Problem
Jesteśmy firmą świadczącą usługi zdrowotne. Część usług świadczymy na terenie Francji. W tym celu delegujemy tam pracowników. Pracownica, która ma być delegowana na okres 6 miesięcy, jest obywatelką Ukrainy, ale posiada Kartę Polaka. Ze względu na dotychczasową praktykę ZUS - kwestionowania miejsca zamieszkania w przypadku obywateli państw trzecich - chcielibyśmy się dowiedzieć, czy jest możliwe delegowanie pracownika posiadającego Kartę Polaka?
Rada
Tak. W przedstawionej przez Państwa sytuacji dopuszczalne jest delegowanie pracownika posiadającego Kartę Polaka. Od 6 marca 2019 r. lista dokumentów pobytowych została poszerzona o wizę oznaczoną symbolem D18. Aby uzyskać w ZUS poświadczenie formularza A1, należy załączyć do wniosku formularz US-54 (Informacja o legalności zamieszkania obywatela państwa trzeciego), a także wizę D18, Kartę Polaka oraz certyfikat rezydencji podatkowej (CFR-1) pracownicy, która ma być delegowana do pracy we Francji. Szczegóły w uzasadnieniu.
Uzasadnienie
Delegowanie pracownika z Polski do pracy na terenie Unii Europejskiej i obszaru EOG oraz Szwajcarii na podstawie poświadczonego formularza A1 jest dopuszczalne, jeśli łącznie są spełnione następujące warunki:
-
pracodawca prowadzi normalną działalność w państwie wysyłającym - należy przez to rozumieć, że prowadzi znaczną część działalności, inną niż działalność związana z samym zarządzaniem wewnętrznym, na terytorium państwa członkowskiego, w którym firma ma swoją siedzibę;
-
pracownik podlegał przed okresem delegowania systemowi zabezpieczenia społecznego państwa wysyłającego (w omawianym przypadku - Polski);
-
zostaje zachowany związek z pracodawcą w okresie delegowania - pracę uważa się za wykonywaną na rzecz pracodawcy państwa wysyłającego, jeżeli:
- jest ona wykonywana dla tego pracodawcy oraz
- nadal istnieje bezpośredni związek między pracownikiem a pracodawcą, który go delegował,
zachodzi zatem - oprócz stosunku pracy - faktyczny związek wykonywanych obowiązków z działalnością pracodawcy;
- okres delegowania nie przekracza 24 miesięcy;
- pracownik nie został wysłany w celu zastąpienia innej osoby delegowanej.
Z przedstawionego przez Państwa stanu faktycznego można wywnioskować, że w przypadku Państwa pracownicy 4 z 5 przedstawionych powyżej warunków są spełnione. Pewne wątpliwości wiążą się z drugim warunkiem, tj. podleganiem przed okresem delegowania systemowi zabezpieczenia społecznego kraju delegującego. W praktyce warunek ten uznaje się za spełniony, jeżeli pracownik posiada przed okresem delegowania okres legalnego zamieszkiwania w państwie członkowskim. Zasadniczo do otrzymania zaświadczenia A1, umożliwiającego delegowanie, konieczne jest spełnienie warunku legalnego pobytu i legalnego zamieszkiwania w Polsce przed okresem delegowania. Jeszcze do niedawna, rozpatrując wnioski o poświadczenie formularza A1, ZUS rozumiał pojęcie "zamieszkania" w danym kraju członkowskim w formalistyczny sposób, czyli jako posiadanie adresu stałego zameldowania. W praktyce więc, gdy pracownik spoza Unii Europejskiej (np. obywatel Ukrainy) został zgłoszony do ubezpieczeń na druku ZUS ZUA ze wskazanym adresem zamieszkania (zameldowania) w państwie trzecim, to ZUS automatycznie uznawał go nie tylko za niezamieszkującego na terytorium Polski, ale nawet za nielegalnie przebywającego w kraju.
Polecamy: Dokumentacja kadrowa. Prowadzenie i przechowywanie po zmianach od 1 stycznia 2019 r.
Obecnie warunek legalnego zamieszkiwania uznaje się w praktyce za spełniony, jeżeli osoba spełnia dwa wymogi. Po pierwsze, musi posiadać jeden z dokumentów, które uprawniają do pobytu w Polsce (zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE, zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt czasowy oraz pracę lub wizę Schengen albo wizę krajową wydaną w celu wykonywania pracy).
Warunek legalnego zamieszkania w Polsce przez obywatela państwa trzeciego, przed okresem delegowania, uznaje się za spełniony, gdy osoba ta posiada jeden z dokumentów uprawniających do pobytu w Polsce - zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE, zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt czasowy oraz pracę lub wizę Schengen albo wizę krajową wydaną w celu wykonywania pracy.
Po drugie, osoba ta musi być rezydentem podatkowym w Polsce (posiadać certyfikat rezydencji podatkowej). Są to jedyne bezwzględnie obowiązujące kryteria brane pod uwagę przy ocenie, czy jest spełnione kryterium legalnego zamieszkania. ZUS wyda zaświadczenie A1, jeśli zatrudniany pracownik spełni warunek legalnego zamieszkania oraz odpowiednie warunki określone w regulacjach unijnych, przede wszystkim w przepisach rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 oraz rozporządzenia Parlamentu i Rady (WE) nr 987/2009.
Od 6 marca 2019 r. lista wskazanych dokumentów pobytowych została poszerzona o wizę oznaczoną symbolem D18, wydaną w celu korzystania z uprawnień wynikających z posiadania Karty Polaka (art. 60 ust. 1 pkt 20 ustawy o cudzoziemcach). Wiza ta jest wydawana wyłącznie osobom posiadającym Kartę Polaka. A zatem od 6 marca 2019 r. spełnienie warunku miejsca zamieszkania na terenie Polski przed okresem delegowania będzie możliwe także na podstawie tej wizy.
Karta Polaka jest dokumentem potwierdzającym przynależność do Narodu Polskiego, nie oznacza jednak nabycia polskiego obywatelstwa ani stwierdzenia polskiego pochodzenia w rozumieniu odrębnych przepisów. Karta Polaka nie jest sama w sobie dokumentem pobytowym, dlatego dodatkowo wymagana jest np. wspomniana wiza D18.
Zasadniczo osoba ubiegająca się o poświadczenie formularza A1 jest zobowiązana dołączyć do wniosku druk US-54 - Informację o legalności zamieszkania obywatela państwa trzeciego. W przedstawionym przez Państwa stanie faktycznym do formularza US-54 należy dołączyć także wizę D18, Kartę Polaka oraz certyfikat rezydencji podatkowej (CFR-1). Zmiana obowiązująca od 6 marca 2019 r. stanowi kontynuację zmian zapoczątkowanych 2 maja 2018 r. Zmierzają one przede wszystkim do ułatwienia i uproszczenia uzyskiwania zaświadczenia A1 w związku z rosnącym zapotrzebowaniem na rynku pracy.
Osoba posiadająca Kartę Polaka i ubiegająca się o poświadczenie formularza A1 jest zobowiązana dołączyć do wniosku o poświadczenie także druk US-54 - Informację o legalności zamieszkania obywatela państwa trzeciego, a także wizę D18, Kartę Polaka oraz certyfikat rezydencji podatkowej (CFR-1).
PODSTAWA PRAWNA:
- art. 60 ust. 1 pkt 20 ustawy z 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach - j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 2094; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 622
- art. 1-3 ustawy z 7 września 2007 r. o Karcie Polaka - j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 1272; ost.zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 1669
- art. 12 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego - Dz.Urz. UE L z 2004 r. Nr 166, s. 1; ost.zm. Dz.Urz. UE L z 2017 r. Nr 76, s. 13
- art. 14 rozporządzenia Parlamentu i Rady (WE) nr 987/2009 dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 z 16 września 2009 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego - Dz.Urz. UE L z 2009 r. Nr 284, s. 1; ost.zm. Dz.Urz. UE L z 2018 r. Nr 54, s. 18
- art. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1231/2010 z 24 listopada 2010 r. rozszerzającego rozporządzenie (WE) nr 883/2004 i rozporządzenie (WE) nr 987/2009 na obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci tymi rozporządzeniami jedynie ze względu na swoje obywatelstwo - Dz.Urz. UE L z 2010 r. Nr 344, s. 1
- decyzja nr A2 z 12 czerwca 2009 r. dotycząca wykładni art. 12 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 w sprawie ustawodawstwa mającego zastosowanie do pracowników delegowanych i osób wykonujących pracę na własny rachunek, tymczasowo pracujących poza państwem właściwym - Dz.Urz. UE C z 2010 r. Nr 106, s. 51