Prawo to przysługuje również osobie:
• która stała się niezdolna do pracy w czasie trwania tego ubezpieczenia i niezdolność ta trwa nieprzerwanie po jego ustaniu,
• która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała:
- nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego,
- nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego - w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby.
Należy jednak podkreślić, że zasiłek chorobowy nie przysługuje za okres niezdolności do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczenie to ustało po wyczerpaniu prawa do zasiłku chorobowego.
Zasiłek chorobowy nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy:
• ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy (zasada ta nie ma zastosowania do osób niezdolnych do pracy uprawnionych do renty wypłacanej na podstawie przepisów prawa cywilnego - np. renta wyrównawcza - a także renty socjalnej),
• kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową, stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby,
• jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,
• nie nabyła prawa do zasiłku w czasie trwania ubezpieczenia z powodu nieprzepracowania wymaganego okresu wyczekiwania.
Użytkowanie gospodarstwa rolnego nie wyklucza prawa do zasiłku chorobowego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy powstała w czasie ubezpieczenia chorobowego lub bezpośrednio po dacie ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego. Jeżeli natomiast niezdolność do pracy powstała po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, po co najmniej jednodniowej przerwie i osoba niezdolna do pracy jest rolnikiem lub domownikiem rolnika, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny, prawo do zasiłku chorobowego nie przysługuje, gdyż osoba ta podlega z mocy ustawy ubezpieczeniu społecznemu rolników.
Jeżeli dodatkowe zatrudnienie podjęte u innego pracodawcy, w czasie urlopu bezpłatnego udzielonego przez pierwszego pracodawcę, ustało przed zakończeniem urlopu bezpłatnego, a pracownik jest niezdolny do pracy po ustaniu tego dodatkowego zatrudnienia, przysługuje mu zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia, nie dłużej jednak niż do dnia zakończenia urlopu bezpłatnego. Po zakończeniu urlopu bezpłatnego zasiłek chorobowy przysługuje wyłącznie z tytułu zatrudnienia u pierwszego pracodawcy, który udzielił urlopu bezpłatnego.
Prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu dodatkowego zatrudnienia nie przysługuje, jeżeli zatrudnienie to było podjęte u innego pracodawcy wyłącznie w okresie urlopu bezpłatnego. Po zakończeniu tego urlopu zasiłek chorobowy przysługuje tylko z tytułu zatrudnienia u pierwszego pracodawcy, który udzielił urlopu bezpłatnego.
Do wypłaty zasiłku przysługującego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia zobowiązany jest oddział ZUS właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej do zasiłku.
Jeżeli oddział ZUS właściwy ze względu na siedzibę płatnika składek zobowiązany do wypłaty zasiłku w czasie trwania ubezpieczenia (tj. wówczas, gdy płatnik składek zgłosił do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych) rozpocznie wypłatę zasiłku, kontynuuje tę wypłatę również za okres po ustaniu ubezpieczenia.
Dokumentami służącymi do wypłaty zasiłku chorobowego za okres niezdolności do pracy przypadającej po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego przez oddział ZUS są: zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby na druku ZUS ZLA, zaświadczenie płatnika składek ZUS Z-3, oświadczenie osoby występującej o zasiłek o zaprzestaniu i niepodjęciu działalności zarobkowej stanowiącej tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającej prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby, o nieustaleniu prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku (lub świadczenia) przedemerytalnego, o niepodleganiu obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników określonemu w przepisach o ubezpieczeniach społecznych rolników.
Przykłady
Pracownikowi udzielono urlopu bezpłatnego na okres od 1 stycznia do 30 kwietnia 2008 r. W czasie tego urlopu podjął zatrudnienie u innego pracodawcy i wykonywał je od 1 stycznia do 31 marca 2008 r. W okresie od 15 marca do 24 czerwca 2008 r. był niezdolny do pracy z powodu choroby (wcześniej w 2008 r. wykorzystał 33-dniowy okres wypłaty wynagrodzenia za czas choroby). Jest on uprawniony do zasiłku chorobowego za okres od 15 do 31 marca 2008 r. z tytułu niezdolności do pracy trwającej w czasie dodatkowego zatrudnienia oraz za okres od 1 do 30 kwietnia 2008 r. z tytułu niezdolności do pracy trwającej po ustaniu dodatkowego zatrudnienia. Za okres od 1 maja do 24 czerwca 2008 r. zasiłek przysługuje pracownikowi wyłącznie z tytułu zatrudnienia u pierwszego pracodawcy.
Pracownik był zatrudniony w spółce z o.o. do 31 maja 2008 r. Od 1 lutego 2008 r. do 31 maja 2008 r. korzystał w spółce z urlopu bezpłatnego. W tym okresie zatrudnił się w innej spółce. W dniu 26 maja 2008 r. stał się niezdolny do pracy z powodu choroby (wcześniej w 2008 r. wykorzystał 33-dniowy okres wypłaty wynagrodzenia za czas choroby). Będzie on uprawniony do zasiłku chorobowego z tytułu zatrudnienia w spółce, w której pracuje od 1 lutego 2008 r. Zasiłek chorobowy będzie mu przysługiwał również po ustaniu w niej zatrudnienia.
Od 1 kwietnia do 31 lipca 2008 r. pracownik korzystał z urlopu bezpłatnego. W okresie tego urlopu podjął on zatrudnienie u innego pracodawcy. W okresie od 3 lipca do 28 sierpnia 2008 r. pracownik ten był niezdolny do pracy z powodu choroby (wcześniej w 2008 r. wykorzystał 33-dniowy okres wypłaty wynagrodzenia za czas choroby), a zatem przysługiwać mu powinno prawo do zasiłku chorobowego w okresie od 3 lipca do 31 lipca 2008 r. z tytułu zatrudnienia podjętego w okresie urlopu bezpłatnego. Za okres dalszej absencji chorobowej (od 1 do 28 sierpnia 2008 r.) przysługuje mu prawo do zasiłku chorobowego wyłącznie z tytułu zatrudnienia u pierwszego pracodawcy.
Andrzej Wars
ekspert z zakresu ubezpieczeń społecznych specjalista ZUS