Wszelkie świadczenia pieniężne bądź niepieniężne, nieodpłatne lub częściowo odpłatne, pochodzące od pracodawcy, co do zasady, stanowią dla pracownika przychód ze stosunku pracy. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 30 września 2008 r., nr IPPB1/415–855/08–2/AM, uznał, że: (...) „za nieodpłatne świadczenia uznaje się zdarzenia gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”.
Upominki a podatek
Rozstrzygając kwestię dotyczącą przekazania pracownicom upominków z okazji Dnia Kobiet w kontekście przychodu ze stosunku pracy, należy posłużyć się powyższym wyjaśnieniem organów podatkowych. Decydujące znaczenie ma zatem rodzaj podarunku, którym mogą być w tym przypadku zarówno kwiaty, czekoladki, bony towarowe, kupony na wizytę w salonie kosmetycznym, jak i zaproszenie na przyjęcie z tej okazji.
W pierwszej kolejności należy jednak ustalić, co może być potraktowane jak przychód, a co nim nie jest. Przychodu nie stanowią kwiaty, ze względu na ich wyłącznie symboliczne znaczenie. Ponadto przekazanie pracownicy bukietu kwiatów nie ma charakteru przekazania towarów o konkretnej wartości użytkowej. Nie można też przyjąć, że jest to przychód będący nieodpłatnym świadczeniem, podobnie jak np. czekoladki czy bombonierki, o których nie można powiedzieć, że stanowią przysporzenie majątkowe.
WAŻNE!
Przekazanie pracownicy symbolicznego prezentu z okazji Dnia Kobiet, np. kwiatów czy czekoladek, nie ma charakteru przekazania towarów o konkretnej wartości użytkowej i nie stanowi przychodu ze stosunku pracy.
W przypadku natomiast przekazania pracownicom np. karnetów do gabinetu odnowy biologicznej, bonów towarowych czy biletów do teatru, takie prezenty należy traktować jak świadczenia okolicznościowe (podobnie jak świadczenia przyznawane np. z okazji świąt czy Dnia Dziecka) i zakwalifikować do przychodów ze stosunku pracy. Oznacza to, co do zasady, że powstał obowiązek podatkowy.
Odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania wszystkich dochodów podatnika są zwolnienia przedmiotowe. W przypadku świadczeń okolicznościowych nie przewidziano jednak żadnych zwolnień. Jedynym, które ewentualnie mogłoby mieć zastosowanie, jest zwolnienie wynikające z art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten stanowi, że zwolniona z podatku jest wartość otrzymanych przez pracownika w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych, łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł; rzeczowymi świadczeniami nie są bony, talony i inne znaki, uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi.
Wątpliwości co do zastosowania tego zwolnienia może jednak powodować fakt sfinansowania prezentów na Dzień Kobiet ze środków zfśs. Celem prowadzenia działalności socjalnej jest bowiem wspieranie osób znajdujących się w trudnej sytuacji rodzinnej, materialnej i życiowej. Zgodnie z dominującym poglądem, finansowanie z zfśs upominków okazjonalnych nie wchodzi w zakres działalności socjalnej.
NSA w wyroku z 9 stycznia 2003 r. (sygn. I SA/Wr 2206/00) dopuścił jednak zakup przez pracodawcę na rzecz pracowników artykułów cukierniczych czy kwiatów z powodu różnego rodzaju uroczystości ze środków zfśs. Sąd stwierdził, że wiąże się to z zakresem i charakterem działalności socjalnej, o której stanowią przepisy ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.
WAŻNE!
Zdaniem NSA, zakup przez pracodawcę ze środków zfśs na rzecz pracowników artykułów cukierniczych czy kwiatów z powodu różnego rodzaju uroczystości wiąże się z zakresem i charakterem działalności socjalnej.
Jeżeli regulamin funduszu przewiduje finansowanie – obok ulgowych usług i świadczeń – również innych przejawów działalności socjalnej, w tym oferowanie wszystkim pracownikom świadczeń o tej samej wartości i na tych samych warunkach (świadczenia nieulgowe), to świadczenia okolicznościowe też mogą pochodzić ze środków zfśs. Jeśli ich źródłem finansowania będzie zfśs, wówczas będą zwolnione z podatku dochodowego do kwoty 380 zł rocznie (z wyjątkiem bonów, talonów i innych znaków, uprawniających do ich wymiany na towary lub usługi).
Pracodawcy, u których nie działa fundusz socjalny lub fundusz istnieje, ale nie przewiduje finansowania ze środków zfśś nieulgowych świadczeń, w przypadku przekazania pracownicom okolicznościowych prezentów, mają obowiązek doliczenia ich wartości do pozostałych przychodów ze stosunku pracy i pobrania podatku.
Wartość pieniężną nieodpłatnych świadczeń należy ustalać według cen zakupu, jeśli zostały nabyte, lub według cen stosowanych wobec zewnętrznych odbiorców, gdy przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej pracodawcy.
Upominki a składki ZUS
Podstawą wymiaru składek ZUS jest przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Zatem to, co jest przychodem w świetle przepisów podatkowych, stanowi też podstawę do naliczenia składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Wyjątek stanowią przychody zwolnione z oskładkowania.
Z podstawy wymiaru składek wyłączone są m.in. świadczenia finansowane z zfśs (bez limitu kwotowego), a także dodatkowe świadczenia niemające charakteru deputatu przyznawane na podstawie przepisów szczególnych – kart branżowych lub układów zbiorowych pracy, tj. ekwiwalent pieniężny z tytułu zwrotu kosztów przejazdów urlopowych, świadczenia na pomoce naukowe dla dzieci, świadczenia przyznawane z tytułu uroczystych dni, jak tradycyjne „barbórkowe”, z wyjątkiem nagród pieniężnych wypłacanych z tytułu uroczystych dni.
Jeżeli zatem prezent spełni wszystkie wskazane wyżej kryteria, nie będzie obciążony składkami. Jeżeli jednak u pracodawcy nie ma układu zbiorowego pracy ani karty branżowej, albo te dokumenty funkcjonują, ale nie przewidują przyznawania świadczeń z okazji uroczystych dni, jak np. Dzień Kobiet, przekazane prezenty należy oskładkować. Wartość pieniężną świadczeń w naturze należy wówczas ustalać w wysokości ekwiwalentu pieniężnego określonego w przepisach o wynagradzaniu, a w razie ich braku – jak do celów podatkowych.
Podstawa prawna:
- art. 9 ust. 1, art. 11 ust. 1, ust. 2a, art. 12 ust. 1–3, art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.),
- § 2 ust. 1 pkt 19, pkt 27, § 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.),
- art. 8 ust. 1–2 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz.U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 ze zm.).