O ile rozwiązanie umowy cywilnej nie powoduje zwykle trudności, to rozwiązanie umowy o pracę bywa kłopotliwe. Trzeba pamiętać o określonych zasadach dotyczących rozwiązywania umów o pracę. Warto pamiętać, że jeżeli strony zawarły umowę o pracę na czas określony powyżej sześciu miesięcy i jednocześnie nie przewidziały możliwości jej wcześniejszczego wypowiedzenia (dwa tygodnie), wówczas nie będzie można jej zgodnie z prawem wypowiedzieć. Kłopotliwe może być również wskazanie przyczyny uzasadnienia wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony, co w przypadku umów tego rodzaju jest konieczne.
Należy też pamiętać, że w prawie pracy zasada swobody umów podlega daleko idącym ograniczeniom. W uchwale z 15 kwietnia 1994 r. (I PZP 14/94, OSNP 1994/3/40) Sąd Najwyższy stwierdził, iż klauzula umowna upoważniająca pracodawcę i pracownika do rozwiązania stosunku pracy ze skutkiem natychmiastowym, bez podania przyczyny, na zasadzie porozumienia stron jest nieważna.
Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 10 sierpnia 2000 r. (I PKN 1/00, OSNP 2002/5/112), wskazał, iż utrata zaufania pracodawcy do pracownika zajmującego kierownicze stanowisko uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę także wtedy, gdy nie można pracownikowi przypisać winy w określonym zachowaniu, jednakże obiektywnie nosi ono cechy naruszenia obowiązków pracowniczych w zakresie dbałości o dobro lub mienie pracodawcy (art. 100 par. 2 pkt 4 k.p.). Istotny jest również pogląd wyrażony w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z 2 września 1999 r. (I PKN 249/99,OSNP 2000/24/901), iż cofnięcie pełnomocnictwa ogólnego do czynności zwykłego zarządu zastępcy dyrektora oddziału spółki akcyjnej stanowi przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie warunków pracy i płacy. Cofnięcie pełnomocnictwa może stanowić nadużycie prawa, ale ciężar wykazania tej okoliczności spoczywa na pracowniku. Ostatni z powyższych poglądów Sądu Najwyższego jest o tyle istotny dla omawianego zagadnienia, ponieważ cofnięcie pełnomocnictwa ma ten sam skutek co odwołanie z zarządu, tj. wyłącza możliwość reprezentowania pracodawcy.
JAN WOJCISZKE
radca prawny, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy, oddział Gdańsk
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 30 i 33 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).