Pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące - nie więcej niż za 1 miesiąc. Jeżeli zaś umowę o pracę rozwiązano z pracownikiem w wieku przedemerytalnym albo z pracownicą w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego, wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy. Dotyczy to także przypadku, gdy rozwiązano umowę o pracę z pracownikiem ojcem wychowującym dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego albo gdy rozwiązanie umowy o pracę podlega ograniczeniu z mocy przepisu szczególnego (art. 47 k.p.).
Wynagrodzenie to ma zrekompensować pracownikowi szkodę, jaką poniósł wskutek wadliwego rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę.
Przykład
Pracownik był zatrudniony na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony z wynagrodzeniem miesięcznym 2000 zł. Pracodawca wypowiedział mu umowę o pracę. Umowa rozwiązała się 31 maja 2006 r. Pracownik, nie zgadzając się na takie rozwiązanie umowy, wniósł pozew do sądu pracy i domagał się przywrócenia do pracy. Sąd uznał, że wypowiedzenie umowy o pracę było wadliwe, gdyż pracownik był już w wieku przedemerytalnym i przywrócił go do pracy. Wyrok ten uprawomocnił się 2 maja 2007 r., zaś pracownik zgłosił się do pracy już 4 maja 2007 r. Następnie zażądał wypłaty wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. Gdy pracodawca odmówił, pracownik wystąpił z kolejnym pozwem do sądu pracy, żądając zasądzenia wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy. Sąd uwzględnił to żądanie i zasądził na jego rzecz wynagrodzenie za cały okres pozostawania bez pracy od 1 czerwca 2006 r. do 3 maja 2007 r.
Rozwiązanie bez wypowiedzenia
Zbliżona regulacja dotyczy pracowników, z którymi rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia. Pracownikom tym w razie podjęcia pracy w wyniku przywrócenia do pracy przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 3 miesiące i nie mniej niż za 1 miesiąc. Jeżeli jednak umowę o pracę rozwiązano z pracownikiem w okresie przedemerytalnym albo z pracownicą w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego, czy z pracownikiem ojcem wychowującym dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego albo gdy rozwiązanie umowy o pracę podlega ograniczeniu z mocy przepisu szczególnego, wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy (art. 57 § 2 k.p.).
Obliczanie wynagrodzenia
Przy obliczaniu wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy stosuje się przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.). Według § 1 ww. rozporządzenia należy tu stosować zasady obowiązujące przy obliczaniu ekwiwalentu za urlop. Trzeba więc tu sięgnąć po rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14 ze zm.; zwanego dalej rozporządzeniem urlopowym).
Oznacza to, że wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy należy obliczyć według wynagrodzenia, jakie pracownik otrzymałby, gdyby w tym czasie wykonywał pracę (pozostawał w stosunku pracy). Należy więc uwzględnić wszystkie prawnie dopuszczalne zmiany (podwyższenia, ale i obniżenia) w wysokości tego wynagrodzenia, które nastąpiłyby, gdyby pracownik kontynuował zatrudnienie. Do tak ustalonych składników wynagrodzenia należy zastosować zasady z § 18 rozporządzenia urlopowego. Tak też wskazywał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 29 czerwca 2005 r. (I PK 233/04, OSNP 2006/9-10/148).
Za jaki okres wynagrodzenie nie przysługuje
Wynagrodzenie dla pracownika przywróconego do pracy nie ulega zmniejszeniu o wynagrodzenie uzyskane w tym czasie u innego pracodawcy. Również zasiłek dla bezrobotnych nie podlega zaliczeniu na poczet wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. Natomiast wynagrodzenie to nie przysługuje za okres pobierania zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego. Tak też wskazywał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 9 grudnia 2003 r. (I PK 81/03, OSNP 2004/21/370). Podobnie Sąd Najwyższy wypowiedział się w uchwale z 15 maja 1992 r. (I PZP 27/92, PiZS 1992/8/59), stwierdzając, że jeżeli w okresie pozostawania bez pracy pracownik niezdolny do pracy uzyskał świadczenia rehabilitacyjne, to okres pobierania tego świadczenia odlicza się od okresu, za który pracownikowi przyznano wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy w wyniku przywrócenia do pracy. Nie ma bowiem podstaw, aby pracownik uzyskiwał jednocześnie dwa świadczenia: zasiłek chorobowy (świadczenie rehabilitacyjne) i wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy. Byłby on wówczas w lepszej sytuacji niż niezdolny do pracy z powodu choroby pracownik pozostający w stosunku pracy, któremu przysługuje tylko jedno z tych świadczeń.
Ponadto pracodawca nie ma obowiązku wypłaty pracownikowi wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy za okres pobierania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Zwracał na to uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z 16 sierpnia 2005 r. (I PK 11/05, OSNP 2006/11-12/181), stwierdzając, że okres pobierania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy z dodatkiem pielęgnacyjnym z tytułu niezdolności do samodzielnej egzystencji podlega wyłączeniu z okresu, za który przysługuje wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy.
Ryszard Sadlik
sędzia Sądu Rejonowego w Kielcach