Pierwszy już jest - to dodatek dopełniający do renty socjalnej. Rząd pracuje nad drugim podobnym dodatkiem (jest obietnica projektu ustawy w I połowie 2025 r.) - do renty z tytułu niezdolności do pracy. Oba są oparte o tą samą logikę - wymagają orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji. W procedurze uzyskania dodatku dopełniającego wykorzystywany jest wzór EDD-SOC (wzór w artykule poniżej). Co do dodatku dopełniającego, dla większości osób ZUS przewiduje brak konieczności składania tego wniosku (z uwagi na posiadanie odpowiedniego orzeczenia o niesamodzielności - o czym ZUS ma informacje).
Prawo idzie w kierunku uzależniania świadczeń socjalnych i społecznych od niesamodzielności. ZUS i MOPS nie będą patrzyły tylko na niepełnosprawność (orzeczenie o deficytach medycznych), ale na stopień niesamodzielności (jakie ograniczenia wprowadza niepełnosprawność w życiu codziennym)). Kierunek pokazują dodatki do rent. Pierwszy już jest - to dodatek dopełniający do renty socjalnej. Rząd pracuje nad drugim podobny dla renty z tytułu niezdolności do pracy.
Komunikat ZUS o dodatku do renty i wzorze EDD-SOC (niesamodzielność)
Zasady przyznawania dodatku dopełniającego do renty socjalnej od 1 stycznia 2025 r.
Zasada 1. Osoby z prawem do renty socjalnej, całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji, otrzymają dodatek dopełniający automatycznie.
Zasady 2. Nie ma potrzeby składania wniosku. Informacje o przyznaniu będą dostępne na Platformie Usług Elektronicznych (PUE). Ale osoby z prawem do renty socjalnej, całkowicie niezdolne do pracy, ale bez orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji, muszą złożyć wniosek. Wniosek o dodatek EDD-SOC można składać od 1 stycznia 2025 r. w ZUS oraz na stronie internetowej ZUS.
Zasady 3. Dodatek wynosi 2520 zł, waloryzowany raz w roku, odliczane składka na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczka na podatek dochodowy, podlega potrąceniom i egzekucjom na takich samych zasadach jak renta socjalna.
Zasady 4. Dodatek wypłacany razem z rentą socjalną od maja 2025 r. Osoby, które otrzymają dodatek bez wniosku, dostaną wyrównanie od 1 stycznia 2025 r. Dla osób, które otrzymają orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji po 1 stycznia, dodatek będzie przyznawany od miesiąca spełnienia warunków, najwcześniej od miesiąca złożenia wniosku.
ZUS: Dwa dodatki do rent. Wniosek EDD-SOC i formularz OL-9. Odróżniaj niepełnosprawność od niesamodzielności
PROMOCJA: Polecamy prenumeratę startową DGP. Opłata tylko 19,99 zł
Wartość dodatku dopełniającego 2250 zł wynika z różnicy między:
1) kwotą minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie odpowiednich przepisów na dzień 31 grudnia 2024 r. – 4300 zł, a
2) kwotą najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Wysokość dodatku będzie waloryzowana corocznie 1 marca.
W 2024 r. renta socjalna i renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wynoszą 1780,96 zł. Czekamy na waloryzację w 2025 r.
Niesamodzielność a niepełnosprawność - odróżniaj
Pojęcie „niezdolności do samodzielnej egzystencji” dotyczy:
1. zarówno opieki, jak i
2. wsparcia w codziennych czynnościach. To, że ktoś ma trudności w zaspokajaniu codziennych potrzeb lub potrzebuje pomocy innych, nie oznacza automatycznie, że jest niezdolny do samodzielnej egzystencji.
Do czynności zapewniających samodzielną egzystencję nie należą jedynie czynności samoobsługi, takie jak mycie, ubieranie się czy samodzielne spożywanie posiłków. Osoba niezdolna do samodzielnej egzystencji to ktoś, kto z powodu problemów zdrowotnych wymaga stałej lub długotrwałej opieki albo pomocy ze względu na naruszenie sprawności organizmu.
”niezdolność do samodzielnej egzystencji” = opieka + pomoc
Opieka to pielęgnację (kwestie poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej.
Pomoc w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego (robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza).
Test niesamodzielności w dodatkach do renty
Jeśli sprawdzasz stan swojego zdrowia i nie wymaga on stałej ani długotrwałej opieki ani pomocy innej osoby, by zaspokoić Twoje podstawowe potrzeby życiowe, możesz mieć trudności z uzyskaniem dodatku dopełniającego. Dodatkowo, jeśli nie potrafisz udowodnić, że masz problemy z obowiązkami domowymi, otrzymanie tego dodatku może być problematyczne.
To, że w związku z Twoimi schorzeniami doznajesz pewnych trudności w realizacji codziennych potrzeb i czasami potrzebujesz pomocy innych, nie oznacza automatycznie, że jesteś niezdolny do samodzielnej egzystencji
Dodatek dopełniający a świadczenie uzupełniające - porównanie
Przed 2015 rokiem orzekanie niesamodzielności było głównie stosowane w przypadkach świadczeń uzupełniających. W takich postępowaniach, gdy stwierdzono naruszenie sprawności organizmu wymagające stałej lub długotrwałej opieki oraz pomocy innych osób w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, orzekano niezdolność do samodzielnej egzystencji zgodnie z art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, stosowanym na podstawie art. 7 ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.
Niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji orzekano na okres nie dłuższy niż 5 lat. Jednak jeśli według wiedzy medycznej nie było rokowań na odzyskanie zdolności do pracy lub samodzielnej egzystencji przed upływem 5 lat, orzeczenie wydawano na okres dłuższy niż 5 lat