UZASADNIENIE
Członkami rodziny osoby zmarłej, którzy mogą ubiegać się o rentę rodzinną, są:
- dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione,
- przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej,
- małżonek (wdowa i wdowiec),
- rodzice.
Renta rodzinna dla dziecka
Renta rodzinna przysługuje dziecku do ukończenia 16 lat, a jeżeli dziecko uczy się, świadczenie to przysługuje mu do czasu zakończenia nauki (nie dłużej jednak niż do ukończenia 25 lat). W wyjątkowych sytuacjach renta rodzinna przysługuje dziecku bez względu na to, czy się uczy. Ma to miejsce wówczas, gdy dziecko:
- jest całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo
- stało się całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 lat, albo
- stało się całkowicie niezdolne do pracy w czasie nauki w szkole po ukończeniu 16 lat, a przed ukończeniem 25 lat.
W tych przypadkach renta rodzinna przysługuje niezależnie od wieku dziecka.
WAŻNE!
Do renty rodzinnej uprawnia nauka zarówno w publicznych, jak i niepublicznych szkołach podstawowych, gimnazjach, szkołach ponadgimnazjalnych, szkołach wyższych państwowych lub niepaństwowych oraz w szkołach prowadzonych przez Kościół katolicki.
Renta rodzinna dla wdowy
Wdowa ma prawo do renty rodzinnej w kilku przypadkach. Prawo do renty rodzinnej po zmarłym mężu przysługuje wdowie, która w dniu śmierci męża miała ukończone 50 lat lub była niezdolna do pracy. Jeśli w dniu śmierci męża wdowa nie ukończyła 50 lat i nie była niezdolna do pracy, może uzyskać rentę po mężu, jeżeli przynajmniej jeden z tych warunków spełniła w okresie nie dłuższym niż 5 lat od daty śmierci męża lub od zaprzestania wychowywania dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej. Prawo do renty uzyska również wdowa, która:
- wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie ukończyło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole – 18. roku życia albo
- opiekuje się dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej.
Wyjątkowo wdowa, która nie spełnia żadnego z warunków do przyznania renty, może otrzymać okresową rentę rodzinną. Warunkiem uzyskania prawa do okresowej renty jest brak źródeł utrzymania.
W każdym z przypadków prawo do renty rodzinnej ma wdowa, która w dniu śmierci męża pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, chyba że mąż był zobowiązany wyrokiem sądu lub ugodą sądową do płacenia alimentów na żonę.
Osoba zmarła
Prawo do renty rodzinnej uzyska członek rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy albo spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Renta rodzinna przysługuje również po śmierci osoby pobierającej w dniu śmierci zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
Prawo do renty dla pracownicy i jej córki
Państwa pracownica i jej córka spełniają warunki wymagane do uzyskania prawa do renty rodzinnej. Córka uczy się w szkole i nie ukończyła 25 lat. Natomiast pracownica wychowuje dziecko uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które uczy się i nie ukończyło 18 lat. Został również spełniony warunek dotyczący zmarłego, który w dniu śmierci miał prawo do emerytury.
Pracownica może ubiegać się o przyznanie po mężu renty rodzinnej zarówno dla siebie, jak i dla dziecka. Żonie pracownika oraz jego dziecku będzie przysługiwała jedna łączna renta rodzinna, podzielona w równych częściach. Do czasu ukończenia przez dziecko 18 lat ZUS będzie wypłacał rentę w całości pracownicy (zarówno przysługującą jej część renty, jak i część renty przysługującą córce).
Kwota renty rodzinnej jest wyliczana jako określony procent świadczenia, które przysługiwało lub które przysługiwałoby osobie zmarłej. Jeśli jest do niej uprawniona tylko jedna osoba, to ma ona prawo do 85% świadczenia, które przysługiwało albo przysługiwałoby zmarłemu. Jeżeli są uprawnione dwie osoby, wówczas mogą otrzymać 90% tego świadczenia. W przypadku gdy jest trzech lub więcej uprawnionych – przysługuje im łącznie 95% świadczenia, do którego był lub byłby uprawniony zmarły.
Uzyskanie renty rodzinnej jest uzależnione od złożenia w ZUS wniosku o jej przyznanie wraz z niezbędną dokumentacją. Osoba zainteresowana może to uczynić osobiście bądź za pośrednictwem pracodawcy, który zatrudniał zmarłego przed jego śmiercią. Pracodawcy są zobowiązani do bezzwłocznego poinformowania, po śmierci pracownika, pozostałej po nim rodziny o warunkach uzyskania renty rodzinnej, przygotowania wniosku o rentę i przedłożenia go organowi rentowemu (art. 125 ust. 1 pkt 5 ustawy emerytalnej).
Jeżeli wniosek o rentę rodzinną zostanie złożony w miesiącu śmierci lub w miesiącu następnym, ZUS będzie wypłacał to świadczenie od miesiąca, w którym członek rodziny zmarł. W przypadku późniejszego zgłoszenia wniosku ZUS wypłaci świadczenie dopiero od miesiąca, w którym został zgłoszony wniosek.
Podstawa prawna
- art. 65–74 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227).