Przejście zakładu pracy - raczej nie szykują się zmiany w tym zakresie na 2024 r., ale warto wiedzieć, że koncepcja przejścia zakładu pracy ma na celu zabezpieczenie praw pracowników przez wyeliminowanie możliwości wykorzystania transferu jako pretekstu do pozbawienia ich pracy. Instytucja ta opiera się na zasadzie zachowania tożsamości stosunku pracy pomimo zmiany, jaka następuje po stronie pracodawcy. Jeśli zmiana ta wynika z przejścia zakładu pracy, nowy pracodawca wstępuje w stosunek pracy z mocy prawa w miejsce dotychczasowego pracodawcy. Co oznacza przejście zakładu pracy na innego pracodawcę? Kiedy następuje przejście zakładu pracy na nowego pracodawcę? Co z pracownikami po przejęciu firmy? Czy pracodawca może przenieść pracownika do innej firmy?
- Co to jest przejście zakładu pracy na innego pracodawcę?
- Przejście zakładu pracy tylko na gruncie prawa pracy - nie prawa cywilnego
- Kiedy następuje przejście zakładu pracy na nowego pracodawcę?
- O czym pracodawca musi poinformować przy przejściu zakładu pracy?
- Czy pracownik może rozwiązać umowę z powodu przejścia zakładu pracy?
- Czy w związku z przejściem zakładu pracy i rozwiązaniem umowy mam prawo do odprawy?
- Nowe warunki pracy i płacy po przejęciu
- Czy przejęcie firmy może stanowić podstawę wypowiedzenia umowy?
- Kto odpowiada za długi po przejęciu?
- Czy można przejąć zakład pracy, w którym jest zatrudniony tylko jeden pracownika?
Co to jest przejście zakładu pracy na innego pracodawcę?
Zasady przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465, dalej jako: KP). Przejście zakładu pracy może nastąpić w całości czy też w części. Przejście zakładu pracy oznacza niejako transfer z jednego podmiotu na drugi. Na skutek tego zmienia się podmiot zatrudniający, tj. pracodawca. Jest to konsekwencją różnorodnych zdarzeń prawnych i gospodarczych, np. takich jak sprzedaż zakładu pracy, dzierżawa czy leasing zakładu pracy.
W razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, co do zasady, staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Oznacza to, że konstrukcja prawna przejścia opiera się na zasadzie automatyzmu, polegającej na tym, że skutek w postaci zmiany pracodawcy następuje automatycznie, z mocy samego prawa, z chwilą, w której dochodzi do przejęcia zakładu pracy rozumianego jako fakt. Wola pracowników nie ma tu żadnego znaczenia - ich zgoda nie jest potrzebna. Zatem nawet jeżeli pracownicy sprzeciwiają się zmianie pracodawcy, do takiej zmiany może dojść. Pracownicy mogą jednak rozwiązać stosunek pracy za uprzedzeniem.
Przejście zakładu pracy tylko na gruncie prawa pracy - nie prawa cywilnego
Jeżeli masz zawartą umowę zlecenia, umowę o dzieło czy też świadczenia usług, nie dotyczą Cię przepisy art. 23 zn 1 KP. Dlaczego? Przepis odnosi się wyłącznie do stosunków pracy. Poza zakresem jego normowania pozostają inne stosunki zatrudnienia, w tym wynikające z umów cywilnoprawnych (zob. wyr. SN z 2 października 2019 r., II UK 103/18).
Kiedy następuje przejście zakładu pracy na nowego pracodawcę?
Przejęcie zakładu pracy następuje w terminie określonym przez podmiot przejmujący i przejmowany, niemniej jednak muszą one zachować pewne prawne obowiązki co do terminów określonych w KP. Przykładowo, przekazanie informacji o warunkach przejścia powinno nastąpić co najmniej na 30 dni przed przewidywanym terminem przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę.
O czym pracodawca musi poinformować przy przejściu zakładu pracy?
Zakres informacji, które musi przekazać dotychczasowy i nowy pracodawca zależy od tego czy w zakładzie pracy działają związki zawodowe.
przewidywanym terminie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę,
przyczynach przejścia zakładu pracy,
prawnych, ekonomicznych oraz socjalnych skutkach przejścia zakładu pracy dla pracowników,
zamierzonych działaniach dotyczących warunków zatrudnienia pracowników, w szczególności warunków pracy, płacy i przekwalifikowania.
Czy pracownik może rozwiązać umowę z powodu przejścia zakładu pracy?
Pani Jadwiga nie chce pracować u nowego pracodawcy, ponieważ dowiedziała się, że obowiązują u niego dużo gorsze warunki wynagradzania, niż u dotychczasowego pracodawcy. Pracownicy nie otrzymują premii co miesiąc, zgodnie z regulaminem wynagradzania. Czy Pani Jadwiga może rozwiązać umowę z powodu przejścia zakładu pracy?
Tak, oczywiście pracownik może rozwiązać umowę z powodu przejścia zakładu pracy. Obowiązuje przecież zasada wolności pracy, nikogo nie można zmusić do wykonywania pracy i pozostawania w stosunku pracy.
Jak podkreśla prof. Stelina: "pracownicy pozbawieni są realnego wpływu na to, z kim będą pozostawać w stosunku pracy, co może budzić wątpliwości z punktu widzenia zasady wolności pracy. Dlatego ustawodawca zadecydował się na przyznanie przejętym pracownikom prawa do rozwiązania stosunku pracy w szczególnym trybie. W terminie dwóch miesięcy od daty przejścia pracownik może rozwiązać stosunek pracy bez wypowiedzenia, jednak za siedmiodniowym uprzedzeniem. Oznacza to, że stosunek pracy ulega rozwiązaniu po upływie siedmiu dni od dnia, w którym pracownik złożył oświadczenie woli. Oświadczenie jest złożone z chwilą, kiedy dotarło do adresata w taki sposób, że mógł się on z oświadczeniem zapoznać" (zob: A. Stelina, [w:] A. Sobczyk (red.), Kodeks pracy. Komentarz. Wyd. 6, Warszawa 2023).
Rozwiązanie powinno nastąpić w formie pisemnej. Taki stosunek pracy ulega rozwiązaniu po upływie siedmiu dni od dnia, w którym pracownik złożył oświadczenie woli. Oświadczenie jest złożone z chwilą, kiedy dotarło do adresata w taki sposób, że mógł się on z oświadczeniem zapoznać. Rozwiązanie stosunku pracy w tym trybie powoduje dla pracownika skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą z rozwiązaniem stosunku pracy przez pracodawcę za wypowiedzeniem.
Czy w związku z przejściem zakładu pracy i rozwiązaniem umowy mam prawo do odprawy?
Jak wyjaśnił SN(7) w uchwała z 18 czerwca 2009 r. (III PZP 1/09): Rozwiązanie stosunku pracy w trybie art. 231 § 4 KP nie uprawnia do nabycia odprawy pieniężnej, o której mowa w art. 8 ustawy o tzw. zwolnieniach grupowych, chyba że przyczyną rozwiązania stosunku pracy była poważna zmiana warunków pracy na niekorzyść pracownika.
Nowe warunki pracy i płacy po przejęciu
Nie w każdej sytuacji pracodawca, z dniem przejęcia zakładu pracy lub jego części, jest obowiązany zaproponować nowe warunki pracy i płacy pracownikom.
Ma taki obowiązek jedynie w stosunku do pracowników świadczącym dotychczas pracę na innej podstawie niż umowa o pracę (czyli np. na podstawie powołania, mianowania, wyboru, spółdzielczej umowy o pracę). Musi on wskazać termin, nie krótszy niż 7 dni, do którego pracownicy mogą złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odmowie przyjęcia proponowanych warunków.
W przypadku nieuzgodnienia nowych warunków pracy i płacy dotychczasowy stosunek pracy rozwiązuje się z upływem okresu równego okresowi wypowiedzenia, liczonego od dnia, w którym pracownik złożył oświadczenie o odmowie przyjęcia proponowanych warunków, lub od dnia, do którego mógł złożyć takie oświadczenie.
Czy przejęcie firmy może stanowić podstawę wypowiedzenia umowy?
Nie, przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę nie może stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie przez pracodawcę stosunku pracy.
Kto odpowiada za długi po przejęciu?
Za zobowiązania, i to różnego typu, wynikające ze stosunku pracy, powstałe przed przejściem części zakładu pracy na innego pracodawcę, dotychczasowy i nowy pracodawca odpowiadają solidarnie.
Czy można przejąć zakład pracy, w którym jest zatrudniony tylko jeden pracownika?
Tak, przepis art. 231 KP nie wyklucza przejęcia zakładu pracy lub jego części, tylko z jednym pracownikiem.
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465 ze zm.)