Zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców
29 stycznia 2022 r. weszła w życie oczekiwana przez pracodawców zmiana przepisów dotyczących legalizacji pobytu cudzoziemców w Polsce, czyli ustawa z dnia 17 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 91). Intencją ustawodawcy było przyspieszenie i uproszczenie postępowań dotyczących udzielania cudzoziemcom zezwoleń na pobyt czasowy w Polsce, w szczególności tzw. zezwoleń jednolitych, na pobyt czasowy i pracę. Wydaje się jednak, że nie wszystkie wprowadzone zmiany można ocenić pozytywnie.
Ustawa o cudzoziemcach 2022
Jedną z ważniejszych zmian wprowadzonych w ustawie o cudzoziemcach jest uproszczenie procedury dotyczącej udzielania cudzoziemcom zezwoleń na pobyt czasowy i pracę. W nowelizacji zrezygnowano z dwóch warunków, które musiał spełnić cudzoziemiec, aby móc wystąpić o zezwolenie:
- posiadania przez cudzoziemca źródła stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu oraz
- posiadania przez cudzoziemca zapewnionego miejsca zamieszkania na terytorium RP.
Istotną zmianą, odnoszącą się również do zezwoleń jednolitych, jest poszerzenie katalogu przypadków niewymagających zmiany lub wydania nowego zezwolenia. Zatem sytuacja zmiany nazwy stanowiska, na jakim cudzoziemiec wykonuje pracę, przy jednoczesnym zachowaniu tego samego zakresu obowiązków lub zwiększenie wymiaru czasu pracy, przy jednoczesnym proporcjonalnym zwiększeniu wynagrodzenia, nie wymaga już zmiany zezwolenia. Ponadto, w przypadku zmiany podmiotu powierzającego pracę przez cudzoziemca nie będzie wymagane występowanie o nowe zezwolenie, a jedynie jego zmiana. Wydaje się, że zmiany w tym zakresie są korzystne, gdyż znacznie ułatwią procedurę zatrudniania cudzoziemców, pozwolą także odciążyć urzędy, które nie będą musiały rozpatrywać, takiej jak poprzednio ilości składanych wniosków o zmianę lub wydanie nowych zezwoleń.
Wydłużony został także dopuszczalny okres wykonywania pracy na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcom z 6 państw: Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji oraz Ukrainy. Możliwość powierzenia pracy na podstawie takiego oświadczenia, została uregulowana w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z 20 kwietnia 2004 r. Zgodnie z wprowadzoną zmianą cudzoziemiec może pracować na podstawie jednego oświadczenia aż 24 miesiące. Po upływie tego okresu cudzoziemcowi można powierzyć pracę na podstawie nowego oświadczenia, bez konieczności czekania 6 miesięcy, czyli wymaganej uprzednio przerwy.
Wynagrodzenie cudzoziemca 2022 nie niższe niż płaca minimalna
Ustawodawca rezygnując z wymogów jakie musiał spełnić cudzoziemiec, aby móc złożyć wniosek o wydanie zezwolenia jednolitego na pobyt czasowy i pracę, wprowadził przepis, zgodnie z którym wynagrodzenie uzyskiwane przez cudzoziemca nie będzie mogło być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, które w 2022 r. wynosi 3010 zł brutto. Wymóg ten jest niezależny od wymiaru czasu pracy i rodzaju stosunku prawnego stanowiącego podstawę zatrudnienia, zatem także w przypadku, gdy cudzoziemiec będzie wykonywał pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy i na podstawie umowy zlecenie.
Minimalne wynagrodzenie cudzoziemca 3010 zł niezależnie od etatu
Wprowadzona zmiana może wzbudzać obawy wśród pracodawców zamierzających zatrudnić cudzoziemca w wymiarze połowy etatu. W takiej sytuacji pracodawca będzie musiał zagwarantować mu wynagrodzenie na poziomie co najmniej 3010 zł, podczas gdy zatrudniając pracownika z Polski, w takim samym wymiarze czasu pracy mógłby zaoferować mu wynagrodzenie niższe, adekwatne do jego wymiaru czasu pracy. Wprowadzony przepis, mimo iż wydaje się być korzystny dla pracowników z zagranicy, gdyż gwarantuje im określone minimum socjalne niezbędne do utrzymania siebie i rodziny w Polsce, może wywoływać wśród pracodawców obawę przed potraktowaniem takiego zatrudnienia jako różnicującego sytuację materialną pracowników z Polski i pracowników cudzoziemców.
Suma wynagrodzeń cudzoziemca 3010 zł brutto
Opisana wyżej zmiana przepisów nie musi jednak oznaczać całkowitej rezygnacji z zatrudnienia pracownika z zagranicy w niepełnym wymiarze czasu pracy. Znowelizowana ustawa zakłada, iż wymóg minimalnego wynagrodzenia uważa się za spełniony również w przypadku, gdy celem pobytu cudzoziemca w Polsce jest wykonywanie pracy na rzecz więcej niż jednego pracodawcy i suma tych wynagrodzeń jest nie niższa niż wynagrodzenie minimalne. Ponadto, należy zauważyć, że wymóg minimalnego wynagrodzenia odnosi się wyłącznie do cudzoziemców chcących wykonywać pracę na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. W innych sytuacjach, np. w przypadku posiadania przez cudzoziemca wizy i zezwolenia na pracę lub wykonywania pracy na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy, obcokrajowiec będzie mógł uzyskiwać wynagrodzenie proporcjonalne do wymiaru czasu pracy.
Zezwolenia dla cudzoziemców - nowe terminy
Zmianą, która wyłącznie pozornie ma usprawnić proces legalizacji pobytu i zatrudniania cudzoziemców w Polsce jest ustanowienie nowych terminów załatwiania spraw udzielania zezwoleń na pobyt czasowy oraz ich zmiany, zezwoleń na pobyt stały oraz zezwoleń na pobyt rezydenta długoterminowego UE. W pierwszym przypadku termin dla wojewody na załatwienie sprawy wynosi 60 dni od dnia, w którym cudzoziemiec złoży prawidłowy wniosek lub uzupełnił braki formalne wniosku. W dwóch pozostałych przypadkach termin ten wynosi 6 miesięcy. W postępowaniu odwoławczym dla powyższych spraw określono terminy 90-dniowe. Wydaje się jednak, że wprowadzona zmiana nadal nie będzie miała zastosowania w praktyce, z tego względu, że terminy dla powyższych spraw były określone w art. 35 par. 3 Kodeksu postępowania administracyjnego, jednak jak pokazuje doświadczenie, organy administracji zazwyczaj się do nich nie stosowały. Wydaje się zatem, że wprowadzona zmiana nie rozwiąże problemu przewlekłości postępowań w sprawie legalizacji zatrudnienia cudzoziemców w Polsce.
Podsumowanie zmian
Większość wprowadzonych zmian należy oceniać pozytywnie. Czas i praktyka pozwolą jednak ocenić, czy organy administracji lepiej radzą sobie z ilością składanych przez cudzoziemców wniosków i czy zmiany nie powinny, tak naprawdę dotyczyć wewnętrznych zasad działania urzędów.