Polska ochrona zdrowia stoi przed gruntownymi przekształceniami, które mają na celu nie tylko uszczelnienie systemu finansowania, ale także dostosowanie go do rosnących potrzeb pacjentów i standardów unijnych. Ministerstwo Zdrowia przygotowało kompleksowy projekt ustawy, który wprowadza szereg kluczowych zmian w funkcjonowaniu Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) oraz w całym systemie ubezpieczenia zdrowotnego.
- Zmiany w funkcjonowaniu NFZ i systemie ubezpieczenia zdrowotnego
- Zmiany w funkcjonowaniu NFZ i systemie ubezpieczenia zdrowotnego: uszczelnienie i porządkowanie: koniec z lukami w systemie
- Zmiany w funkcjonowaniu NFZ i systemie ubezpieczenia zdrowotnego: transgraniczna opieka zdrowotna - pacjent w centrum uwagi
- Zmiany w funkcjonowaniu NFZ i systemie ubezpieczenia zdrowotnego: ośrodki Eksperckie Chorób Rzadkich: nadzieja dla pacjentów
- Lepsze finansowanie i sprawniejszy NFZ: w trosce o efektywność
- Laboratoria i ocena technologii medycznych
- Ułatwienia i porządkowe przepisy drobne, ale ważne zmiany
- Co dalej?
Zmiany w funkcjonowaniu NFZ i systemie ubezpieczenia zdrowotnego
Polska ochrona zdrowia stoi przed gruntownymi przekształceniami, które mają na celu nie tylko uszczelnienie systemu finansowania, ale także dostosowanie go do rosnących potrzeb pacjentów i standardów unijnych. Ministerstwo Zdrowia przygotowało kompleksowy projekt ustawy, który wprowadza szereg kluczowych zmian w funkcjonowaniu Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) oraz w całym systemie ubezpieczenia zdrowotnego. Chodzi o założenia projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (numer UD285) - opracowane przez Ministerstwo Zdrowia.
Nowelizacja dotyka wielu obszarów – od spraw międzynarodowych, przez organizację opieki nad pacjentami z chorobami rzadkimi, po uproszczenia administracyjne. Poniżej przedstawiamy szczegółową analizę najważniejszych założeń, które wkrótce mogą wpłynąć na życie każdego z nas.
Zmiany w funkcjonowaniu NFZ i systemie ubezpieczenia zdrowotnego: uszczelnienie i porządkowanie: koniec z lukami w systemie
Jednym z głównych celów nowej - projektowanej ustawy jest uszczelnienie systemu poboru składek zdrowotnych, zwłaszcza w kontekście transgranicznym. Dotychczasowe regulacje okazały się niewystarczające, co prowadziło do strat finansowych i niespójności w ubezpieczeniu osób, które pobierają emerytury lub renty z państw Unii Europejskiej, EFTA czy Wielkiej Brytanii.
Projekt ustawy wprowadza jasne zasady, które mają położyć kres tym problemom. Przede wszystkim, osoby pobierające świadczenia z zagranicy będą miały obowiązek informowania polskich organów emerytalnych (np. ZUS) o swoim statusie ubezpieczeniowym. W przypadku niedopełnienia tego obowiązku, ZUS zyska uprawnienia do potrącania zaległych składek bezpośrednio z wypłacanych świadczeń. To rozwiązanie znacznie usprawni proces i zapewni, że każdy, kto jest zobowiązany do opłacania składki w Polsce, faktycznie będzie to robił.
Dodatkowo, nowelizacja umożliwi NFZ sprawniejsze aktualizowanie danych o ubezpieczeniu, nawet jeśli wcześniejsza informacja była negatywna. Dzięki temu, jeśli sytuacja danej osoby ulegnie zmianie, NFZ będzie mógł szybko poinformować o tym banki, co pozwoli na sprawniejsze dochodzenie należności.
Zmiany w funkcjonowaniu NFZ i systemie ubezpieczenia zdrowotnego: transgraniczna opieka zdrowotna - pacjent w centrum uwagi
Zmiany obejmują także kluczowy obszar transgranicznej opieki zdrowotnej, który wymagał dostosowania do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Nowe przepisy mają przede wszystkim chronić pacjenta i ułatwiać mu korzystanie z leczenia za granicą.
Najważniejszą zmianą jest brak możliwości odmowy zwrotu kosztów leczenia w innym państwie UE, jeśli brak wcześniejszego wniosku do prezesa NFZ był podyktowany nagłą i pilną potrzebą medyczną.
To rozwiązanie daje pacjentom większe poczucie bezpieczeństwa i eliminuje biurokratyczne bariery w sytuacjach krytycznych. Ponadto, pacjenci będą mogli dołączać do swoich wniosków o zgodę na leczenie opinię lekarza z innego państwa członkowskiego, co z pewnością ułatwi proces decyzyjny. Warto również podkreślić, że kwestie zwrotu kosztów leczenia za granicą, dotychczas regulowane jedynie zarządzeniami NFZ, zyskają w końcu moc prawną na poziomie ustawy.
Zmiany w funkcjonowaniu NFZ i systemie ubezpieczenia zdrowotnego: ośrodki Eksperckie Chorób Rzadkich: nadzieja dla pacjentów
Jedną z najbardziej oczekiwanych zmian jest formalne powołanie Ośrodków Eksperckich Chorób Rzadkich (OECR). Jest to bezpośrednia realizacja zaleceń unijnych i Polskiego Planu dla Chorób Rzadkich. Nowe przepisy określą tryb ich powoływania, a także precyzyjnie zdefiniują ich zadania i obowiązki. Celem OECR jest zapewnienie pacjentom z chorobami rzadkimi dostępu do kompleksowej i skoordynowanej opieki medycznej oraz nowoczesnej diagnostyki. Dotychczas wiele ośrodków działało w tej sferze nieoficjalnie, a nowa ustawa nadaje im oficjalny status, co jest ogromnym wsparciem zarówno dla placówek, jak i dla pacjentów.
Lepsze finansowanie i sprawniejszy NFZ: w trosce o efektywność
Nowa ustawa ma również usprawnić działanie samego NFZ i zapewnić lepsze finansowanie kluczowych obszarów. Projekt przewiduje m.in. finansowanie przez NFZ opieki medycznej dla osób umieszczonych w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym w Gostyninie, niezależnie od ich statusu ubezpieczeniowego. To krok w stronę ujednolicenia i sprawiedliwości w finansowaniu świadczeń dla wszystkich uprawnionych.
Aby NFZ mógł działać jeszcze efektywniej, nowelizacja wprowadza także bardziej elastyczne zasady zatrudniania wysoko wykwalifikowanych pracowników, w tym lekarzy. To ma pomóc Funduszowi w pozyskiwaniu specjalistów, co jest kluczowe dla jego sprawnego funkcjonowania.
Dodatkowo, planowane są uproszczenia w rozliczeniach składki zdrowotnej. ZUS zyska możliwość zaliczania niskich nadpłat na poczet przyszłych składek, co pozwoli na ograniczenie kosztownych i czasochłonnych zwrotów symbolicznych kwot.
Laboratoria i ocena technologii medycznych
Nowelizacja dotyka również sektora laboratoriów medycznych. Wprowadzenie obowiązkowego, stałego udziału w programach oceny jakości badań ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów i podniesienie standardów badań laboratoryjnych do poziomu międzynarodowego. Zmiany nastąpią także w Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT). Ustawa znosi obowiązek uwzględniania w planie finansowym AOTMiT kosztów pozyskiwania danych, które od 2017 roku podmioty lecznicze są zobowiązane udostępniać nieodpłatnie. To racjonalne podejście ma na celu dostosowanie budżetu Agencji do rzeczywistych potrzeb i optymalizację jej wydatków.
Ułatwienia i porządkowe przepisy drobne, ale ważne zmiany
Projekt przewiduje również szereg zmian porządkujących i ułatwiających codzienne funkcjonowanie systemu. Kompetencje do wydawania decyzji potwierdzających prawo do świadczeń zdrowotnych zostaną rozszerzone na większą grupę pracowników opieki społecznej. Ponadto, doprecyzowane zostaną zasady ustalania właściwości gmin dla osób bezdomnych. Niektóre, dotychczas nieuzasadnione przepisy zostaną uchylone. W ten sposób ustawa dąży do uproszczenia procedur i wyeliminowania zbędnej biurokracji, co powinno przełożyć się na sprawniejszą obsługę pacjentów i lepsze zarządzanie systemem.
Co dalej?
Projekt ustawy jest obecnie w toku prac legislacyjnych w Ministerstwie Zdrowia, a jego przyjęcie przez Radę Ministrów planowane jest na trzeci kwartał 2025 roku. Choć dokładny termin wejścia w życie poszczególnych przepisów nie jest jeszcze znany, już teraz widać, że szykują się jedne z najważniejszych zmian w polskim systemie opieki zdrowotnej w ostatnich latach.
Założenia projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (numer UD285)