- Czy przy umowie o dzieło i zlecenia powstaje rezultat?
- Czy można zawrzeć umowę o dzieło z wykładowcą w ramach wygłaszania wykładów?
- Czy tłumaczenie typowych, powszechnych w obrocie dokumentów może być przedmiotem umowy o dzieło?
- Czy praca kipera (degustatora) herbaty może być zakwalifikowana jako umowa o dzieło?
- Czy stworzenie herbaty może być dziełem i utworem?
- Umowa o sporządzenie opinii na potrzeby rozprawy habilitacyjnej, jako umowa rezultatu
Czy przy umowie o dzieło i zlecenia powstaje rezultat?
Tak, określone „dzieło” może być efektem pracy przyjmującego zamówienie w umowie o dzieło, a także zleceniobiorcy, zatem „rezultat" umowy nie jest zarezerwowany tylko dla umowy o dzieło (art. 627 k.c.). Określone "dzieło" jako efekt pracy może być też wynikiem starannej pracy zleceniobiorcy. Nie jest to jednak relacja zwrotna, czyli to co jest właściwe dla umowy o staranną pracę nie jest dziełem. Umowa o dzieło to umowa o określony rezultat, jednak nie każdy rezultat jest wynikiem umowy o dzieło (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31 sierpnia 2022 r., sygn. II USK 540/21).
Czy można zawrzeć umowę o dzieło z wykładowcą w ramach wygłaszania wykładów?
Wygłoszenie wykładu można zakwalifikować jako dzieło, o ile wykładowi można przypisać cechy utworu, a ten warunek spełnia tylko wykład naukowy o charakterze niestandardowym, niepowtarzalnym, wypełniający kryteria twórczego i indywidualnego dzieła naukowego (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 maja 2022 r., sygn. II GSK 67/19).
Czy tłumaczenie typowych, powszechnych w obrocie dokumentów może być przedmiotem umowy o dzieło?
Świadczenie będące przedmiotem zobowiązania ma cechy dzieła gdy polega na osiągnięciu w przyszłości z góry określonego, samoistnego, obiektywnie osiągalnego i subiektywnie pewnego rezultatu ludzkiej pracy czy twórczości, mającego postać materialną lub też niematerialnego, ale ucieleśnionego w jakimś nośniku. Zamawiający tłumaczenie nie kupuje samych czynności, lecz określony rezultat, w postaci przekładu. W przypadku tłumaczenia typowych, powszechnych w obrocie dokumentów, nie sposób przyjąć, że za każdym przekładem dokumentu, powstaje oryginalne, niepowtarzalne dzieło (zob. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 11 maja 2022 r., sygn. III AUa 759/20).
Czy praca kipera (degustatora) herbaty może być zakwalifikowana jako umowa o dzieło?
Kiper herbaciany to znawca herbat, który ocenia susz herbaty, jej jakość, zapach, smak, kolor i aromat. Często kiperzy podróżują bezpośrednio na plantację, aby ocenić liście, warunki uprawy i pracę plantatorów, aby w konsekwencji skupować susz odpowiedniej jakości a następnie go dalej dystrybuować. Wykonywanie tego rodzaju zadań wymaga szczególnych kompetencji, uzdolnień i umiejętności. Rezultatem prac kipera jest uzyskanie określonego smaku i/lub zapachu przygotowywanych mieszanek herbat. Nie ma zatem podstaw twierdzenie, że tego rodzaju rezultat nie może być przedmiotem umowy o dzieło.
Czy stworzenie herbaty może być dziełem i utworem?
Korzystając ze zmysłów smaku i węchu można tworzyć dzieła, które mogą być powtarzalne (jak wykonania utworów muzycznych), utrwalane w formie receptur (jak scenopisy lub utwory literackie) i mogą posiadać parametry jakościowe, nawet jeśli nie każdy jest zdolny je postrzegać i docenić (jak w przypadku utworów sztuk plastycznych lub wokalistyki). Kiper wykorzystuje w swej pracy zdobytą wiedzę i doświadczenie, ale przede wszystkim wyjątkowo wrażliwe zmysły - smaku i powonienia. Zawód ten ma charakter szczególny, co potwierdza wykonywanie go w Polsce zaledwie przez kilka osób. Najistotniejszym czynnikiem w tym zawodzie jest nadzwyczajna sprawność i wrażliwość węchu oraz kubków smakowych. Wiedza teoretyczna i doświadczenie mogą być nabywane przez każdego, lecz właściwości wyczulenia zmysłów nie da się nabyć, należą one do natury fizycznej konkretnej osoby. Żaden, choćby najwyższy, stopień staranności nie daje możliwości wykonywania zadań kipera bez posiadania wyjątkowych cech smaku i powonienia (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 kwietnia 2022 r., sygn. III AUa 389/19, III AUa 389/19).
Umowa o sporządzenie opinii na potrzeby rozprawy habilitacyjnej, jako umowa rezultatu
Samodzielne sporządzenie, w określonej i stosownej formie, autorskiej opinii w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego obejmującej recenzję dorobku naukowego habilitanta, prowadzi do osiągnięcia z góry określonego rezultatu. Dziełem jest stworzenie czegoś lub przetworzenie do postaci, w jakiej dotychczas nie istniało. O określeniu rezultatu właściwego umowie o dzieło decyduje wymaganie, by dzieło miało charakter samoistny względem twórcy tzn., by pozostawało niezależne od dalszego działania twórcy oraz by stało się wartością autonomiczną w obrocie, przy czym rezultatem nieucieleśnionym nie może być czynność, a jedynie jej wynik w postaci postrzegalnej, pozwalającej nie tylko odróżnić je od innych przedmiotów, ale i uchwycić istotę osiągniętego rezultatu (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 kwietnia 2022 r., syng. II GSK 352/22 oraz sygn. II GSK 300/22).
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360)