Przesłanki zawarcia umowy o używanie pojazdu do celów służbowych
Nie zawsze korzystanie z samochodu prywatnego do celów służbowych wiąże się z koniecznością zawarcia przez strony stosunku pracy umowy o używanie pojazdu do celów służbowych. Obowiązek ten powstaje jedynie w przypadku korzystania z pojazdów prywatnych dla celów służbowych w związku z wykonywaniem jazd lokalnych, tj. w miejscowości, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub w ramach określonego w umowie o pracę stałego miejsca pracy.
Kiedy zawrzeć umowę?
Przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz. U. z 2002 r., nr 27, poz. 271 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem, w różny sposób regulują zasady zwrotu kosztów używania przez pracownika pojazdu prywatnego dla celów służbowych do jazd lokalnych oraz w podróży służbowej. Z rozporządzenia wynika, iż zwrot kosztów używania przez pracownika w celach służbowych pojazdów niebędących własnością pracodawcy do jazd lokalnych następuje na podstawie zawartej między pracodawcą a pracownikiem umowy cywilnoprawnej o używanie pojazdu do celów służbowych i na warunkach określonych w rozporządzeniu.
INFORAKADEMIA poleca: Przejazdy i dojazdy w podróżach służbowych
Natomiast w zakresie zwrotu kosztów używania przez pracownika pojazdu prywatnego do celów służbowych w czasie podróży służbowych rozporządzenie odsyła do przepisów w sprawie szczegółowych zasad ustalania oraz wysokości należności przysługujących pracownikowi z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (§ 1 ust. 1, 2 rozporządzenia). W tym zakresie zastosowanie mają przede wszystkim przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2013 r., poz. 167 z późn. zm.).
Z powyższego wynika, iż umowa o używanie pojazdu prywatnego dla celów służbowych może zostać zawarta jedynie, w przypadku gdy pracownik korzysta z pojazdu niebędącego własnością pracodawcy przy wykonywaniu jazd lokalnych. Konieczność zawarcia takiej umowy nie powstaje, jeżeli rzeczony pojazd wykorzystywany jest do wykonywania obowiązków służbowych w ramach podróży służbowej.
Jazdy lokalne, podróż służbowa
Pojęcie jazd lokalnych nie zostało wprost zdefiniowane przez ustawodawcę. Jego treść wywodzona jest w drodze wnioskowania a contrario z art. 771 § 1 k.p. Z przepisu tego wynika, iż podróż służbową stanowi podróż związana z wykonywaniem obowiązków pracowniczych, jeżeli pracownik wyjeżdża poza miejscowość, w której siedzibę ma pracodawca lub poza stałe miejsce pracy. Tym samym za jazdy lokalne uważane są wszystkie podróże odbywające się w miejscowości, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub w ramach określonego w umowie o pracę stałego miejsca pracy.
Powyższe prowadzi do wniosku, iż przepisy rozporządzenia mają zastosowanie w przypadku korzystania z pojazdu prywatnego w celach służbowych w ramach jazd lokalnych. Potwierdził to Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 9 września 2015 r., w którym stwierdził, iż „ustalanie oraz sądowa weryfikacja wysokości spornych ryczałtów wymaga uwzględniania kolejnych ("piętrowych") regulacji szczególnych, w tym przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury, wydanego z upoważnienia art. 34a ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, które znajdują bezpośrednie zastosowanie w przypadkach używania pojazdu do celów służbowych w "jazdach lokalnych", odbywanych "w danej gminie lub mieście", w których pracownik (uprawniony) jest zatrudniony, oraz w granicach maksymalnych miesięcznych limitów kilometrowych, za które przysługują ryczałty pieniężne do maksymalnie określonej wysokości” (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 września 2015 r., sygn. akt: III PK 135/14).