Zatrudniamy pracownika, który od kilku miesięcy ma komornicze zajęcie
wynagrodzenia (niespłacany kredyt). Pracownik ten odbył kilkudniową
podróż służbową, w związku z którą przysługują mu różne należności
(diety, ryczałty). Mamy wątpliwość dotyczącą tego, jak potraktować
rozliczenie podróży służbowej pracownika w kontekście potrąceń. Czy
mimo, że nie jest to wynagrodzenie za pracę, należy tu zastosować kwotę
wolną od potrąceń, czy świadczenia te będą w całości podlegały
egzekucji?
RADA
UZASADNIENIE
Wydatki ponoszone przez pracownika w czasie podróży służbowej są na ogół finansowane z zaliczki udzielonej przez pracodawcę. W tej sytuacji nie ma momentu, w którym można się zastanawiać nad dokonaniem potrącenia, gdyż pracownik w podróży służbowej obraca pieniędzmi pracodawcy, a nie swoimi.
Problem, jaki się pojawił u Państwa, wynika albo z nieudzielenia pracownikowi zaliczki, albo z powodu przekroczenia jej wysokości przez koszty podróży.
Świadczenia należne pracownikowi w związku z odbyciem podróży służbowej są w całości wolne od egzekucji.
UZASADNIENIE
Wydatki ponoszone przez pracownika w czasie podróży służbowej są na ogół finansowane z zaliczki udzielonej przez pracodawcę. W tej sytuacji nie ma momentu, w którym można się zastanawiać nad dokonaniem potrącenia, gdyż pracownik w podróży służbowej obraca pieniędzmi pracodawcy, a nie swoimi.
Problem, jaki się pojawił u Państwa, wynika albo z nieudzielenia pracownikowi zaliczki, albo z powodu przekroczenia jej wysokości przez koszty podróży.
WAŻNE!
Świadczenia związane z podróżą służbową nie są wynagrodzeniem za pracę.
Diety służą pokryciu zwiększonych kosztów wyżywienia (w podróży krajowej), a także innych drobnych wydatków (w podróży zagranicznej). Inne należności to na ogół zwrot kosztów poniesionych wydatków (często ryczałtowy).
Nie ma tu więc mowy o ekwiwalentności w zamian za świadczoną pracę, jaka charakteryzuje wynagrodzenie. Nie można więc wobec tych świadczeń stosować przepisów o ochronie wynagrodzenia za pracę przed potrąceniami.
Problem dotyczący możliwości dokonywania potrąceń z tego rodzaju świadczeń i należności rozstrzygają przepisy o egzekucji. Określają one wprost, że sumy i świadczenia w naturze wyasygnowane na pokrycie wydatków lub wyjazdów w sprawach służbowych nie podlegają egzekucji.
Inne brzmienie tego przepisu mogłoby doprowadzić do tego, że pracownik – dłużnik pozostałby bez środków do życia. Pozostałą mu po potrąceniach kwotę wynagrodzenia musiałby bowiem przeznaczyć na pokrycie kosztów podróży służbowej, nie mogąc jednocześnie liczyć na zwrot pieniędzy po rozliczeniu, gdyż te zostałyby zaliczone na poczet egzekwowanego długu.
Przepis dotyczący niepodlegania egzekucji ww. świadczeń odnosi się wyłącznie do wyjazdu w sprawach służbowych. Dotyczy więc tylko pracowników.
WAŻNE! Należności z tytułu podróży odbywanych przez menedżerów zatrudnionych na kontraktach, członków rad nadzorczych, zleceniobiorców podlegają egzekucji na zasadach ogólnych.
Podstawa prawna:• art. 775, art. 87 Kodeksu pracy,
• art. 831 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania cywilnego,
• § 3, § 4 ust. 1 rozporządzenia z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (DzU nr 236, poz. 1990 ze zm.),
• § 2, § 4 ust. 1 rozporządzenia z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (DzU 236, poz. 1991 ze zm.).
Orzecznictwo uzupełniające:
Miejscowość, w której pracodawca udostępnił pracownikowi nieodpłatnie lokal mieszkalny i w której pracownik faktycznie przebywał, choćby bez zamiaru stałego tam pobytu, bez względu na dopełnienie obowiązku meldunkowego, jest miejscowością czasowego pobytu pracownika w rozumieniu § 4 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (DzU nr 236, poz. 1990 ze zm.). (Wyrok Sądu Najwyższego z 11 października 2005 r., I PK 67/05, OSNP 2006/17–18/268)