Na ostatnim etapie wdrożenia pracowniczych planów kapitałowych do PPK powinien dołączyć sektor publiczny oraz firmy, które nie utworzyły PPK we wcześniejszych etapach wdrażania programu. Ostateczny termin podpisania umowy o zarządzanie PPK dla sektora publicznego minął 26 marca 2021 r., a umowy o prowadzenie PPK minie 10 kwietnia tego roku. Więcej czasu na zawarcie wymienionych umów mają firmy sektora prywatnego, które umowę o zarządzanie PPK powinny zawrzeć do 23 kwietnia 2021 r., a umowę o prowadzenie PPK do 10 maja tego roku.
Jak to działa?
PPK to dobrowolny, prywatny system długoterminowego oszczędzania. Został on stworzony w celu systematycznego gromadzenia oszczędności z przeznaczeniem na wypłatę po osiągnięciu przez pracownika przynajmniej 60 lat, choć oszczędności można wypłacić także wcześniej. Wpłaty do tego systemu finansuje, oprócz pracownika, także pracodawca. Dokłada się do niego również państwo. System PPK powstał na podstawie najlepszych praktyk takich państw jak Wielka Brytania czy Nowa Zelandia. Obejmuje on automatycznie osoby zatrudnione w wieku od 18. do ukończenia 55. roku życia. Oczywiście, jeśli wcześniej nie zrezygnowały one z uczestnictwa w programie poprzez złożenie pracodawcy deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK. Należy też pamiętać, że „osobą zatrudnioną” jest nie tylko pracownik, ale także np. zleceniobiorca podlegający z tytułu tego zlecenia obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Osoby między 55. a 70. rokiem życia mogą przystąpić do tego programu wyłącznie na swój wniosek. Indywidualne rachunki PPK są prowadzone przez instytucję finansową, wybraną przez pracodawcę wspólnie z przedstawicielami załogi (zakładowymi organizacjami związkowymi, a jeśli takich u danego pracodawcy nie ma – z reprezentacją osób zatrudnionych).
Współfinansowanie wpłat do PPK przez pracownika i pracodawcę oraz dopłaty od państwa sprawiają, że program jest niezwykle atrakcyjny. Dzięki takiej konstrukcji finansowania każdy uczestnik zyskuje więc znacznie więcej niż sam wpłaca. Udział w PPK jest dla pracownika dobrowolny – pracownik w każdej chwili może zrezygnować z oszczędzania w PPK i do niego powrócić. Natomiast dla pracodawcy uruchomienie PPK jest obowiązkowe. Prowadzenie PPK oferuje 19 rynkowych podmiotów zarządzających, które – aby mogły zarządzać oszczędnościami uczestników PPK – muszą stale spełniać wymagania ustawowe. Oficjalna lista instytucji oferujących zarządzanie PPK, wraz z ich ofertą, dostępna jest na portalu PPK pod adresem: www.mojeppk.pl
Finansowanie wpłat
Pracodawca i pracownik finansują wpłaty podstawowe oraz – jeśli tak zdecydują – wpłaty dodatkowe. Wysokość każdej z tych wpłat stanowi odpowiedni procent wynagrodzenia pracownika. Pracodawca jest zobowiązany do finansowania wpłat podstawowych do PPK w wysokości 1,5 proc. wynagrodzenia pracownika. Może także zdecydować o finansowaniu wpłaty dodatkowej w wysokości do 2,5 proc. wynagrodzenia (łącznie maksymalnie 4 proc.). Wpłaty finansowane przez pracodawcę nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Pracownik co miesiąc przeznacza na PPK 2 proc. swojego wynagrodzenia. Może także zadeklarować finansowanie wpłaty dodatkowej – w wysokości do 2 proc. wynagrodzenia (łącznie maksymalnie 4 proc.). Pracownik, który w danym miesiącu uzyskuje z różnych źródeł wynagrodzenie nieprzekraczające 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia, ma możliwość obniżenia wpłaty podstawowej do 0,5 proc. wynagrodzenia. W przypadku obniżenia wpłaty pracownika, wpłata pracodawcy pozostaje bez zmian (minimum 1,5 proc.). Podstawę naliczenia wpłat stanowi zawsze wynagrodzenie uczestnika PPK.
Na rachunek uczestnika PPK trafią także środki pochodzące od państwa: wpłata powitalna i dopłaty roczne. Wpłatę powitalną w wysokości 250 zł otrzymują pracownicy, którzy przez co najmniej trzy pełne miesiące kalendarzowe są uczestnikami PPK i za te miesiące dokonano wpłat do PPK. Wpłatę powitalną uczestnik PPK może otrzymać tylko raz. Dopłatę roczną w wysokości 240 zł otrzymują uczestnicy PPK, którzy zgromadzili na swoim rachunku wpłaty wynoszące w danym roku co najmniej 3,5 proc. 6-krotności minimalnego wynagrodzenia. Uczestnicy, którzy obniżą swoją wpłatę podstawową, muszą zgromadzić co najmniej 25 proc. powyższej kwoty. Należy przy tym pamiętać, że kwota wpłat do PPK warunkująca uprawnienie do dopłaty rocznej nie ulega zmniejszeniu w związku z tym, że uczestnik PPK rozpoczął oszczędzanie w trakcie roku. Uczestnik może otrzymać tylko jedną dopłatę roczną za dany rok.
Czy trzeba czekać do 60. roku życia?
Pomimo docelowego przeznaczenia środków gromadzonych w PPK na wypłatę po 60. roku życia – uczestnik może w dowolnym momencie z nich skorzystać, dokonując zwrotu środków bez konieczności podawania przyczyny lub wypłacić środki w tzw. szczególnych sytuacjach życiowych – choroba, kredyt hipoteczny na zakup np. mieszkania czy domu. Dokonanie zwrotu nie powoduje, że uczestnik przestaje oszczędzać. Chęć rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK uczestnik zgłasza w pisemnej deklaracji składanej pracodawcy. Jeśli zatem pracownik takiej deklaracji nie złoży, wpłaty na jego rachunek PPK nadal będą dokonywane.
Wartość aktywów zgromadzonych w PPK wyniosła na koniec 2020 r. 2,72 mld zł, a całkowita suma wpłat do PPK to 2,49 mld zł. To oznacza, że od początku istnienia fundusze PPK zarobiły łącznie ponad 230 mln zł.
Dyspozycję wycofania wszystkich oszczędności na podstawie art. 105 ustawy o PPK pracownik może złożyć instytucji finansowej w każdym momencie. Zwrotu środków może jednak dokonać jedynie uczestnik PPK, który nie ukończył 60. roku życia. Wypłata środków po sześćdziesiątce będzie już dokonywana na innych, korzystniejszych zasadach.
Mimo trudnej sytuacji epidemicznej, wyniki inwestycyjne funduszy PPK za ubiegły rok są bardzo dobre. Średnia stopa zwrotu z funduszy PPK od ich powstania to 10,1 proc.
Opłaty w ramach wypłaty
Środki uczestnika PPK są jego własnością, tak samo jak jego dom, samochód czy pieniądze w banku. Jak wspomniano, zgromadzone oszczędności w ramach pracowniczych planów kapitałowych można wypłacić w każdej chwili, czyli dokonać zwrotu. Należy jednak wówczas liczyć się z utratą m.in. środków pochodzących z dopłat od państwa oraz z tzw. podatkiem Belki. Pomniejszeń nie ma zasadniczo w trzech przypadkach, czyli wówczas, gdy:
- wypłata następuje po ukończeniu 60. roku życia i uczestnik zdecyduje się na wypłatę 25 proc. zgromadzonych oszczędności jednorazowo oraz rozłożenie pozostałych 75 proc. na minimum 120 miesięcznych rat albo na wypłatę wszystkich środków w co najmniej 120 miesięcznych ratach. Pozwoli to na skorzystanie ze wszystkich zgromadzonych oszczędności, bez obowiązku zapłaty podatku od zysków kapitałowych;
- wypłata do 25 proc. środków dokonywana jest w przypadku poważnego zachorowania uczestnika PPK, jego małżonka lub dziecka. Z takiej nieopodatkowanej wypłaty skorzystać może każdy uczestnik PPK, bez względu na wiek;
- wypłata do 100 proc. oszczędności dokonywana jest w celu pokrycia wkładu własnego przy kredycie hipotecznym np. na zakup mieszkania, z tym, że wniosek o taką wypłatę można złożyć tylko do ukończenia 45 lat i środki te muszą zostać zwrócone na rachunek PPK w ciągu 15 lat od ich wypłaty.
Doskonałe wyniki za 2020 r.
Obecnie w PPK oszczędzają już ponad 2 mln pracowników, którzy łącznie zgromadzili na indywidualnych rachunkach PPK ok. 3,3 mld zł. Liczby te stale rosną. Wartość aktywów zgromadzonych w PPK wyniosła na koniec 2020 r. 2,72 mld zł, a całkowita suma wpłat do PPK to 2,49 mld zł. To oznacza, że od początku istnienia fundusze PPK zarobiły łącznie ponad 230 mln zł. Mimo trudnej sytuacji epidemicznej wyniki inwestycyjne funduszy PPK za ubiegły rok są bardzo dobre. Średnia stopa zwrotu z funduszy PPK od ich powstania to 10,1 proc.
Według wyliczeń portalu analizy.pl uczestnik PPK zarabiający średnią krajową przez 12 miesięcy 2020 r. „wydał” na PPK 1450 zł (1286 zł własnych wpłat – przy 2,0 proc. wpłacie – oraz 164 zł podatku od wpłat pracodawcy). Na koniec roku na rachunku tego uczestnika było, w zależności od grupy funduszy, od 2639 zł do 2872 zł – czyli od 1189 zł do 1422 zł więcej niż sam wpłacił, co oznacza od 82 proc. do 98 proc. zysku.
Gdzie uzyskać informacje o PPK?
Portal www.mojeppk.pl jest jedynym oficjalnym źródłem informacji o pracowniczych planach kapitałowych, prowadzonym na mocy ustawy o PPK przez operatora – spółkę PFR Portal PPK sp. z o.o., która prowadzi szereg bezpłatnych działań informacyjno-edukacyjnych na temat PPK. Jednym z nich są szkolenia w formie stacjonarnej i online, które pozwalają na przekazanie oficjalnych i rzetelnych informacji na temat PPK.
Podczas szkoleń eksperci regionalni PFR Portal PPK przedstawiają i szczegółowo omawiają prezentację dotyczącą PPK. Zagadnienia merytoryczne prezentowane podczas warsztatów obejmują: schemat programu i wpłat, wpłaty pracownika i pracodawcy, harmonogram wdrożenia programu, dopłaty ze strony państwa, zasady wdrożenia PPK w podmiocie zatrudniającym, tzw. pięć kroków wdrożeniowych, obowiązki podmiotu zatrudniającego, zliczanie trzymiesięcznego okresu zatrudnienia, korzyści z programu dla osoby zatrudnionej, zasady gromadzenia oszczędności, wypłatę środków w szczególnych sytuacjach, zwrot przed 60. rokiem życia i wypłatę środków po 60. roku życia, dziedziczenie środków, zasady działalności i wybór instytucji finansowej, a także politykę inwestycyjną PPK.
Dodatkowe informacje można znaleźć na stronie mojeppk.pl