Pracodawcy nie mogą polecić pracownikom pracy w placówkach handlowych także w przypadku, gdy święto przypada w niedzielę (art. 1519a § 2 Kodeksu pracy). Z takim przypadkiem będziemy mieli do czynienia 11 listopada br. Święto Niepodległości przypada bowiem w tym roku w niedzielę.
Przepisy prawa pracy nie definiują pojęcia placówki handlowej. Zdaniem Ministerstwa Pracy, przy wykładni pojęcia „placówka handlowa” należy się posiłkować Polską Klasyfikacją Działalności (PKD) oraz wyjaśnieniami występującymi w słownikach języka polskiego. Za placówkę handlową należy więc uznać każdą placówkę, której główną działalnością jest handel. Dotyczy to wszelkich zakładów, które kupują wyroby w celu ich sprzedaży. Przy czym chodzi tu o działalność handlową zarówno hurtową, jak i detaliczną. Placówką handlową są więc zarówno sklepy, hurtownie czy domy wysyłkowe, jak też stoiska i stragany. Nie ma znaczenia wielkość danej placówki czy liczba zatrudnionych w niej pracowników.
PRZYKŁAD
Pracodawca prowadzący hurtownię kwiatów polecił swoim pracownikom sprzedawać 1 listopada na straganie kwiaty i znicze. Takie postępowanie pracodawcy jest nieprawidłowe. Zakaz pracy w święta w placówkach handlowych dotyczy też handlu na straganie.
Zgodnie ze stanowiskiem PIP, zakaz pracy w placówkach handlowych nie dotyczy m.in. stacji benzynowych, aptek czy cukierni. Zdaniem PIP, takiego rodzaju placówki, oprócz sprzedaży oferowanych przez siebie produktów, pełnią pewną formę usługową, a ponadto, ze względów społecznych, powinny być czynne w dniach świątecznych.
Zakaz pracy w placówkach handlowych dotyczy wszystkich pracowników, a nie tylko tych, którzy pracują przy sprzedaży. Obejmuje on zatem również np. pracowników ochrony czy informatyków. Zakaz pracy w handlu nie dotyczy osób niebędących pracownikami, czyli np. pracujących na podstawie umów cywilnoprawnych czy właścicieli sklepów. Te osoby mogą pracować w handlu w dni świąteczne.
Za pracę w święto uważa się pracę wykonywaną między godziną 6.00 w dniu świątecznym a godziną 6.00 w dniu następnym (art. 1519 § 2 Kodeksu pracy).
Pracodawca może jednak w przepisach wewnątrzzakładowych wprowadzić inne godziny pracy w święto, np. między godz. 12.00 w tym dniu a godz. 12.00 w dniu następnym. W takim przypadku praca w placówce handlowej nie może być wykonywana między tak wyznaczonymi godzinami.
PRZYKŁAD
Pracodawca nie ustalił w firmie innych, niż określone w Kodeksie pracy, godzin pracy w święto. Praca w sklepach należących do tego pracodawcy odbywa się 24 godziny na dobę na 3 zmianach. W nocy z 31 października na 1 listopada pracodawca zaplanował pracownikom pracę od godz. 22.00 (31 października) do godz. 6.00 (1 listopada). Następnie pracownicy mają przyjść do pracy na godz. 6.00 (2 listopada). Takie zaplanowanie pracy będzie prawidłowe.
Planując pracownikom pracę w listopadzie br., przy obliczaniu wymiaru czasu pracy trzeba uwzględnić dni świąteczne. Obliczając wymiar czasu pracy na listopad 2012 r. dla pracowników, którzy pracują od poniedziałku do piątku, należy:
Krok 1. Pomnożyć 40 godz. przez liczbę pełnych tygodni, jakie występują w listopadzie
W listopadzie 2012 r. występują 4 pełne tygodnie (1–28 listopada), a zatem 4 x 40 godz. = 160 godz.
Krok 2. Do otrzymanej liczby godzin należy dodać iloczyn 8 godz. i liczby dni przypadających od poniedziałku do piątku „wystających” poza pełne tygodnie
W listopadzie br. są dwa takie dni, tj. 29 i 30 listopada, a zatem 160 godz. + 16 godz. (8 godz. x 2 dni) = 176 godz.
Krok 3. Od otrzymanej liczby godzin należy odjąć 8 godz. z tytułu każdego święta, które występuje w innym dniu niż niedziela lub dzień wolny z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy
W listopadzie br. jest jedno takie święto, tj. 1 listopada, które przypada w czwartek. Wymiaru czasu pracy nie obniży święto 11 listopada, które przypada w niedzielę, a zatem 176 godz. – 8 godz. = 168 godz.
W listopadzie 2012 r. pracownicy pracujący od poniedziałku do piątku mają do przepracowania 168 godz.
Podstawa prawna:
- art. 130, art. 1519, art. 1519a Kodeksu pracy,
- art. 1 ustawy z 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz.U. Nr 4, poz. 28 ze zm.)