Samochód służbowy do celów prywatnych - podstawa składek ZUS

Użytkowanie samochodu służbowego do celów prywatnych a podstawa składek ZUS

Jaką kwotę należy uwzględnić w podstawie składek ZUS z tytułu użytkowania auta służbowego do celów prywatnych?

Problem: Niektórzy nasi pracownicy korzystają z samochodów służbowych również do celów prywatnych. Pracownicy ponoszą koszty paliwa do jazd prywatnych tylko z własnych środków. Czy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, którą jest wartość nieodpłatnego świadczenia określona w ustawie o pdof, powinniśmy automatycznie zmniejszyć o koszt paliwa? Paliwo nie stanowi bowiem odrębnego świadczenia, lecz jego wartość jest zawarta w ryczałcie.

Rada: Nie. Podstawą wymiaru składek ZUS jest przychód z tytułu używania samochodu służbowego do celów prywatnych w wysokości określonej w ustawie o pdof, czyli w kwocie miesięcznej 250 zł lub 400 zł. Brak finansowania paliwa przez pracodawcę nie powoduje, że ww. wartości należy zmniejszyć o koszt paliwa, który poniósł pracownik. Kwoty te zostały bowiem ustalone przez ustawodawcę w sposób zryczałtowany, a zatem nie są rzeczywistą wyceną wartości udostępnionego pracownikowi samochodu do celów prywatnych. Szczegóły w uzasadnieniu.

Uzasadnienie: Zryczałtowana wartość nieodpłatnego świadczenia. Dla uproszczenia sposobu ustalenia przychodu z tytułu nieodpłatnego (lub częściowo odpłatnego) świadczenia (w omawianym przypadku jest nim wykorzystywanie samochodu służbowego do celów prywatnych) ustawodawca określił go w formie ryczałtu. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego (www.sjp.pwn.pl) ryczałt to "kwota o ustalonej z góry wysokości, przeznaczona na jakieś wydatki, wyliczona bez podziału na poszczególne pozycje". Zatem nie można przyjąć, że finansowanie przez pracownika paliwa do samochodu służbowego automatycznie obniży wysokość ryczałtu, skoro ryczałt jest tylko uproszczoną (założoną) wartością świadczenia, a nie faktycznie ponoszonymi kosztami związanymi z użytkowaniem samochodu. Należy przyjąć, że strony mogą się umówić, iż skoro pracownik ponosi koszty paliwa (a są one częścią ryczałtu), to świadczenie z tytułu prywatnego korzystania z samochodu służbowego można obniżyć i uznać, że pracownik częściowo je finansuje (a zatem będzie ono niższe niż 250 zł czy 400 zł miesięcznie). Pracownik uczestniczy bowiem w zryczałtowanych kosztach związanych z prawidłowym używaniem samochodu służbowego. Forma częściowej odpłatności nie została zdefiniowana w przepisach. Należy zatem uznać, że w tym przypadku finansowanie świadczenia przez pracownika może przyjąć też inną postać - zakupu paliwa. Kwestię tę i wysokość odpłatności, a także ewentualne zasady jej ustalania powinna rozstrzygać zawarta z pracownikiem umowa o wykorzystywanie samochodu służbowego do celów prywatnych.

Przykład

Pracodawca umożliwia pracownikom korzystanie z samochodów służbowych do celów prywatnych na podstawie umowy cywilnoprawnej. Strony nie określiły limitu kilometrów na jazdy prywatne. Pracownicy ponoszą koszt paliwa do jazd prywatnych we własnym zakresie. Strony ustaliły, że miesięczna wartość nieodpłatnego świadczenia z tytułu używania samochodu (400 zł miesięcznie) będzie pomniejszana o 25% kosztów paliwa poniesionych przez pracownika (na podstawie przedłożonych przez niego faktur i łącznie z podatkiem VAT, a także z określonym na tym dokumencie numerem rejestracyjnym samochodu służbowego), nie więcej niż o 150 zł. Pracownik użytkował służbowy samochód przez cały styczeń 2022 r. Za ten miesiąc przestawił pracodawcy faktury na łączną kwotę 500 zł. Zatem miesięczny ryczałt pracodawca pomniejszył o 125 zł (500 zł x 25%) oraz do podstawy opodatkowania i wymiaru składek ZUS doliczył 275 zł (400 zł - 125 zł). Postępowanie pracodawcy należy uznać za prawidłowe.

Ustalanie przychodu z tytułu używania samochodu służbowego do celów prywatnych

Pracownicy, którzy korzystają z samochodów służbowych do celów prywatnych, zasadniczo osiągają przychód z tego tytułu. Przychód ten jest opodatkowany, a także stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz fundusze pozaubezpieczeniowe.

Od 1 stycznia 2022 r. zmieniły się zasady ustalania tego przychodu. Nie zależy on, tak jak dotychczas, od pojemności silnika udostępnianego samochodu, ale od rodzaju paliwa, jakim jest napędzany.

Ryczałt za używanie samochodu służbowego w celach prywatnych 2022

Tabela. Ryczałt za używanie samochodu służbowego do celów prywatnych od 1 stycznia 2022 r.

* W przypadku wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych przez część miesiąca wartość świadczenia ustala się za każdy dzień wykorzystywania samochodu do celów prywatnych w wysokości 1/30 wskazanych kwot (8,33 zł lub 13,33 zł). Jeżeli świadczenie jest częściowo odpłatne, przychodem pracownika jest różnica między jego ustaloną wartością a odpłatnością ponoszoną przez pracownika.

Zatem w wyniku zmian w wielu przypadkach wysokość tego świadczenia wzrosła.

Kwota ryczałtu za używanie samochodu służbowego do celów prywatnych obejmuje ponoszone przez pracodawcę koszty związane z utrzymaniem i ogólnym użytkowaniem samochodu, przykładowo takie jak: paliwo, ubezpieczenie, wymiana opon, bieżące naprawy, okresowe przeglądy, które zakład pracy - jako właściciel samochodu - musi ponieść, aby samochód był sprawny i mógł uczestniczyć w ruchu drogowym (interpretacja ogólna Ministra Finansów z 11 września 2020 r., DD3.8201.1.2020). Zgodnie z powołaną interpretacją nie mieszczą się w tej kwocie dodatkowe koszty, takie jak opłaty parkingowe czy opłaty za przejazdy autostradą. Chodzi bowiem o świadczenie związane z wykorzystaniem samochodu służbowego (czy z oddaniem do używania - bezpłatnie - dla celów prywatnych), a nie z wszelkimi pochodnymi kosztami związanymi z podróżą samochodem udostępnionym do wykorzystywania w celach prywatnych. Stanowisko MF jest potwierdzeniem argumentacji wynikającej z jednolitej linii orzeczniczej sądów administracyjnych w zakresie tego zagadnienia (przed wydaniem ww. interpretacji ogólnej organy podatkowe zajmowały niekorzystne dla podatników stanowisko).

Podstawa prawna:

art. 12 ust. 2a-2c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 24

art. 4 pkt 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 423; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2105

§ 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1949

Powołane interpretacje urzędowe:

interpretacja ogólna Ministra Finansów z 11 września 2020 r. (DD3.8201.1.2020)