Prawo wyboru świadczenia emerytalnego

Michał Culepa
rozwiń więcej
Uniemożliwienie uprawnionemu wyboru emerytury, z jakiej chce korzystać – mundurowej lub „cywilnej”, jest zgodne z Konstytucją RP.

Obecnie obowiązujące przepisy ustalają kilka różnych systemów świadczeń emerytalnych. Poza tzw. powszechnym systemem – uregulowanym w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – praktycznie każda ze służb mundurowych (policja, straż pożarna, służba więzienna oraz służby specjalne) oraz wojsko posiada swoje odrębne zasady przechodzenia na emeryturę lub rentę, obliczania wysokości tych świadczeń i przede wszystkim nabywania do nich prawa.

Autopromocja

Do lutego 2009 r. art. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS stanowił, że świadczenia na warunkach i w wysokości określonych w tej ustawie przysługują ubezpieczonym w razie spełnienia warunków do nabycia prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z wyjątkiem ubezpieczonych, którzy mają ustalone prawo do emerytury określonej w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy.

W takiej sytuacji znaleźli się dwaj wnioskodawcy. Pierwszy z nich – Zdzisław P. był żołnierzem zawodowym, który po odejściu ze służby i uzyskaniu emerytury wojskowej pracował jeszcze przez ponad 18 lat u pracodawców „cywilnych”. Po zwolnieniu z pracy nie otrzymał on emerytury „cywilnej” – ZUS odmówił bowiem zaliczenia służby wojskowej do stażu emerytalnego i stwierdził, że jako emerytowany wojskowy w ogóle nie może mieć prawa do świadczenia „cywilnego”. Drugi wnioskodawca – Włodzimierz S. pobierał emeryturę policyjną, ale jednocześnie pracował w lotnictwie cywilnym i miał stosunkowo wysokie wynagrodzenie. Gdy po zawale serca został uznany za niezdolnego do pracy, ZUS odmówił mu przyznania renty.

Obydwaj emeryci skierowali do Trybunału Konstytucyjnego skargi w sprawie niezgodności art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS z Konstytucją RP.

Trybunał połączył obie skargi i rozpoznał je w jednym postępowaniu – znów na niekorzyść skarżących.

27 stycznia 2010 r. wydał wyrok (SK 41/07) stwierdzający zgodność z Konstytucją RP spornego przepisu. W uzasadnieniu wskazał, że skarżącym przysługuje świadczenie emerytalne, które pobierają, a sporny przepis ustawy emerytalnej nie pozbawia ich świadczeń. Stwierdził również, że przepis ten jest sprawiedliwy w tym sensie, że odbiera pewien przywilej (wyboru systemu świadczeń, z którego chcą korzystać) grupie osób i tak już uprzywilejowanych w obowiązującym systemie ubezpieczeń społecznych.

Warto wspomnieć, że zaskarżony przepis ustawy o emeryturach i rentach z FUS został zmieniony w ubiegłym roku nowelizacją z 5 grudnia 2008 r. (DzU z 2009 r. nr 8, poz. 38), która weszła w życie 5 lutego 2009 r. W jej wyniku wykreślono z art. 2 ust. 1 pkt 1 końcowy wyjątek odnoszący się do wojska i służb mundurowych. Tym samym przywrócono zatrudnionym „w cywilu” byłym żołnierzom i funkcjonariuszom prawo wyboru emerytury, jaką chcą pobierać. Wyrok TK wskazuje jednak, że obydwa rozwiązania są zgodne z Konstytucją RP. Jak podkreślił Trybunał w uzasadnieniu wyroku, ustawodawca ma dużą swobodę kształtowania uprawnień emerytalnych, bo Konstytucja RP nie określa żadnego konkretnego i preferowanego systemu świadczeń.

Kadry
3000 zł kary dla pracodawcy za niezatrudnienie kandydata
08 maja 2024

Pracodawcy muszą liczyć się z odpowiedzialnością karną za niezatrudnienie kandydata do pracy z powodów wymienionych w art. 123 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Grzywna za dyskryminację przy nawiązywaniu stosunku pracy wynosi minimum 3000 zł. Na podstawie Kodeksu pracy osoba niezatrudniona może również dochodzić odszkodowania. W jakiej wysokości?

Czy premia wlicza się do minimalnego wynagrodzenia w Polsce w 2024 roku?
08 maja 2024

W Polsce minimalne wynagrodzenie za pracę wzrosło w 2024 roku. Od stycznia wynosi 4 242 zł brutto, a od lipca będzie wynosić – 4 300 zł brutto. Ale czy premia pracownicza może uzupełnić wysokość wynagrodzenia do minimalnej płacy?

Kto jest chroniony przed zwolnieniem z pracy? Co z pracownikiem w wieku przedemerytalnym?
08 maja 2024

W Polsce, Kodeks Pracy oraz inne ustawy, takie jak ustawa o związkach zawodowych, zapewniają ochronę przed zwolnieniem dla wybranych grup pracowników. Do tych grup należą m.in. kobiety w ciąży, osoby w wieku przedemerytalnym, osoby korzystające ze zwolnień lekarskich oraz działacze związkowi.

Bezrobocie w kwietniu 2024 r.
08 maja 2024

Ile wynosi bezrobocie w kwietniu 2024 roku? Tak niskiego bezrobocia w kwietniu nie było od 1991 roku.

Wakacje składkowe - projekt ustawy po drugim czytaniu w sejmie
08 maja 2024

Wakacje składkowe - projekt ustawy jest już po drugim czytaniu w Sejmie. Nie było poprawek do projektu. Teraz będzie głosował cały Sejm. Dla kogo są wakacje składkowe? Jakie warunki trzeba spełnić, by móc złożyć wniosek do ZUS?

Urlop na żądanie dla nauczyciela 2024
08 maja 2024

Urlop na żądanie dla nauczyciela 2024 - czy nauczyciel może wziąć urlop na żądanie? Karta nauczyciela różnicuje urlopy nauczycieli zatrudnionych w szkołach feryjnych i nieferyjnych. Czy dyrektor, wicedyrektor i nauczyciel na stanowisku kierowniczym mogą korzystać z urlopu na żądanie?

Minimalne wynagrodzenie w 2024 roku wzrosło do 4 242 zł, a to nie koniec. Ile wyniesie po kolejnej podwyżce w lipcu? Jak Polska wypada w porównaniu z innymi krajami w UE?
08 maja 2024

Minimalne wynagrodzenie za pracę w Polsce oraz minimalna stawka godzinowa zostały podwyższone w styczniu 2024 roku.  Ile wyniosą po kolejnej podwyżce, która czeka nas w lipcu br.?

Podróż służbowa. Od czego zależy wysokość diet i innych należności?
08 maja 2024

W czasie krajowej podróży służbowej pracownikowi przysługują diety i zwrot kosztów przejazdów, noclegów oraz innych wydatków. Ich wysokość zależy od wielu okoliczności. Jakich?

Niezdolność pracownika do pracy. Jak długo można być na zwolnieniu lekarskim, żeby nie stracić pracy?
08 maja 2024

Pracownik korzystający ze zwolnienia lekarskiego znajduje się pod ochroną i pracodawca nie może rozwiązać z nim umowy o pracę. Ochrona nie jest jednak nieograniczona.

Wynagrodzenie pracownika młodocianego w wakacje 2024
08 maja 2024

Kim jest młodociany pracownik? Ile wynosi jego wynagrodzenie? 

pokaż więcej
Proszę czekać...