Powyższe zmiany zostały wprowadzone ustawą z 19 listopada 2009 r. o uchyleniu ustawy o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Ustawa ta stanowi realizację działań, które są zawarte w pakiecie antykryzysowym.
Negocjowanie wynagrodzeń przed uchyleniem ustawy
Dotychczas, zgodnie z uchyloną ustawą o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń..., przepisy prawa regulowały mechanizm negocjacji w sprawie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców. Mechanizm ten miał zastosowanie do podmiotów gospodarki narodowej prowadzących działalność gospodarczą, w tym również jednostek organizacyjnych działających na podstawie prawa bankowego, prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, przepisów ustawy o działalności ubezpieczeniowej, a także samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej zatrudniających powyżej 50 osób.
Przepisy upoważniały Trójstronną Komisję do Spraw Społeczno-Gospodarczych do uzgodnienia i ustalenia wskaźników wzrostu przeciętnych wynagrodzeń zaliczanych w ciężar kosztów przedsiębiorców. Corocznie do 15 czerwca Rada Ministrów przedstawiała Trójstronnej Komisji informację o prognozowanej wielkości maksymalnego rocznego wskaźnika przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (art. 3 ust. 1 uchylonej ustawy o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń...). Następnie Komisja, na podstawie otrzymanych informacji, określała w drodze uchwały maksymalny roczny wskaźnik przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (jeżeli Trójstronna Komisja nie wywiązała się z obowiązków w terminie, wskaźnik ten określała Rada Ministrów). Maksymalny roczny wskaźnik przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ustalony przez Radę Ministrów na 2009 r. wynosił 8%.
Jeśli ustalony wskaźnik przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia został przekroczony w przedsiębiorstwie państwowym, w związku z czym nastąpiło pogorszenie jego sytuacji finansowej, organ założycielski mógł odwołać dyrektora lub rozwiązać ze skutkiem natychmiastowym umowę o zarządzanie przedsiębiorstwem (uchylony art. 37a ust. 1 pkt 4 i art. 45c ust. 1 pkt 4 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych).
Skutki uchylenia ustawy
Od 1 stycznia 2010 r. wysokość przyrostu wynagrodzeń ustalają strony uprawnione do zawarcia zakładowego układu zbiorowego pracy. Zatem wysokość przyrostu wynagrodzeń w przedsiębiorstwie ma ustalać zakładowa organizacja związkowa i pracodawca (a nie jak dotąd Komisja Trójstronna czy Rada Ministrów). Pozwoli to przedsiębiorcom swobodnie kształtować politykę płacową, z uwzględnieniem realnych możliwości finansowych firmy.
Od 1 stycznia 2010 r. uchylono również przepisy ustawy o przedsiębiorstwach państwowych dotyczące odpowiedzialności dyrektora za przekroczenie maksymalnego wskaźnika przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Jednak zgodnie z przepisami przejściowymi zawartymi w ustawie z 19 listopada 2009 r. o uchyleniu ustawy o negocjacyjnym..., jeszcze do 31 grudnia 2010 r. obowiązują dotychczasowe regulacje dotyczące odpowiedzialności za przekroczenie wskaźnika przyrostu przeciętnego wynagrodzenia. Chodzi tutaj o naruszenie wskaźnika określonego rozporządzeniem Rady Ministrów na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia na rok 2009. W związku z tym w 2010 r. dyrektor nadal może zostać odwołany z przyczyn przekroczenia ustalonego wskaźnika.
Podstawa prawna
- ustawa z 19 listopada 2009 r. o uchyleniu ustawy o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 219, poz. 1707),
- ustawa z 16 grudnia 1994 r. o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. 1995 r. Nr 1, poz. 2 ze zm.),
- rozporządzenie Rady Ministrów z 20 listopada 2008 r. w sprawie wskaźników przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 2009 r. (Dz.U. Nr 213, poz. 1339),
- uchylony art. 37a ust. 1 pkt 4 i art. 45c ust. 1 pkt 4 ustawy z 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (Dz.U. z 2002 r. Nr 112, poz. 981).