Obliczanie wynagrodzenia urlopowego może przysporzyć kłopotów. Szczególnie, jeżeli pracownikowi, oprócz wynagrodzenia zasadniczego, przysługują jeszcze inne, zmienne składniki, takie jak: premie, dodatki itp. Pracownikowi za czas urlopu wypoczynkowego przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował. W związku z tym wynagrodzenie to ustala się, uwzględniając te składniki wynagrodzenia, które nie zostały wymienione w rozporządzeniu z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14 ze zm.).
Oznacza to, że w wynagrodzeniu urlopowym bierze się pod uwagę m.in. takie składniki, jak:
• wynagrodzenie zasadnicze,
• wynagrodzenie wraz z dodatkami za pracę w godzinach nadliczbowych,
• wszelkiego rodzaju dodatki (stażowy, funkcyjny, służbowy, za warunki szkodliwe itp.),
• premie regulaminowe oraz
• dodatki za pracę w porze nocnej.
WaŻne!
Na wysokość podstawy do obliczenia wynagrodzenia urlopowego nie ma wpływu premia uznaniowa, która jako taka nie ma charakteru roszczeniowego, a co za tym idzie, pracownik nie może domagać się jej wypłacenia (wyrok SN z 20 lipca 2000 r., I PKN 17/00, OSNP 2002/3/77).
Jednak w sytuacji gdy premia tylko nazywa się „uznaniową”, a w rzeczywistości po spełnieniu określonych wymagań pracownik ma do niej prawo i może się domagać jej wypłacenia, należy ją również uwzględnić w podstawie wynagrodzenia.
Zmienne składniki wynagrodzenia
Przy obliczeniu wynagrodzenia urlopowego, w skład którego wchodzą różne zmienne składniki, należy również kierować się zasadą, że pracownik powinien otrzymać taką wypłatę, jaką dostałby, gdyby normalnie pracował. Jeżeli nie świadczy pracy, nie wypracuje np. takiej samej premii czy innego dodatku uzależnionego od wyników sprzedaży. W takiej sytuacji należy uwzględnić wypłacone pracownikowi zmienne składniki w łącznej wysokości z ostatnich 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. Gdy wysokość tego rodzaju dodatków do wynagrodzenia w poszczególnych miesiącach różni się, przy wyliczeniach należy wziąć pod uwagę dłuższy okres, nieprzekraczający jednak 12 miesięcy kalendarzowych.
Jak obliczyć podstawę wynagrodzenia
Obliczając podstawę wynagrodzenia, należy zsumować przysługujące w okresie ostatnich 3 miesięcy (maksymalnie 12) wynagrodzenie zasadnicze oraz dodatki.
Przykład
Pracownik przebywał na urlopie w okresie od 4 do 8 sierpnia 2008 r. Wykorzystał 5 dni, czyli 40 godzin urlopu. Pracownik wynagradzany jest według stawki godzinowej wynoszącej 12 zł. Przysługuje mu również premia regulaminowa (w maju otrzymał z tego tytułu 240 zł, w czerwcu 470 zł, a w lipcu 690 zł). Ponadto w lipcu pracownik przepracował 5 godzin nadliczbowych, za które wypłacono mu wynagrodzenie wraz z 50% dodatkami - w sumie 90 zł. Przy ustalaniu płacy za urlop uwzględnia się wynagrodzenie, które pracownik otrzymał w maju, czerwcu i lipcu.
W związku z tym podstawę wymiaru oblicza się następująco:
- wynagrodzenie za maj: 152 (liczba godzin do przepracowania w maju) x 12 zł = 1824 zł;
do tej sumy należy dodać premię: 1824 zł + 240 zł = 2064 zł;
- wynagrodzenie za czerwiec: 168 (godziny do przepracowania w czerwcu) x 12 zł = 2016 zł + 470 zł (premia) = 2486 zł;
- wynagrodzenie za lipiec: 184 (czas pracy w lipcu) x 12 = 2208 zł + 690 zł (premia) = 2898 zł + 90 zł (wynagrodzenie z dodatkiem za godziny nadliczbowe) = 2988 zł.
W związku z tym wynagrodzenie pracownika z 3 ostatnich miesięcy wyniosło - 7538 zł.
Obliczanie wysokości wynagrodzenia za urlop
Po obliczeniu podstawy wynagrodzenia należy wyliczyć już konkretną kwotę, jaką otrzyma pracownik za czas nieobecności urlopowej.
W tym celu należy:
• obliczoną podstawę podzielić przez liczbę godzin, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, z którego została ustalona ta podstawa,
• następnie kwotę tę należy pomnożyć przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby podczas urlopu w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, gdyby w tym czasie nie korzystał z urlopu.
Przykład
Pracownik wynagradzany stawką godzinową w wysokości 12 zł wraz z premią i dodatkami za nadgodziny, w maju, czerwcu i lipcu zarobił 7538 zł (patrz wyliczenia z poprzedniego przykładu). W związku z tym jego wynagrodzenie urlopowe oblicza się następująco:
- 7538 zł : 504 (godziny do przepracowania w maju, czerwcu i lipcu) = 14,96 zł;
- 14,96 zł x 40 (godziny, jakie pracownik przepracowałby, gdyby nie był na urlopie) = 598,40 zł.
A zatem pracownikowi za czas urlopu należy się wynagrodzenie w wysokości 598,40 zł.
Gdy pracownik idzie na urlop kilka razy w miesiącu
Podobnie należy obliczyć wynagrodzenie, jeżeli pracownik korzysta z urlopu kilka razy w ramach tego samego miesiąca. Raz obliczoną podstawę należy „wykorzystać” do każdego dnia nieobecności.
Przykład
Pracownik wynagradzany jest stawką godzinową w wysokości 15 zł. Dodatkowo otrzymuje premię, która w maju wyniosła 300 zł, w czerwcu 270 zł, a w lipcu 420 zł. Pracownik otrzymuje również dodatek za pracę w nocy w wysokości 20% godzinowej stawki wynagrodzenia zasadniczego, tj. 3 zł za każdą godzinę pracy. W maju przepracował ich 12, w czerwcu 18, a w lipcu 10. W sierpniu korzystał z urlopu w dniach: 11-14, 20, 28-29.
Obliczenie podstawy:
- wynagrodzenie za maj: 152 (godziny pracy w maju) x 15 zł = 2280 zł + 300 (premia) = 2580 zł + 36 zł (dodatek za pracę w nocy) = 2616 zł;
- wynagrodzenie za czerwiec: 168 (godziny do przepracowania w czerwcu) x 15 zł = 2520 zł + 270 (premia) = 2790 zł + 54 zł (wynagrodzenie za godziny nocne) = 2844 zł;
- wynagrodzenie za lipiec: 184 (godziny pracy w lipcu) x 15 zł = 2760 zł + 420 zł (premia) = 3180 zł + 30 zł (dodatek za pracę w nocy) = 3210 zł.
Wynagrodzenie za maj, czerwiec, lipiec wynosi więc 8670 zł. W związku z tym wynagrodzenie za godzinę pracy w sierpniu wyniesie 17,21 zł (8670 zł : 504). Pracownik za urlop w sierpniu otrzyma:
- 17,21 x 32 (godziny pracy w dniach 11-14) = 550,72 zł;
- 17,21 x 8 (godziny pracy 20) = 137,68 zł;
- 17,21 x 16 (godziny pracy w dniach 28-29) = 275,36 zł.
Maria Pudzianowska