Prezydent miasta zwrócił się do działającego w urzędzie związku zawodowego o wyrażenie opinii na temat wypowiedzenia umowy o pracę. Związek nie zgodził się na to. Jednak tego samego dnia powód został zwolniony z powodu likwidacji jego stanowiska pracy.
Sąd I instancji uznał wypowiedzenie za prawidłowe, a przyczynę zwolnienia za rzeczywistą i zasadną. Sąd II instancji podzielił to stanowisko. Stwierdził, że powód jako członek zarządu ponadzakładowej organizacji związkowej nie był pracownikiem szczególnie chronionym przed zwolnieniem.
Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 2001 r. nr 79, poz. 854 ze zm.), ochrona przysługuje tylko działaczom zakładowych organizacji związkowych. Działacze organizacji ponadzakładowych chronieni są na podstawie art. 32 ust. 9 tylko w czasie urlopu bezpłatnego dla pełnienia funkcji związkowych lub przy korzystaniu ze zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy.
Okazjonalne zwolnienia z pracy, z których korzystał powód dla wykonania doraźnej pracy na rzecz związku, nie wchodzą w zakres art. 32 ust. 9 i nie mogą stanowić podstawy dla ochrony przed wypowiedzeniem. Józef M. zaskarżył to rozstrzygnięcie skargą kasacyjną.
Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu sąd stwierdził, że uprawnienia działaczy zakładowej organizacji związkowej oraz ponadzakładowej organizacji związkowej dotyczące zwolnienia od pracy są uregulowane w art. 31 ust. 1 i 3 wspomnianej ustawy.
Działaczowi zarządu zakładowej organizacji związkowej przysługuje prawo do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie. Korzysta też z prawa do zwolnienia od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia na czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności wynikającej z jego funkcji związkowej, jeżeli nie może być ona wykonana w czasie wolnym od pracy. Zatem możliwe jest częściowe lub całkowite zwolnienie od pracy na czas trwania kadencji oraz zwolnienie na czas niezbędny do dokonania doraźnej czynności związkowej. Natomiast działacze ponadzakładowych organizacji związkowych mają prawo do urlopu bezpłatnego (art. 25 ust. 1).
Ponadto, zdaniem sądu, mają oni również prawo (bez utraty wynagrodzenia) do zwolnienia z pracy na czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności wynikającej z funkcji związkowej (art. 25 ust. 2). Zatem ze zwolnienia w celu dokonania doraźnych czynności na rzecz związku - zarówno działacze związków zakładowych jak i ponadzakładowych - korzystają z takiej samej ochrony przed wypowiedzeniem. A to nie jest możliwe bez uprzedniej zgody organizacji.
Sygn. akt I PK 275/06
MARIA SANKOWSKA