Zawarliśmy z pracownikiem umowę o zakazie działalności konkurencyjnej w trakcie trwania stosunku pracy z prawem do wynagrodzenia z tego tytułu. Czy od tego wynagrodzenia należy odprowadzać składki na ZUS?
RADA
Tak. Wynagrodzenie przysługujące z tytułu tej umowy stanowi podstawę wymiaru składek zarówno na ubezpieczenia społeczne, jak i na ubezpieczenie zdrowotne.
UZASADNIENIE
Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji nie stanowi podstawy wymiaru składek tylko wtedy, gdy umowa dotyczy zakazu konkurencji po ustaniu zatrudnienia. Na podstawie takiej umowy były pracownik ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż 25% wynagrodzenia otrzymanego przed ustaniem stosunku pracy, przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji.
W przypadku umowy o zakazie prowadzenia działalności konkurencyjnej w okresie trwania stosunku pracy pracodawca nie musi przyznać z tego tytułu pracownikowi żadnego dodatkowego wynagrodzenia ani innych świadczeń.
Strony umowy mają jednak zawsze prawo do zapisania w umowie warunków korzystniejszych dla pracownika niż przewidziane w przepisach ogólnie obowiązujących. Jest to odrębny typ umowy od umowy o zakazie konkurencji zawartej na okres po ustaniu zatrudnienia.
Przyznanie wynagrodzenia z tego tytułu rodzi odmienne skutki w zakresie opłacania składek na ubezpieczenia społeczne niż w sytuacji zakazu konkurencji po ustaniu zatrudnienia.
Podstawę wymiaru składek pracowników stanowią przychody osiągnięte z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Składki opłaca się więc od wszystkich wypłat, które są przychodem pracownika, tj. wszelkiego rodzaju wypłat pieniężnych oraz wartości świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalentów niezależnie od tego, czy zostały wypłacone w okresie zatrudnienia czy po jego ustaniu. Wynagrodzenie (niezależnie od jego nazwy) przysługujące na podstawie umowy o zakazie konkurencji zarówno w trakcie trwania stosunku pracy, jak i po ustaniu zatrudnienia stanowi przychód, którego źródłem jest stosunek pracy.
Zasadniczo powinno więc stanowić podstawę wymiaru składek. Jednak odszkodowanie za zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy jest jednym z rodzajów przychodów pracowników podlegających zwolnieniu ze składek. Zwolnienie to dotyczy wyłącznie odszkodowania przysługującego z tytułu umowy dotyczącej zakazu konkurencji po ustaniu zatrudnienia.
Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji w okresie zatrudnienia nie znalazło się na liście przychodów wyłączonych z oskładkowania. Zatem stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
Podstawa prawna:
• art. 1011, art. 1012 Kodeksu pracy,
• § 2 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.).
Orzecznictwo uzupełniające:
• 1. Umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy może być odpłatna.
• 2. Przepis art. 1012 § 3 k.p. nie ma zastosowania przy ustalaniu wysokości odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji obowiązującego w czasie trwania stosunku pracy (art. 1011 k.p.).
• 3. Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji w czasie trwania zatrudnienia nie może stanowić części wynagrodzenia zasadniczego pracownika. (Wyrok Sądu Najwyższego z 10 października 2002 r., I PKN 560/01, OSNP – wkł. 2003/3/8)