Aby ustalić obowiązek opłacenia składki na FP za pracowników, którzy nie przepracowali całego miesiąca, ich wynagrodzenie za lipiec br. należy przeliczyć (ustalić, jakie wynagrodzenie osiągnęliby za przepracowanie całego miesiąca). Natomiast wynagrodzenie zleceniobiorcy trzeba przeliczyć tylko wtedy, gdy zgodnie z umową zlecenia przyznano mu wynagrodzenie w stałej miesięcznej wysokości. Jeśli jego wynagrodzenie nie będzie stałe (np. akordowe, prowizyjne), nie należy przeliczać wysokości wynagrodzenia na okres miesiąca.
UZASADNIENIE
Składki na Fundusz Pracy opłacają pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne m.in. za pracowników i zleceniobiorców, którzy obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Podstawą wymiaru składek na FP są przychody stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (bez stosowania ograniczenia rocznej podstawy wymiaru do 30-krotności prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej). Składka na FP jest należna tylko wtedy, gdy podstawa jej wymiaru – w przeliczeniu na okres miesiąca – jest co najmniej równa:
- kwocie minimalnego wynagrodzenia (w 2009 r. – 1276 zł),
- 80% minimalnego wynagrodzenia – w przypadku pracowników w pierwszym roku pracy (w 2009 r. – 1020,80 zł),
- 50% minimalnego wynagrodzenia – w przypadku osób wykonujących pracę w okresie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania (w 2009 r. – 638 zł).
Gdy miesięczna podstawa wymiaru składek jest niższa od tych kwot, nie jest to równoznaczne z brakiem obowiązku opłacenia składki na FP. W takim przypadku należy sprawdzić, czy gdyby ubezpieczony przepracował pełny miesiąc, podstawa wymiaru składek na jego ubezpieczenia byłaby co najmniej równa kwocie minimalnego wynagrodzenia (lub odpowiednio 80% albo 50% tego wynagrodzenia) – czyli przeliczyć podstawę wymiaru na okres miesiąca. Przychodu nie należy jednak przeliczać na okres miesiąca w przypadku zleceniobiorców wynagradzanych inaczej niż stałą stawką miesięczną.
WAŻNE!
Składki na Fundusz Pracy odprowadza się od faktycznego przychodu, a nie od hipotetycznego przychodu po przeliczeniu na okres miesiąca.
Podstawę wymiaru składek przelicza się na okres miesiąca wyłącznie w celu ustalenia obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy. Jeśli po przeliczeniu okaże się, że trzeba naliczyć składkę na ten fundusz, podstawą jej wymiaru jest podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (czyli faktycznie osiągnięty przychód).
Przeliczanie wynagrodzenia pracownika
Zasada przeliczania podstawy wymiaru składek dotyczy pracowników, którzy nie wykonywali pracy przez pełny miesiąc m.in. z powodu:
- rozpoczęcia lub zakończenia wykonywania pracy w trakcie miesiąca,
- pobierania przez część miesiąca wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy lub zasiłku chorobowego,
- korzystania przez część miesiąca z urlopu bezpłatnego.
Jeśli pracownik otrzymuje stałe miesięczne wynagrodzenie za pracę (wynagrodzenie zasadnicze i/lub inne stałe składniki wynagrodzenia) można w pewnym uproszczeniu przyjąć, że podstawą wymiaru składek w przeliczeniu na okres miesiąca jest kwota wszystkich stałych składników wynagrodzenia.
PRZYKŁAD
Janusz N. rozpoczął pracę 20 lipca 2009 r. Pełne miesięczne wynagrodzenie określono w umowie na kwotę 2500 zł. Ze względu na nieprzepracowanie całego miesiąca, za lipiec br. otrzymał wynagrodzenie w wysokości 1086,96 zł. Mimo że jest to mniej od wynagrodzenia minimalnego za pracę (1276 zł), pracodawca ma obowiązek naliczyć za lipiec składkę na Fundusz Pracy, ponieważ za pełny miesiąc pracownik otrzymałby kwotę wyższą od minimalnego wynagrodzenia za pracę. Oczywiście składka powinna być naliczona od faktycznie wypłaconego wynagrodzenia, czyli od 1086,96 zł, a nie od kwoty zapisanej w umowie o pracę.
Jeżeli pracownik otrzymuje zmienne wynagrodzenie, to wysokość podstawy wymiaru składek w przeliczeniu na okres miesiąca należy ustalać przez podzielenie uzyskanego przychodu (stanowiącego podstawę wymiaru składek) przez liczbę przepracowanych dni roboczych i pomnożenie wyniku przez liczbę dni roboczych, jakie obowiązywałyby pracownika, gdyby przepracował cały miesiąc.
PRZYKŁAD
Krystyna Z. rozpoczęła pracę 20 lipca 2009 r. na 3/4 etatu (praca od poniedziałku do piątku po 6 godzin dziennie). W umowie o pracę określono, że przysługuje jej wynagrodzenie naliczane akordowo. Za pracę w lipcu br. (10 dni roboczych) otrzymała wynagrodzenie w wysokości 586,20 zł. Wysokość wynagrodzenia w przeliczeniu na okres miesiąca:
586,20 zł : 10 (dni robocze przepracowane w lipcu) x 23 (dni robocze do przepracowania w lipcu) = 1348,26 zł.
Wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest (w przeliczeniu na okres miesiąca) wyższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dlatego za lipiec br. płatnik ma obowiązek opłacić za Krystynę Z. składkę na Fundusz Pracy naliczoną od faktycznie osiągniętego wynagrodzenia (586,20 zł).
Przeliczanie przychodu zleceniobiorcy
W przypadku umów zlecenia, płatnik ustala, czy ma obowiązek opłacić za zleceniobiorcę składkę na FP, przeliczając przychód na okres miesiąca wyłącznie wtedy, gdy w umowie wynagrodzenie zostało określone w stawce miesięcznej. Płatnik przelicza przychód na okres miesiąca w sytuacji, gdy zleceniobiorca wykonywał pracę przez niepełny miesiąc (np. z uwagi na rozpoczęcie lub zakończenie wykonywania umowy zlecenia w trakcie miesiąca, chorobę lub inną nieobecność w pracy). Zleceniodawca ma obowiązek opłacenia składki na Fundusz Pracy, jeśli podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przeliczona na okres miesiąca jest co najmniej równa kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę.
PRZYKŁAD
Zleceniobiorca został zatrudniony na okres od 22 lipca do 30 września 2009 r. W umowie zlecenia określono, że jego miesięczne wynagrodzenie wynosi 1500 zł. W lipcu br. zleceniobiorca otrzymał wynagrodzenie za pracę w wysokości 450 zł. Aby ustalić obowiązek opłacania składki na FP, należy przeliczyć podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za lipiec na okres miesiąca. W przeliczeniu na okres miesiąca podstawa wymiaru składek za lipiec 2009 r. jest wyższa od minimalnego wynagrodzenia – zgodnie z umową jest to kwota 1500 zł. Zleceniodawca musi opłacić za tę osobę składkę na FP za lipiec od podstawy wymiaru równej 450 zł. Również za pozostałe miesiące trwania umowy zlecenia zleceniodawca będzie musiał opłacić składkę na FP.
Jeśli w umowie zlecenia nie określono wynagrodzenia w stawce miesięcznej, ale np. w stawce akordowej czy prowizyjnej, obowiązek opłacenia składki na FP zależy od faktycznej wysokości przychodu wypłaconego w danym miesiącu. W tym przypadku nie należy przeliczać podstawy wymiaru składek na okres miesiąca. Składkę na FP za zleceniobiorcę należy opłacać tylko za te miesiące, w których zleceniobiorca otrzyma przychód co najmniej równy kwocie minimalnego wynagrodzenia.
PRZYKŁAD
Od 1 maja do 21 lipca 2009 r. osoba pracuje na podstawie umowy zlecenia zawartej z firmą reklamową. W umowie ustalono prowizyjną odpłatność za wykonywanie pracy w wysokości 4% od wartości każdego ogłoszenia uzyskanego przez zleceniobiorcę na rzecz firmy. Zleceniobiorca otrzymał z tytułu wykonywania umowy zlecenia: w maju – 650 zł, w czerwcu – 1750 zł, w lipcu – 1100 zł. Otrzymane przez zleceniobiorcę wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia jest prowizyjne, dlatego nie podlega przeliczeniu na okres miesiąca. Zleceniodawca nie ma obowiązku opłacenia za zleceniobiorcę składek na Fundusz Pracy za maj i lipiec 2009 r., gdyż w tych miesiącach podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu umowy zlecenia była niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia.
W przypadku gdy ubezpieczony otrzymuje przychód w wysokości niższej niż minimalne wynagrodzenie, należy sprawdzić, czy podlega on równocześnie obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innego tytułu. Składkę na Fundusz Pracy trzeba opłacić za miesiące, w których przychód ze wszystkich źródeł, od którego są opłacane obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, będzie co najmniej równy kwocie minimalnego wynagrodzenia.
WAŻNE!
Składki na FP należy opłacać za tych zleceniobiorców, którzy obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Za zleceniobiorcę, który nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym albo podlega im dobrowolnie, nie należy opłacać składki na FP, nawet jeśli osiąga przychód przekraczający kwotę minimalnego wynagrodzenia.
Podstawa prawna
- art. 104, art. 104a, art. 107 ust. 1 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (DzU z 2008 r. nr 69, poz. 415 ze zm.),
- art. 6 ust. 2 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (DzU nr 200, poz. 1679 ze zm.),
- art. 18 ust. 3, ust. 7, ust. 9 i ust. 10 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.).