Pracodawca może mieć do czynienia z sytuacjami, gdy pracownik:
– stawił się do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości, przy czym „stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości” obejmuje także stawienie się do pracy w stanie po użyciu alkoholu,
– spożywał alkohol w czasie pracy,
– spożywa alkohol w czasie pracy.
Jeżeli zachodzi podejrzenie, że jedna z ww. sytuacji ma miejsce, kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona ma obowiązek nie dopuścić pracownika do pracy albo odsunąć go od wykonywania pracy.
Polecamy produkt: Kodeks pracy 2016 z komentarzem
Okoliczności stanowiące podstawę polecenia należy podać pracownikowi do wiadomości. Uprawnienia kierownika zakładu pracy przysługują również organowi nadrzędnemu nad danym zakładem pracy oraz organowi uprawnionemu do przeprowadzenia kontroli zakładu pracy, np. inspektorowi PIP. Pracownik ma obowiązek podporządkować się poleceniu, nawet jeżeli się z nim nie zgadza.
Wydanie przez pracodawcę polecenia zaprzestania pracy pracownikowi, wobec którego zachodzi uzasadnione podejrzenie spożywania alkoholu w czasie pracy, nie wymaga ani zachowania szczególnej formy, ani obowiązku przeprowadzenia badania stanu jego trzeźwości.
Polecenie nie musi być poprzedzone badaniem stanu trzeźwości. Jednakże na żądanie kierownika zakładu pracy, osoby przez niego upoważnionej, a także na żądanie pracownika, jego badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadza uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego. Zabiegu pobrania krwi dokonuje fachowy pracownik służby zdrowia.
Oprócz przeprowadzenia badania można spisać w celu wykorzystania jako dowody zeznania świadków (np. pracowników, innych osób wykonujących pracę, klientów itp.). Zeznania mogą obejmować objawy nietrzeźwości, takie jak: zapach alkoholu, nieskoordynowane ruchy, nieskładna i bełkotliwa mowa, ograniczona możliwość porozumiewania się. Korzystne dla pracodawcy będzie zgromadzenie jak największej ilości świadków oraz wiarygodne i rzetelne sporządzenie stosownych protokołów lub notatek.
Użycie przez pracodawcę nieatestowanego urządzenia do badania zawartości alkoholu w organizmie nie wyklucza zarzucenia pracownikowi stawienia się do pracy po użyciu alkoholu, jeżeli przemawiają za tym inne okoliczności, a pracownik nie skorzystał ze stworzonej mu możliwości weryfikacji wyniku badania .
Sądy mogą dokonać ustaleń faktycznych dotyczących znajdowania się pracownika pod wpływem alkoholu pomimo niepoddania go badaniom wydychanego powietrza lub badaniom krwi albo moczu na zawartość alkoholu. Ustalenia takie mogą być dokonywane na podstawie wszelkich dostępnych środków dowodowych, w tym w szczególności na podstawie zeznań świadków.
Wymaga podkreślenia, iż z art. 207 § 1 Kodeksu pracy wynika, że każdy pracodawca winien zagwarantować pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Na tę okoliczność z pewnością składa się także zapewnienie, aby pracownicy dopuszczani do pracy legitymowali się właściwym stanem psychofizycznym. Takiego z pewnością nie będą posiadały osoby zażywające narkotyki lub inne substancje odurzające. Jeżeli pracodawca uzna, iż taki stan rzeczy może być zagrożeniem dla bezpiecznego wykonywania pracy lub otoczenia czy środowiska, może wprowadzić kontrolę na okoliczność zażywania ww. substancji.
Środkami działającymi podobnie do alkoholu, które mogą być oznaczane, są:
1) opiaty,
2) amfetamina i jej analogi,
3) kokaina,
4) tetrahydrokanabinole,
5) benzodiazepiny,
a badania mogą obejmować:
1) badanie śliny,
2) badanie moczu,
3) badanie krwi.
Pracodawca może skontrolować pracownika na okoliczność zażywania ww. substancji tylko poprzez kontrolę śliny. Odbywa się to poprzez podanie pracownikowi zakupionego w aptece testu na okoliczność zażywania narkotycznego.
Zobacz serwis: Urlopy