PROBLEM
Niedawno rozwiązaliśmy umowę o pracę z pracownikiem zatrudnionym w zadaniowym systemie czasu pracy. Były pracownik wystąpił do sądu pracy z pozwem przeciwko naszej firmie o rekompensatę pracy w godzinach nadliczbowych. Czy pracownik pracujący w tym systemie ma prawo do świadczeń za godziny nadliczbowe, jeżeli sam decyduje, ile godzin będzie pracował w danym dniu? Co należy zrobić i na co zwrócić uwagę, aby w przyszłości uniknąć takich sytuacji?
RADA
Nazwanie systemu czasu pracy „zadaniowym” nie wyłącza możliwości rekompensowania pracownikowi pracy w godzinach nadliczbowych. Aby uniknąć takich roszczeń, pracodawca nie powinien powierzać pracownikom zatrudnionym w tym systemie zbyt obszernego zakresu obowiązków. Powinien też unikać zlecania dodatkowych zadań oraz prawidłowo ustalać stanowiska, na których może być stosowany ten system czasu pracy.
Zobacz: Godziny nadliczbowe w zadaniowym systemie czasu pracy
UZASADNIENIE
Podstawowa zasada stosowania zadaniowego systemu czasu pracy polega na właściwym ustaleniu wymiaru zadań powierzanych pracownikowi. Zakres powierzonych obowiązków musi umożliwiać pracownikowi ich wykonanie w podstawowym systemie czasu pracy, tj. w ciągu 8 godzin na dobę i przeciętnie w ciągu 40 godzin tygodniowo w ramach przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy (art. 140 w związku z art. 129 Kodeksu pracy). Jeżeli wykonanie powierzonych zadań w systemie zadaniowym czasu pracy jest niemożliwe w ramach ustawowych norm czasu pracy, to pracownikowi przysługuje rekompensata za pracę nadliczbową. W orzecznictwie Sądu Najwyższego (wyrok z 4 sierpnia 1999 r., I PKN 181/99; OSNAP 2000/22, poz. 810) zbyt obszerne ustalenie zakresu zadań w systemie zadaniowym kwalifikuje się jako polecenie świadczenia pracy w czasie przekraczającym normy czasu pracy.
Zobacz e-Poradnik „Czas pracy w 2013 r.” dostępny na www.inforfk.pl
UWAGA!
Ustalenie w zadaniowym systemie czasu pracy zadań w takiej liczbie, że nie jest możliwe ich wykonanie w ramach norm czasu pracy, może spowodować konieczność wypłaty świadczeń z tytułu nadgodzin.
Aby zatem uniknąć roszczeń o zapłatę wynagrodzenia i dodatków za pracę w godzinach nadliczbowych, pracodawca nie powinien przydzielać zbyt dużej liczby zadań pracownikom pracującym w systemie zadaniowym. Powinien też zrezygnować z polecania dodatkowych zadań, jeżeli już ustalił zadania, które pracownik może wykonać w ramach obowiązujących go norm czasu pracy.
Zobacz również: Nadgodziny przy zadaniowym czasie pracy
Problemy z wystąpieniem godzin nadliczbowych w systemie zadaniowym mogą wynikać także z tego, że ten system nie może być stosowany w przypadku każdego stanowiska pracy. Jeżeli zostanie wprowadzony nieprawidłowo, to jego stosowanie może zostać zakwestionowane. Wówczas pracownik może mieć roszczenie do pracodawcy o zapłatę za godziny nadliczbowe, jeżeli nie było uzasadnienia dla pracy np. po 12 godzin na dobę.
Przepisy prawa pracy nie wskazują precyzyjnie grup pracowników, których należy objąć systemem zadaniowego czasu pracy. System ten może być bowiem zastosowany tylko w przypadku, gdy jest to uzasadnione:
- rodzajem pracy,
- jej organizacją,
- miejscem wykonywania pracy.
Zadaniowy system czasu pracy nie może być zatem dowolnie ustalany i nie może dotyczyć każdego dowolnie wybranego stanowiska pracy.
Przykład
Pracownik jest zatrudniony w banku na stanowisku kierownika grupy bankierów w zadaniowym systemie czasu pracy. Fakt pełnienia funkcji kierowniczej nie kwalifikuje pracownika do pracy w systemie zadaniowego czasu pracy. W tej sytuacji nie występuje bowiem żadna z przesłanek uzasadniających zastosowanie takiego systemu. Jeżeli do zadań kierownika należy kontrola i wsparcie pracowników pracujących w godzinach pracy oddziału banku, zadaniowy system czasu pracy nie jest tu uzasadniony. Kierownik nie ma możliwości przyglądania się pracy swoich podwładnych w innym czasie niż godziny ich pracy.
System zadaniowy dotyczy takiego charakteru pracy, gdzie nie ma możliwości precyzyjnego określenia czasu potrzebnego na wykonanie powierzonych działań, a określenie pory dnia, w której zadania powinny być wykonywane, też jest trudne do wskazania. Zadania, jakie zostają powierzone pracownikowi wypełniającemu swoje obowiązki w zadaniowym systemie czasu pracy, powinny umożliwiać mu w miarę samodzielne wywiązanie się z obowiązków, a także możliwość decydowania, kiedy i z jaką intensywnością wykona powierzone mu zadania.
Polecamy: Forum Kadry - Zadaniowy system czasu pracy
Należy pamiętać, że ten charakterystyczny system daje pracownikowi możliwość samodzielnego ustalania momentu wykonywania powierzonej pracy. Pracownicy nie są rozliczani z czasu pracy, lecz z powierzonych im zadań. Taki system zarządzania czasem pracy umożliwia spiętrzenie zadań pracowniczych w niektóre dni na rzecz wyrównania czasu pracy w innym terminie.
Podstawa prawna:
● art. 129 § 1, art. 140 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 2)
Więcej w MONITORZE prawa pracy i ubezpieczeń - Zamów prenumeratę >>