Ustawa z 17 października 2008 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych zmieniła zasady ustalania okresu zasiłkowego. Okres zasiłkowy będzie trwał od 1 listopada do 31 października następnego roku. Poprzednie brzmienie art. 3 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (DzU z 2006 r. nr 139, poz. 992 ze zm.) wskazywało, że okres zasiłkowy trwa od 1 września do 31 sierpnia następnego roku kalendarzowego. W związku z wprowadzoną zmianą okres zasiłkowy 2008/2009 został wydłużony do 31 października 2009 r. Oznacza to wydłużenie okresu obowiązywania decyzji w sprawie uprawnień do świadczeń rodzinnych, wydanych przez urzędy gminy lub ośrodki pomocy społecznej. Od listopada 2009 r. mają zostać również zwaloryzowane kwoty świadczeń rodzinnych.
Rodzaje świadczeń
Podstawowym świadczeniem przysługującym w ramach systemu świadczeń rodzinnych jest zasiłek rodzinny.
Przy spełnieniu warunków uprawniających do zasiłku rodzinnego możliwe jest również uzyskanie prawa do dodatku do zasiłku z tytułu:
- urodzenia dziecka,
- opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,
- samotnego wychowywania dziecka,
- wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej,
- kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego,
- rozpoczęcia roku szkolnego,
- podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania.
Prawo do świadczeń
Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka.
Stąd też prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego świadczenia przysługuje:
- rodzicom dziecka lub jednemu z rodziców,
- opiekunowi prawnemu dziecka,
- opiekunowi faktycznemu dziecka,
- osobie uczącej się.
Zasiłek rodzinny przysługuje ww. osobom uprawnionym do ukończenia przez dziecko:
- 18. roku życia lub
- nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21. roku życia, albo
- 24. roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub szkole wyższej, pod warunkiem że posiada orzeczenie o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.
Zasiłek rodzinny przysługuje także osobie uczącej się w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończenia 24. roku życia.
Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli:
- dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim,
- dziecko zostało umieszczone w rodzinie zastępczej lub w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie,
- osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie,
- pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko,
- osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od jego rodzica, chyba że:
– rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
– ojciec dziecka jest nieznany,
– powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
– sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka.
Dochód rodziny
Zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 504 zł. Natomiast jeżeli członkiem rodziny jest dziecko posiadające orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności należy się 583 zł). Przy ustalaniu prawa do zasiłku rodzinnego na okres zasiłkowy trwający od 1 września 2008 r. do 31 października 2009 r. uwzględnia się dochody rodziny z 2007 r.
Członkami rodziny, których dochód uwzględnia się przy ustalaniu prawa do zasiłku rodzinnego, są:
- małżonkowie,
- rodzice, dzieci,
- opiekun faktyczny dziecka,
- pozostające na utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia, a także
- dziecko w wieku powyżej 25 lat legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością rodzinie przysługuje świadczenie pielęgnacyjne.
Nowy okres zasiłkowy
Wydłużenie obecnego okresu zasiłkowego do 31 października powoduje, że za okres od 1 września do 31 października 2009 r. nie trzeba składać dodatkowego wniosku o zasiłek rodzinny i dodatki do zasiłku. Ustawa nowelizująca określiła, że decyzje w sprawie prawa do świadczeń rodzinnych wydane przed 1 stycznia 2009 r. z terminem do 31 sierpnia 2009 r. zostaną z urzędu przedłużone do 31 października 2009 r. (art. 2 ust. 2 ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych). Natomiast prawo do świadczeń przyznane w decyzjach wydanych po 31 grudnia 2008 r. urząd gminy albo ośrodek pomocy społecznej ustala do 31 października 2009 r. Prawo do świadczeń rodzinnych ustala się od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, do końca okresu zasiłkowego.
W związku ze zmianą okresu zasiłkowego wnioski w sprawie ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych na nowy okres zasiłkowy, który rozpocznie się 1 listopada 2009 r., będą przyjmowane od 1 września 2009 r.
W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz z dokumentami:
- do 30 września 2009 r. – ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata świadczeń przysługujących za listopad następuje do 30 listopada 2009 r.,
- w okresie od 1 października do 30 listopada 2009 r. – ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata świadczeń przysługujących za listopad następuje do 31 grudnia 2009 r.
Podstawa prawna:
- ustawa z 17 października 2008 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (DzU nr 223, poz. 1456),
- art. 18 i 26 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (DzU z 2006 r. nr 139, poz. 992 ze zm.).