Obowiązujące przepisy nie zakazują osobom korzystającym z urlopu macierzyńskiego podejmowania dodatkowego zatrudnienia u innego lub własnego pracodawcy. Zatem w stosunku do pracownicy nie należy stosować żadnych sankcji polegających na wstrzymaniu prawa do urlopu macierzyńskiego, a tym samym do płatnego zasiłku macierzyńskiego.
Możliwość podejmowania pracy na urlopie macierzyńskim jest kwestią sporną. Jednak stanowiskiem dominującym jest pogląd, według którego osoba na urlopie macierzyńskim może podjąć pracę zarobkową w trakcie trwania tego urlopu. Przepisy ustawy zasiłkowej nie zawierają regulacji, które pozbawiałyby taką osobę zasiłku macierzyńskiego.
Do zasiłku macierzyńskiego stosuje się odpowiednio niektóre z regulacji prawnych dotyczących zasiłku chorobowego (art. 31 ust. 2 ustawy zasiłkowej). Jednak ustawa zasiłkowa nie wymienia wśród tych regulacji przepisu, zgodnie z którym ubezpieczony traci prawo do zasiłku chorobowego, jeśli w okresie pobierania tego zasiłku wykonuje pracę zarobkową (tj. art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej). Zatem ubezpieczona pobierając zasiłek macierzyński, do którego nabyła prawo w trakcie ubezpieczenia pracowniczego, może jednocześnie wykonywać dodatkowe zatrudnienie z tytułu umowy zlecenia, nie tracąc jednocześnie prawa do urlopu i zasiłku macierzyńskiego.
WAŻNE!
Pracownik przebywający na urlopie macierzyńskim może podjąć dodatkową pracę w trakcie tego urlopu, nie tracąc prawa do zasiłku macierzyńskiego.
Według drugiego poglądu, zakazującego wykonywania pracy w trakcie urlopu macierzyńskiego, urlop ten jest przyznawany w celu regeneracji sił po porodzie i sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Z tych powodów urlop macierzyński jest w znacznej części obowiązkowy.
Pracownik uprawniony do urlopu macierzyńskiego nie może zrzec się do niego prawa, a przynajmniej musi wykorzystać go w wymiarze co najmniej 14 tygodni. Jedynie w określonych przypadkach urlop może być przyznany także ojcu dziecka – na wniosek ojca w razie:
- rezygnacji przez pracownicę po wykorzystaniu 14 tygodni urlopu z dalszej jego części (art. 180 § 5 Kodeksu pracy),
- niemożności sprawowania przez pracownicę osobistej opieki nad dzieckiem ze względu na stan jej zdrowia – po wykorzystaniu przez nią co najmniej 8 tygodni po porodzie (art. 180 § 61 Kodeksu pracy),
- śmierci pracownicy w czasie trwania urlopu (art. 180 § 7 Kodeksu pracy).
Dodatkowo pracownica ma możliwość przerwania urlopu macierzyńskiego po wykorzystaniu 8 tygodni po porodzie w razie urodzenia dziecka wymagającego opieki szpitalnej – na czas trwania pobytu dziecka w szpitalu. Pozostałą część urlopu pracownica może wykorzystać po powrocie dziecka ze szpitala (art. 181 Kodeksu pracy).
Ponadto Kodeks pracy reguluje wykonywanie pracy jedynie w trakcie dodatkowego urlopu macierzyńskiego, nie odsyłając do odpowiedniego stosowania do pracy podejmowanej w trakcie podstawowego urlopu macierzyńskiego. Z tych względów część ekspertów uważa, że wykonywanie pracy na podstawie umowy o pracę w trakcie urlopu macierzyńskiego jest niedozwolone. Jednak pogląd ten reprezentuje mniejsza część ekspertów.
W przypadku dodatkowego urlopu macierzyńskiego pracownica może łączyć ten urlop z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. Praca ta może być wykonywana jedynie u pracodawcy, który udzielił pracownicy (lub pracownikowi) takiego urlopu. Wysokość zasiłku macierzyńskiego pomniejsza się wówczas proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, w którym pracownik łączy korzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy (art. 29 ust. 7 ustawy zasiłkowej).
Osoby pobierające zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Składki są finansowane przez budżet państwa za pośrednictwem ZUS. Natomiast ubezpieczona pobierająca zasiłek macierzyński i jednocześnie wykonująca umowę zlecenia nadal podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego (art. 9 ust. 1c ustawy systemowej). Może jednak dobrowolnie, na swój wniosek, zostać objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu umowy zlecenia. Pracownica, która w okresie urlopu macierzyńskiego wykonuje pracę na zlecenie, ze zlecenia podlega obowiązkowo tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu.
WAŻNE!
Pracownik pobierający zasiłek macierzyńskim, który jednocześnie wykonuje umowę zlecenia, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego.
Nie ma przeszkód, aby Państwa pracownica wykonywała pracę w trakcie urlopu macierzyńskiego. Pracownica, mimo podjęcia dodatkowego zatrudnienia u innego pracodawcy na podstawie umowy zlecenia, nadal ma prawo do płatnego zasiłku macierzyńskiego, ponieważ wykonywanie w tym czasie innej pracy nie jest zakazane. Nie ma zatem podstaw do wyciągnięcia konsekwencji dyscyplinarnych wobec pracownika wykonującego pracę w okresie urlopu macierzyńskiego ani do cofnięcia urlopu takiemu pracownikowi.
Pracownica jest zgłoszona przez Państwa do ubezpieczeń społecznych z tytułu przebywania na urlopie macierzyńskim i mimo że w tym okresie podjęła dodatkowe zatrudnienie z tytułu umowy zlecenia u innego pracodawcy, nadal podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Jeżeli zawarliby Państwo z własną pracownicą przebywającą na urlopie macierzyńskim umowę zlecenia, wówczas musieliby Państwo z tytułu umowy zlecenia opłacać jedynie składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Osoba taka nadal podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym tylko z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Wówczas składki w dalszym ciągu opłacane są przez budżet państwa.
Podstawa prawna:
- art. 29, art. 29a, art. 31, art. 47 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.),
- art. 6 ust. 1 pkt 19, art. 9 ust. 1c ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
- art. 180–1821, art. 184 Kodeksu pracy.