Pracownica będzie mogła uzyskać rentę wypadkową z tytułu niezdolności do pracy. Najpóźniej na 30 dni przed wyczerpaniem okresu pobierania świadczenia rehabilitacyjnego powinni Państwo przedłożyć w ZUS dokumentację wymaganą do przyznania jej tego świadczenia, tj. wniosek o rentę, protokół powypadkowy, świadectwo pracy oraz zaświadczenie na formularzu ZUS Rp-7. Z podjęciem takich działań nie należy czekać na wniosek pracownicy, ale trzeba uzyskać jej zgodę.
UZASADNIENIE
Osoba, która stała się niezdolna do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, może uzyskać świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego. Pierwszym z nich jest zasiłek chorobowy, który przysługuje bez okresu wyczekiwania od pierwszego dnia niezdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 182 dni.
Jeśli po wyczerpaniu okresu pobierania zasiłku chorobowego osoba ubezpieczona nadal jest niezdolna do pracy, a dalsze jej leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie przez nią zdolności do pracy, może ona uzyskać świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia wypadkowego. Wypłacane jest ono przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, jednak nie dłużej niż przez 12 miesięcy.
Stan zdrowia uzasadniający przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego, a w szczególności fakt dalszego istnienia niezdolności do pracy po wyczerpaniu zasiłku chorobowego, możliwość odzyskania zdolności do pracy wskutek dalszego leczenia lub rehabilitacji leczniczej, a także przewidywany okres niezbędny do jej przywrócenia stwierdza lekarz orzecznik ZUS. Osoba ubiegająca się o świadczenie rehabilitacyjne może wnieść od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS sprzeciw do właściwej komisji lekarskiej ZUS w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia.
Osoba, która stała się niezdolna do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, może również ubiegać się o rentę z ubezpieczenia wypadkowego. Może to zrobić po wyczerpaniu okresu pobierania świadczenia rehabilitacyjnego lub przed jego uzyskaniem. W tym drugim przypadku lekarz orzecznik lub komisja lekarska ZUS może orzec o okolicznościach uzasadniających przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego, jeżeli pracownik spełnia warunki wymagane do uzyskania tego świadczenia.
Renta wypadkowa z tytułu niezdolności do pracy przysługuje osobie, która w chwili wypadku przy pracy lub powstania narażenia na chorobę zawodową podlegała ubezpieczeniu wypadkowemu. Oznacza to, że nie musi być ona ubezpieczona w chwili składania wniosku o to świadczenie.
Możliwość uzyskania renty wypadkowej jest uzależniona od stwierdzenia, że w okresie trwania ubezpieczenia wypadkowego miał miejsce wypadek przy pracy lub że wystąpiły okoliczności, które spowodowały powstanie choroby zawodowej. Ponadto przyznanie przez ZUS renty wypadkowej z tytułu niezdolności do pracy jest możliwe tylko wówczas, gdy lekarz orzecznik lub komisja lekarska ZUS wydała orzeczenie stwierdzające, że:
- ubezpieczony stał się niezdolny do pracy oraz
- niezdolność ta powstała w związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.
WAŻNE!
Możliwość uzyskania renty wypadkowej z tytuły niezdolności do pracy istnieje wtedy, gdy wypadek przy pracy miał miejsce w trakcie trwania ubezpieczenia wypadkowego oraz gdy w związku z tym wypadkiem ubezpieczony stał się niezdolny do pracy.
Renta z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje niezależnie od długości podlegania temu ubezpieczeniu, a także bez względu na wymiar okresów składkowych i nieskładkowych, które osoba ubezpieczona przebyła w czasie swojej kariery zawodowej. Ponadto świadczenie to przysługuje bez względu na datę powstania niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową. W związku z tym ubezpieczony ubiegający się o taką rentę nie musi udowadniać, że stał się niezdolny do pracy najpóźniej w ciągu 18 miesięcy od ustania okresów składkowych lub nieskładkowych.
Sytuacja taka ma miejsce wówczas, gdy – zgodnie z orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS – uraz, który powstał w wyniku wypadku przy pracy, dopiero po pewnym czasie spowodował powstanie niezdolności do pracy. W takiej sytuacji nie musi zostać spełniony warunek, aby niezdolność do pracy, będąca podstawą do przyznania renty, powstała w ciągu 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia.
PRZYKŁAD
Ubezpieczony 20 stycznia 2008 r. uległ wypadkowi przy pracy i z tego tytułu otrzymał zwolnienie lekarskie oraz zasiłek z ubezpieczenia wypadkowego. 31 marca 2008 r. rozwiązał za porozumieniem stron umowę o pracę. Po rozwiązaniu umowy nigdzie już nie pracował i nie pobierał zasiłku za okres po ustaniu ubezpieczenia. Z czasem pogarszał się stan jego zdrowia spowodowany urazem doznanym w wyniku wypadku, który miał miejsce w 2008 r. Na początku 2011 r. zgłosił wniosek o przyznanie renty wypadkowej z tytułu niezdolności do pracy. Lekarz orzecznik ZUS stwierdził u niego częściową niezdolność do pracy, ustalając datę powstania tej niezdolności na grudzień 2010 r. Mimo że wspomniana data przypadała po upływie 18 miesięcy od ustania okresów składkowych i nieskładkowych, ZUS przyznał mu rentę wypadkową.
Określone grupy osób nawet wówczas, gdy spełniają warunki wymagane do przyznania renty wypadkowej, nie mogą nabyć prawa do tego świadczenia. Prawa do renty wypadkowej nie uzyskają pracownicy:
- u których wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było naruszenie przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa,
- którzy będąc w stanie nietrzeźwości albo pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych przyczynili się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku,
- którzy odmówili poddaniu się badaniom przeprowadzanym przez płatników składek mającym na celu sprawdzenie, czy do wypadku przyczynili się wskutek stanu nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych albo w inny sposób uniemożliwili ich przeprowadzenie (chyba że udowodnią, iż nie mogli poddać się badaniu z przyczyn niezależnych od ich woli),
- którym w karcie wypadku zamieszczono bezpodstawne stwierdzenie (np. że zdarzenie jest wypadkiem przy pracy, podczas gdy okoliczności wskazują, że jest to wypadek w drodze do pracy lub z pracy).
Uzyskanie renty wypadkowej z tytułu niezdolności do pracy jest uzależnione od złożenia wniosku o przyznanie tego świadczenia. Najlepiej zrobić to na formularzu przygotowanym przez ZUS o symbolu ZUS Rp-1R. Jest on zamieszczony na stronie internetowej www.zus.pl oraz dostępny w każdej placówce ZUS. Do wniosku o rentę należy dołączyć:
- kwestionariusz dotyczący przebytych okresów składkowych i nieskładkowych,
- dokumenty potwierdzające te okresy oraz wysokość zarobków w poszczególnych latach kariery zawodowej (np. świadectwa pracy, zaświadczenia, legitymację ubezpieczeniową) – na ich podstawie ZUS ustali wysokość renty wypadkowej,
- zaświadczenie o stanie zdrowia wystawione przez lekarza prowadzącego leczenie,
- posiadaną dokumentację medyczną,
- wystawiony przez pracodawcę wywiad zawodowy dotyczący charakteru i rodzaju wykonywanej pracy (na druku N-10)
- dokumentację wypadkową (kartę wypadku przy pracy lub protokół powypadkowy) albo decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej.
W sprawach nieuregulowanych ustawą wypadkową stosuje się odpowiednio przepisy ustawy zasiłkowej oraz ustawy emerytalnej (art. 58 ustawy wypadkowej). Oznacza to, że w postępowaniu o przyznanie renty wypadkowej z tytułu niezdolności do pracy zastosowanie ma m.in. art. 125 ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym pracodawca jest zobowiązany do przygotowania, za zgodą pracownika, wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy i przedłożenia go organowi rentowemu na 30 dni przed ustaniem prawa do zasiłków chorobowych.
Z kolei ilekroć w przepisach o ubezpieczeniu społecznym, o ubezpieczeniu zdrowotnym, o emeryturach i rentach, a także w przepisach, które uzależniają uprawnienia od dochodu rodziny, jest mowa o zasiłku chorobowym, należy przez to rozumieć również świadczenie rehabilitacyjne (art. 21 ustawy zasiłkowej).
Wynika z tego, że odpowiednio wcześniej, przed upływem okresu, na który zostało przyznane świadczenie rehabilitacyjne powinni Państwo, po uzyskaniu zgody pracownicy i przy jej współudziale, skompletować dokumentację rentową oraz dostarczyć ją do ZUS. Z podjęciem takich działań nie należy czekać na wniosek pracownicy.
Podstawa prawna
- art. 6–8, art. 17 i art. 21–22 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 ze zm.),
- art. 125 ust. 1 pkt 4 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.),
- art. 21 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.).