Jeżeli podpiszą Państwo umowę zlecenia z osobą pobierającą zasiłek macierzyński, ubezpieczenia emerytalno-rentowe z tytułu zlecenia będą dla niej dobrowolne. Jeżeli zleceniobiorca przystąpi do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych, będą Państwo musieli opłacić za niego również obowiązkową składkę wypadkową. Gdy zleceniobiorca zakończy pobieranie zasiłku macierzyńskiego i rozpocznie urlop wychowawczy, trzeba będzie zgłosić go do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (emerytalno-rentowych i wypadkowego). Wówczas zleceniobiorca uzyska również możliwość przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. W obu przypadkach – umowy zlecenia w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego i w czasie urlopu wychowawczego – obowiązkowe za zleceniobiorcę będzie ubezpieczenie zdrowotne.
Osoby wykonujące umowę zlecenia, które spełniają jednocześnie warunki do objęcia ich ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego, obowiązkowo podlegają tym ubezpieczeniom tylko z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Obowiązkowe składki emerytalno-rentowe rozlicza za nie pracodawca, który udzielił urlopu macierzyńskiego i wypłaca zasiłek (lub ZUS, jeżeli to on jest płatnikiem zasiłku).
Zleceniobiorca obowiązkowo podlegający ubezpieczeniom emerytalno-rentowym z tytułu przebywania na zasiłku macierzyńskim może jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu wykonywanej umowy zlecenia (wówczas obowiązkowa będzie za niego składka wypadkowa, którą w całości finansuje zleceniodawca). Obowiązkowa za zleceniobiorcę będzie również składka zdrowotna. Państwa zleceniobiorcę należy zgłosić do ZUS na formularzu:
- ZUS ZZA – jeżeli nie zgłosił wniosku o przystąpienie do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych i w związku z tym jest objęty tylko obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym lub
- ZUS ZUA – jeżeli zgłosił się do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych. W przypadku objęcia ubezpieczonego dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi płatnik obowiązkowo zgłasza zleceniobiorcę do ubezpieczenia wypadkowego. Osoba wykonująca zlecenie nie może zostać objęta dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Prawo do przystąpienia do tego ubezpieczenia przysługuje jedynie osobie objętej obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi.
WAŻNE!
Nie ma możliwości objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym zleceniobiorcy podlegającego dobrowolnym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Osoby przebywające na urlopach wychowawczych podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, a także zdrowotnemu z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym, pod warunkiem że nie mają innych tytułów skutkujących obowiązkiem ubezpieczeń społecznych. W przypadku zawarcia umowy zlecenia w trakcie urlopu wychowawczego to właśnie zlecenie stanie się „innym tytułem” do objęcia obowiązkiem ubezpieczeniowym. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe będą z tytułu wykonywanej umowy zlecenia obowiązkowe, a z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym nie będą należne. Z tytułu umowy zlecenia, oprócz składek emerytalnej i rentowych, obowiązkowa będzie również składka wypadkowa. Zleceniobiorca ma również prawo przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
PRZYKŁAD
Zleceniodawca podpisał umowę zlecenia na okres od 1 września do 20 października 2011 r. z osobą przebywającą w tym okresie na urlopie macierzyńskim (udzielonym przez innego pracodawcę). Wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia zostało określone kwotowo na sumę 3200 zł. Zleceniobiorca nie posiada orzeczenia o stopniu niepełnosprawności ani ustalonego prawa do renty lub emerytury. Osoba ta wniosła o objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi. Zleceniodawca ponownie podpisał z tą osobą umowę zlecenia na okres od 1 grudnia 2011 r. do 31 stycznia 2012 r. Zleceniobiorca przebywa w tym okresie na urlopie wychowawczym. Z tytułu tej umowy zlecenia określono wynagrodzenie na kwotę 3700 zł. Zleceniobiorca wnioskował o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym.
Z tytułu pierwszej zawartej umowy zlecenia zleceniodawca powinien zgłosić zleceniobiorcę na druku ZUS ZUA od 1 września 2011 r. z kodem 04 11 00. Rozliczając składki, jako podstawę ich wymiaru należy wykazać:
- kwotę 3200 zł (przychód w rozumieniu przepisów o pdof, uzyskany z tytułu umowy zlecenia – podstawa wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe, obowiązkowe ubezpieczenie wypadkowe) oraz
- kwotę 2839,68 zł (podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pomniejszona o kwoty składek finansowanych przez ubezpieczonego – podstawa wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne).
Następnie zleceniodawca powinien wyrejestrować zleceniobiorcę na druku ZUS ZWUA z datą wyrejestrowania 21 października 2011 r.
Z tytułu umowy zlecenia w trakcie urlopu wychowawczego zleceniodawca powinien zgłosić wnioskodawcę do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZUA z datą powstania tytułu do ubezpieczeń społecznych 1 grudnia 2011 r. z kodem 04 11 00. Rozliczając składki, jako podstawę ich wymiaru należy wykazać:
- 3700 zł (przychód w rozumieniu przepisów o pdof, uzyskany z tytułu umowy zlecenia – podstawa wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wypadkowe i na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe) oraz
- 3192,73 zł (podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pomniejszona o kwoty składek finansowanych przez ubezpieczonego – podstawa wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne).
Dodatkowo płatnik składek musi pamiętać o opłaceniu za zleceniobiorcę składki na Fundusz Pracy i FGŚP. Składki te opłaca się (pod pozostałymi ustawowymi warunkami) tylko od przychodu z umowy zlecenia, która jest tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalno-rentowych.
Wyrejestrowanie z ubezpieczeń zleceniobiorcy powinno nastąpić w terminie 7 dni od ustania tytułu do ubezpieczenia (najczęściej wygaśnięcia umowy zlecenia). W dokumencie ZUS ZWUA jako datę wyrejestrowania należy wskazać 1 lutego.
WAŻNE!
Składek na Fundusz Pracy i FGŚP za zleceniobiorcę nie opłaca się za okresy dobrowolnego podlegania ubezpieczeniom emerytalno-rentowym.
Podstawa prawna:
- art. 9 ust. 1c, ust. 6, art. 11, art. 12 ust. 1, art. 18 ust. 3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
- art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e, art. 81 ust. 1 i ust. 6 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.).