Wartość szczepień przeciwko grypie a przychód pracownika i zleceniobiorcy
Jeśli koszty szczepienia zostaną w całości sfinansowane ze środków zakładu pracy, wartość szczepień przeciw grypie będzie dla pracowników przychodem ze stosunku pracy. Od wartości szczepienia przypadającego na każdego pracownika powinni Państwo odprowadzić składki i zaliczkę na podatek. W ten sam sposób powinni Państwo rozliczyć koszty szczepień poniesione za zleceniobiorców.
Finansowane przez pracodawcę świadczenia zdrowotne, m.in. szczepienia ochronne przeciw grypie, których zapewnienie nie wynika z powszechnie obowiązujących przepisów, jest przychodem pracowników ze stosunku pracy (art. 12 ust. 1 updof).
Pracodawcy refundują szczepienia przeciwko grypie
W praktyce firmy opłacają szczepienia ochronne również osobom zatrudnionym na innej podstawie niż stosunek pracy, np. zleceniobiorcom. Przychody tych osób są zaliczane do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, które obejmują wszelkie otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust. 1 updof). W konsekwencji kwota ufundowanej szczepionki, której wykonanie nie wynika z przepisów bhp, stanowi dla tych osób opodatkowany przychód wynikający z zatrudnienia na podstawie stosunku cywilnoprawnego.
Szczepienia przeciwko grypie - czy to przychód pracownika?
Jeżeli podmiot zatrudniający potrafi określić, jaka wartość szczepionki przypada na jednego pracownika lub zleceniobiorcę, to jest ona przysporzeniem majątkowym, które w miesiącu przeprowadzenia szczepienia należy doliczyć do pozostałych przychodów tej osoby z tytułu umowy o pracę (lub umowy zlecenia). Wówczas od sumy wynagrodzeń należy pobrać składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz zaliczkę na podatek dochodowy. W przypadku zleceniobiorcy składki na ubezpieczenia społeczne będą jednak należne wtedy, gdy z tytułu wykonywania umowy zlecenia podlega on tym ubezpieczeniom. Jeśli zleceniobiorca nie podlega ubezpieczeniom społecznym, to od wartości szczepienia nie należy naliczać składek na te ubezpieczenia. Wówczas wartość szczepienia należy włączyć do podstawy wymiaru składki zdrowotnej i opodatkować. Jeżeli zleceniobiorca jest uczniem lub studentem, który nie ukończył 26 lat, przychód ze szczepienia należy wyłącznie opodatkować.
Po stronie zatrudnionych nie powstanie przychód, gdy nie będzie możliwe przypisanie jednostkowej wartości szczepionki do konkretnej osoby. Jednak takie sytuacje występują bardzo rzadko, ponieważ z reguły możliwe jest imienne wskazanie pracowników poddanych szczepieniu, np. na podstawie sporządzonej w tym celu listy. Ponadto ewentualne trudności towarzyszące indywidualizacji świadczeń na rzecz poszczególnych pracowników mają charakter drugorzędny i nie mogą wpływać na byt i zakres obowiązku podatkowego (wyrok NSA z 3 czerwca 1998 r., I SA/Ka 1719/96). Dlatego płatnik ma obowiązek dołożyć należytych starań w celu przypisania konkretnym pracownikom i zleceniobiorcom wartości przychodu z tytułu zapewnienia im określonych świadczeń.
Gdy zatrudniony dopłaca do szczepienia
W niektórych przypadkach świadczenia w postaci szczepień są zwolnione ze składek ZUS. Taka sytuacja ma miejsce wtedy, gdy zostaną spełnione łącznie dwa warunki:
- opłacanie przez firmę szczepień jest zagwarantowane w układzie zbiorowym, w regulaminie wynagradzania, w wewnątrzzakładowych przepisach o wynagradzaniu, a w razie ich braku – w umowie o pracę lub w umowie zlecenia,
- zatrudnieni partycypują, choćby w niewielkiej części, w kosztach tych szczepień (§ 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe).
Gdy szczepionka jest częściowo odpłatna, przychodem pracownika i zleceniobiorcy do celów podatkowych jest różnica między wartością tego świadczenia (wynikającą np. z faktury wystawionej przez placówkę medyczną) a odpłatnością ponoszoną przez zatrudnionego.
Pracodawca zaproponował swoim pracownikom i zleceniobiorcom sfinansowanie szczepień przeciw grypie. Zanim to zrobił, w regulaminie wynagradzania wprowadził zapis, zgodnie z którym każdego roku w październiku i w listopadzie będzie prowadzona akcja szczepień częściowo finansowanych przez pracowników. Zleceniobiorcom przyznano to świadczenie na podstawie zapisów w umowach zlecenia. W drugiej połowie października 2012 r. do szczepień przystąpili wszyscy zatrudnieni, dopłacając do szczepionek po 5 zł. Jednostkowa wartość szczepienia wynikająca z faktury z placówki medycznej wyniosła 50 zł. W takiej sytuacji szczepienie opłacone przez pracodawcę nie będzie podstawą do naliczenia składek ZUS. Wartość szczepienia pomniejszona o 5 zł dopłaty pracownika będzie jednak opodatkowana. Zatem każdemu pracownikowi i zleceniobiorcy do kwoty stanowiącej podstawę opodatkowania za październik 2012 r. należy doliczyć 45 zł.
Szczepienie w ramach abonamentu
Często zdarza się, że przedsiębiorstwa finansują zatrudnionym osobom abonamenty medyczne w prywatnych placówkach opieki zdrowotnej, w ramach których szczepienia, np. przeciw grypie, są bezpłatne. W takim przypadku przychodem dla tych osób jest wartość abonamentu wykupionego przez pracodawcę. Konieczność traktowania w kategoriach przychodów pakietów medycznych finansowanych przez zakłady pracy potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z 24 października 2011 r. (II FPS 7/10, ONSAiWSA 2012/1/1).
Podstawa prawna:
- § 2 ust. 1 pkt 26, § 5 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.),
- art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.),
- art. 18 ust. 1, art. 20 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
- art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.).