Tak, pracodawca ma prawo z powodów ekonomicznych wypowiedzieć pracownikowi warunki pracy i płacy polegające na zmianie całego etatu na pół. Jeżeli pracownik odmówi przyjęcia nowych warunków, umowa o pracę rozwiąże się po upływie okresu wypowiedzenia. Pracownik będzie miał wówczas prawo do odprawy, jeżeli firma zatrudnia co najmniej 20 pracowników.
Dopuszczalne jest wypowiedzenie warunków pracy i płacy z powodów ekonomicznych, np. zmniejszenia popytu na usługi czy towary firmy. Jest to przyczyna wypowiedzenia niedotycząca pracowników i nie narusza zasady równego traktowania w zatrudnieniu zawartej w kodeksie pracy (wyrok SN z 16 czerwca 1999 r., sygn. akt I PKN 106/99, OSNAPiUS 2000/16/619). Jeżeli pracownik nie wyrazi zgody na nowe warunki pracy i płacy, wówczas przysługuje mu prawo do odprawy. W tym przypadku ma bowiem miejsce zwolnienie z przyczyny niedotyczącej pracownika (reorganizacja, trudności ekonomiczne pracodawcy), a zatem należy zastosować przepisy ustawy o zwolnieniach grupowych. Pod warunkiem jednak, że odmowa pracownika jest uzasadniona (wyrok SN z 16 listopada 2000 r., sygn. akt I PKN 79/00, OSNAPiUS 2002/10/240). Jeśli zatem pracownik odmówił przyjęcia nowych warunków (wskutek czego stosunek pracy rozwiązał się) i odmowa była uzasadniona (obniżenie wynagrodzenia), przysługuje mu odprawa. Przysługuje ona zarówno w przypadku zwolnień indywidualnych, jak i grupowych, ale jedynie wówczas, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników.
Warto podkreślić, że wypowiedzenie zmieniające jest możliwe niezależnie od tego, czy umowa na czas określony zawiera klauzulę o możliwości jej wcześniejszego wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia wynosi wówczas dwa tygodnie (art. 5 ust. 7 i art. 10 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych).
Jeżeli pracownik odmówił przejścia na pół etatu, pracodawca ma prawo zatrudnić inną osobę na jego miejsce. Jednak pomimo wcześniejszej odmowy, powinien zatrudnić zwolnionego pracownika na tym stanowisku, jeżeli zgłosi on zamiar podjęcia zatrudnienia. Obowiązek ponownego zatrudnienia dotyczy przyjmowania do pracy w tej samej grupie zawodowej, pod warunkiem zgłoszenia zamiaru powrotu w ciągu roku od dnia rozwiązania stosunku pracy (art. 9 ustawy o zwolnieniach grupowych). W razie ponownego zatrudnienia pracownik nie ma obowiązku zwrotu odprawy.
Podstawa prawna
- Art. 183b § 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy – t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94; ost. zm. Dz.U. z 2011 r. nr 36, poz. 181.
- Art. 1, 5 ust. 7, art. 8 i 10 ust. 1 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników – Dz.U. nr 90, poz. 844; ost. zm. Dz.U. z 2008 r. nr 237, poz. 1654.