Z przedstawionych okoliczności wynika, że ZUS miał wątpliwości, czy stosunek pracy z osobą, której dotyczy kontrola, faktycznie został nawiązany, czy praca rzeczywiście była świadczona i czy umowa o pracę została zawarta pozornie w celu wyłudzenia świadczeń z tytułu choroby i macierzyństwa. Ubezpieczona w niedługim czasie od momentu zatrudnienia wystąpiła o zasiłek z ubezpieczenia chorobowego (zapewne po okresie otrzymywania wynagrodzenia chorobowego, wypłacanego przez pracodawcę). ZUS bardzo szybko uzyskał tę wiadomość, ponieważ Pana firma, jako płatnik zgłaszający do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 osób (na 30 listopada poprzedniego roku), nie wypłaca świadczeń – zasiłki wypłaca ZUS, na podstawie danych przekazanych przez płatnika w zaświadczeniu ZUS Z-3.
ZUS zapowiedział wszczęcie kontroli doraźnej w firmie. W toku kontroli ZUS sprawdzi, czy umowa o pracę nie została zawarta pozornie i czy między stronami faktycznie istniał stosunek pracy.
ZUS nie może zakwestionować istnienia stosunku pracy wyłącznie na podstawie błędów lub braków w dokumentacji – najważniejsze jest ustalenie, czy praca była faktycznie wykonywana na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem i za wynagrodzeniem.
Jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych (lub wobec ich braku) pozostały jeszcze niewyjaśnione okoliczności mające wpływ na wynik postępowania kontrolnego, wówczas do złożenia zeznań mogą zostać wezwani świadkowie. W przypadku kontroli doraźnej prowadzonej w firmie świadkami mogą być np. inni pracownicy firmy, którzy potwierdzą, że pracownica przez 2 tygodnie zatrudnienia przed zwolnieniem lekarskim faktycznie świadczyła pracę.
Ponieważ jako płatnik ma Pan prawo czynnie uczestniczyć w postępowaniu kontrolnym, powinien Pan zostać odpowiednio wcześniej poinformowany o czasie i miejscu przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków. Jeżeli wymagają tego okoliczności, inspektor kontroli może przesłuchać również Pana – w charakterze strony postępowania.
Zakwestionowanie istnienia stosunku pracy, a co za tym idzie – również tytułu do przyznania zasiłku – nie może nastąpić jedynie na podstawie przesłanek formalnych (np. błędów czy braków w aktach osobowych). Najważniejsze dla ZUS będzie ustalenie, czy praca była faktycznie świadczona, za wynagrodzeniem, na rzecz i pod kierownictwem kontrolowanego płatnika. ZUS przyjął zgłoszenie do ubezpieczeń pracownicy i nie kwestionował tytułu tego zgłoszenia, a także przyjmował opłacane za nią składki. Nie oznacza to, że obecnie nie ma możliwości zakwestionowania tego stosunku pracy, ale to na organie rentowym będzie spoczywał ciężar udowodnienia, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli, a umowa została zawarta pozornie.