Renta wdowia 2024 r. – ile i dla kogo - to pytania, które zadaje wiele osób. Wciąż brak jednoznacznej odpowiedzi. Trwają prace nad projektem ustawy.
- Czym jest renta wdowia?
- Wdowa/wdowiec muszą wybrać czy chcą swoje świadczenie emerytalno-rentowe czy rentę rodzinną
- Renta wdowia 2024 r. dla kogo?
- Renta wdowia 2024 r. ile?
- Renta wdowia 2024 r. od kiedy?
Czym jest renta wdowia?
Renta wdowia jest świadczeniem pieniężnym, które ma być wypłacane przez państwo. Świadczenie opiera się na tzw. zbiegu prawa do otrzymywania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych, trzeba będzie więc wybrać bardziej korzystne świadczenie (wyższe) czy też takie, które ubezpieczony będzie chciał pobierać. Zatem albo wybrane albo wyższe. Nie będzie bowiem możliwości pobierania np. zarówno emerytury jak i renty wdowiej. Chodzi o zbieg prawa do nabytej z tytułu bycia wdową lub wdowcem renty rodzinnej, wojskowej renty rodzinnej, policyjnej renty rodzinnej lub renty rodzinnej z ubezpieczenia społecznego rolników z innymi świadczeniami emerytalno-rentowymi.
Takie rozwiązanie prawne obowiązuje już w wielu europejskich krajach. Podobne regulacje jak projektuje się w Polsce, obowiązują już we Włoszech, Czechach, Litwie czy Niemczech. Do zmian ma dojść m.in. w ustawie z dnia 17 grudnia 1988 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm., dalej jako ustawa).
Według stanu na maj 2024. obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w celu wprowadzenia renty wdowiej (dalej jako: projekt) jest skierowany do prac do: Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Projekt jest dopiero po I czytaniu w Sejmie, jeszcze przed nim długa i wydaje się, że burzliwa droga.
Wdowa/wdowiec muszą wybrać czy chcą swoje świadczenie emerytalno-rentowe czy rentę rodzinną
Dotychczas obowiązujące przepisy są sformułowane tak, że trzeba dokonać wyboru. Nie jest bowiem możliwe łączenie otrzymywanych świadczeń. Nazywa się to zbieg prawa do świadczeń. W razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w ustawie wypłaca się jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane przez zainteresowanego. Zdaniem wielu ubezpieczonych jest to dyskryminujące, nieusprawiedliwione i niezgodne z prawem. Ustawodawca też zauważył ten problem ponieważ sam wskazuje w projekcie do ustawy, że: "Obecnie obowiązujące reguły zbiegu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych, zakładając konieczność dokonania wyboru między własnym świadczeniem a rentą rodzinną po zmarłym małżonku, powodują więc wdowa lub wdowiec musi pokryć z jednego świadczenia koszty prowadzenia gospodarstwa domowego, które dotychczas finansowane były z dwóch świadczeń. Taki stan rzeczy przekłada się na ograniczenie możliwości zaspokajania swoich potrzeb przez emerytów i rencistów oraz obniżenie jakości i ich życia."
Renta wdowia 2024 r. dla kogo?
Na ten moment, zgodnie z projektem prawo do renty wdowiej ma przysługiwać wszystkim osobom, które nabyły prawo do renty rodzinnej (wojskowej renty rodzinnej, policyjnej renty rodzinnej) i świadczeń emerytalno-rentowych pozostających z nią w zbiegu przed wejściem ustawy, oraz tym osobom, które nabędą je po jej wejściu w życie. Według aktualnego stanu projektu data wejścia w życie ustawy ustalona jest na dzień 1 lipca 2023 r. Zatem renta wdowia przysługiwałaby wstecz, od dnia nabycia prawa do pozostających w zbiegu konkretnych świadczeń, ale co ważne, nie wcześniej niż od dnia w życie ustawy i nie wcześniej niż od dnia złożenie wniosku o ustalenia prawa do z biegu. Na ten moment nie jest to więc oczywiste do kiedy i w jakiej wysokości będzie wypłacane świadczenie.
Renta wdowia 2024 r. ile?
Jeżeli renta wdowia wejdzie w 2024 to i tak nie będzie to wariancie 100% otrzymywanego świadczenia, a znacznie mniej. Dlaczego? Wprawdzie pieniądze w budżecie państwa uchwalonym na 2024 r. zostały również zabezpieczone na rentę wdowią, ale rząd proponuje stopniowe wdrażanie świadczenia. Mowa o tzw. modelu kroczącym, krok po kroku, rok po roku. O takim pomyśle pozytywnie wypowiada się również Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Oznaczałoby to, że w latach 2024-2025 r. kiedy to obowiązywałby okres przejściowy osoba uprawniona przez pierwszych 6 miesięcy otrzymywałaby tylko 15% świadczenia, przez następne 6 miesięcy 20% i tak krok po kroku. Dopiero po roku renta wdowia przysługiwałaby w wysokości 50%, a w kolejnych latach 100%. Jak to się mówi: "lepszy rydz niż nic" - ale nie o takie świadczenie chodzi wdowcom, aby móc godnie żyć.
Według projektu, renta wdowia nie może przekroczyć trzykrotności miesięcznej kwoty przeciętnej emerytury wypłacanej przez ZUS. Od dnia 1 marca 2024 r. miesięczna kwota przeciętnej emerytury wypłaconej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wynosi około 3 479 zł zł. Oznacza to, że z ZUS maksymalne można będzie otrzymać w zakresie renty wdowiej 10 437 zł.
Renta wdowia 2024 r. od kiedy?
Możliwe, że renta wdowia wejdzie w życie jeszcze w 2024 r. Zgodnie z opiniami z MRPiPS, istnieje techniczna i finansowa możliwość wprowadzenie renty wdowiej jeszcze w 2024 r., ponieważ środki na ten cel zostały zapewnione. Zdaniem MRPiPS lepszy będzie jednak model kroczący.
Ustawa z dnia 17 grudnia 1988 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm.)