Tomasz Bernady, radca prawny w w Kancelarii GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – adwokaci i radcowie prawni sp.p. - www.ghmw.pl
Zmiana od 1 maja 2014 r.
Z dniem 1 maja 2014 roku weszła w życie ustawa o cudzoziemcach z dnia 12 grudnia 2013 roku (Dz. U. z 2013 roku poz. 1650, dalej: „ustawa o cudzoziemcach”), zastępując ustawę z dnia 13 czerwca 2003 roku o cudzoziemcach (tekst jednolity Dz. U. z 2011 roku nr 264, poz. 1573, ze zm.). Jedną z nowości jest wprowadzenie instytucji „zezwolenia na pobyt czasowy i pracę” (art. 114 ustawy o cudzoziemcach).
Zezwolenia na pobyt czasowy i pracę udziela się, gdy celem pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest wykonywanie pracy oraz spełnione są łącznie następujące warunki:
1) cudzoziemiec posiada:
a) ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
b) źródło stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu (wysokość tego dochodu powinna być wyższa niż wysokość dochodu uprawniającego do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej określonych w ustawie z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (tekst jednolity Dz.U. z 2013 roku poz. 182, ze zm.), w odniesieniu do cudzoziemca oraz każdego członka rodziny pozostającego na jego utrzymaniu; zgodnie z art. 8 ust. 1 w/w ustawy prawo do takich świadczeń przysługuje osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 461 zł a także osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 316 zł);
2) cudzoziemiec ma zapewnione na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszkania (np. poświadczenie zameldowania, umowa najmu mieszkania, inna umowa umożliwiająca władanie lokalem mieszkalnym lub oświadczenie osoby uprawnionej do władania lokalem mieszkalnym o zapewnieniu cudzoziemcowi miejsca zamieszkania;
3) podmiot powierzający wykonywanie pracy nie ma możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych na lokalnym rynku pracy;
4) wysokość wynagrodzenia, która jest określona w posiadanej przez cudzoziemca umowie z podmiotem powierzającym wykonywanie pracy, będącej podstawą wykonywania pracy, zawartej w formie pisemnej, nie jest niższa niż wysokość wynagrodzenia pracowników wykonujących w tym samym wymiarze czasu pracy pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku.
Od 1 maja 2014 r. zatrudnianie cudzoziemców na nowych zasadach
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM
Wniosek cudzoziemca
Wniosek o udzielenie mu zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemiec jest zobowiązany złożyć osobiście, nie później niż w ostatnim dniu jego legalnego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jeżeli wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy nie został złożony przez cudzoziemca osobiście, wojewoda wzywa go do osobistego stawiennictwa w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania (art. 105 ust. 1 i 2 ustawy o cudzoziemcach). Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemiec składa na formularzu zawierającym m.in. informacje dotyczące podmiotu powierzającego wykonywanie pracy i pracodawcy użytkownika, dane osoby upoważnionej do kontaktu w sprawie wniosku przez podmiot powierzający wykonywanie pracy, informacje na temat pracy, która ma być powierzona cudzoziemcowi (art. 106 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach).
Zezwolenia na pobyt czasowy udziela, odmawia jego udzielenia albo cofa je wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca, w drodze decyzji (art. 104 ustawy o cudzoziemcach).
Uzyskanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę nie zwalnia od spełnienia określonych odrębnymi przepisami wymogów dotyczących wykonywania zawodów regulowanych lub działalności (art. 115 ustawy o cudzoziemcach).
Należy przy tym wskazać, że wymogi dotyczące wydania zezwolenia na pracę bez jednoczesnego orzekania o pobycie czasowym wciąż regulowane są przepisami ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jednolity Dz.U. z 2013 roku poz. 674 ze zm., dalej: „ustawa o promocji zatrudnienia”). Inaczej niż na gruncie ustawy o promocji zatrudnienia gdzie stroną postępowania jest wyłącznie podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi (art. 88a ust. 1 i 2 ustawy o promocji zatrudnienia) – stroną postępowania o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę jest sam cudzoziemiec.
Zgodnie z art. 118 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach w decyzji o udzieleniu cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, wskazuje się:
- okres ważności tego zezwolenia,
- podmiot powierzający wykonywanie pracy, a w przypadku gdy cudzoziemiec będzie pracownikiem tymczasowym – także pracodawcę użytkownika,
- stanowisko, na jakim cudzoziemiec ma wykonywać pracę,
- najniższe wynagrodzenie, które może otrzymywać cudzoziemiec na danym stanowisku,
- wymiar czasu pracy,
- rodzaj umowy, na podstawie której cudzoziemiec ma wykonywać pracę.
W przypadku gdy w decyzji wskazuje się kilka podmiotów powierzających wykonywanie pracy, warunki wykonywania pracy określa się odrębnie dla każdego podmiotu.
Wykonywanie pracy przez cudzoziemców na terytorium RP
Wymogu wskazania w decyzji opisanych powyżej informacji dotyczących wykonywanej przez cudzoziemca pracy nie stosuje się, gdy cudzoziemiec spełnia warunki zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę, określone odrębnymi przepisami. W takim jednak przypadku w decyzji o udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, poza okresem ważności zezwolenia, zamieszcza się informację, że cudzoziemiec jest uprawniony do wykonywania pracy na warunkach określonych w przepisie będącym podstawą zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę (art. 118 ust 3 i 4 ustawy o cudzoziemcach).
Zmiana zezwolenia
W myśl art. 120 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach zezwolenie na pobyt czasowy i pracę może być w każdym czasie, na wniosek cudzoziemca, zmienione przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce aktualnego pobytu cudzoziemca, jeżeli cudzoziemiec zamierza wykonywać pracę u innego pracodawcy użytkownika lub na innych warunkach niż określone w art. 118 ust. 1 pkt 2-5 ustawy o cudzoziemcach (tj. dotyczących stanowiska pracy, wynagrodzenia, wymiaru czasu pracy i rodzaju umowy). Wojewoda może jednak odmówić zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, jeżeli cudzoziemiec nie spełnia warunków dotyczących posiadania ubezpieczenia społecznego, stabilnego i regularnego dochodu oraz zapewnionego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszkania, a także gdy podmiot, który powierza wykonywanie pracy ma możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych na lokalnym rynku pracy lub wysokość wynagrodzenia cudzoziemca jest niższa niż wysokość wynagrodzenia pracowników wykonujących w tym samym wymiarze czasu pracy pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku (art. 120 ust. 2 ustawy o cudzoziemcach). Jeżeli okres ważności zmienianego zezwolenia przekroczy 3 lata wojewoda odmawia zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. Nie wymagają natomiast zmiany lub wydania nowego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę: zmiana siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej podmiotu powierzającego wykonywanie pracy lub przejęcie pracodawcy lub jego części przez innego pracodawcę (art. 119 ustawy o cudzoziemcach).
Obowiązek powiadamiania
Obowiązkiem cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę jest pisemne powiadamianie wojewody właściwego ze względu na miejsce swojego aktualnego pobytu, w ciągu 15 dni roboczych, o utracie pracy u któregokolwiek z podmiotów powierzających wykonywanie pracy, wymienionych w zezwoleniu (art. 121 ustawy o cudzoziemcach).
Wojewoda cofa zezwolenie na pobyt czasowy i pracę, jeżeli stanowisko określone w zezwoleniu uległo zmianie lub wysokość wynagrodzenia została obniżona, a zezwolenie to nie zostało zmienione (art. 122 ustawy o cudzoziemcach). Ponadto wojewoda cofa zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, jeżeli (art. 100 ustawy o cudzoziemcach):
- ustał cel pobytu, który był powodem udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemcowi, lub
- przestał on spełniać wymogi udzielenia mu zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na deklarowany cel pobytu, lub
- wystąpiła przynajmniej jedna z okoliczności, o których mowa w art. 100 ust. 1 pkt 2, 4-8 ustawy o cudzoziemcach, tj.:
a) obowiązuje wpis danych cudzoziemca do wykazu cudzoziemców, których pobyt jest na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej niepożądany,
b) wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, lub
c) w postępowaniu w sprawie udzielenia mu zezwolenia na pobyt czasowy:
- złożył on wniosek zawierający nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje lub dołączył do niego dokumenty zawierające takie dane lub informacje, lub
- zeznał on nieprawdę lub zataił prawdę albo podrobił lub przerobił dokument w celu użycia go jako autentycznego lub takiego dokumentu używał jako autentycznego, lub
d) zalega z uiszczeniem podatków, z wyjątkiem przypadków gdy uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie, rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu, lub
e) nie zwrócił kosztów związanych z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, które zostały pokryte z budżetu państwa, lub
f) podlegając obowiązkowi leczenia na podstawie art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, nie wyraża zgody na to leczenie.