Zadaniowy czas pracy 2024 - takie wątpliwości mają nasi czytelnicy: Na czym polega zadaniowy czas pracy? Ile wynosi zadaniowy czas pracy? Czy zadaniowy czas pracy ma nadgodziny? Jak rozliczyć zadaniowy czas pracy?
- Na czym polega zadaniowy czas pracy?
- Ile wynosi zadaniowy czas pracy?
- Czy zadaniowy czas pracy ma nadgodziny?
- Spór - kto udowadnia?
- Ewidencja czasu pracy w zadaniowym czasie pracy
Na czym polega zadaniowy czas pracy?
W dużym uproszczeniu, zadaniowy czas pracy polega na realizacji konkretnych zadań, w ramach konkretnego rodzaju pracy, w określonym czasie. Pracownik jest z tego rozliczany przez pracodawcę. Nie jest to najbardziej powszechny system czasu pracy. Być może wynika to z tego, że cechuje się on pewną swobodą. Wprawdzie występuje pracownicze podporządkowanie, jednak w dużej mierze to pracownik kiedy zrealizuje określone zadanie. Liczy się efekt. Nie należy tego oczywiście mylić z umową o dzieło czy zlecenia.
Nauczyciela akademickiego obowiązuje system zadaniowego czasu pracy.
"System zadaniowego czasu pracy w swoich założeniach stara się uwzględnić interesy pracodawcy, który z uwagi na charakter lub miejsce wykonywanej pracy nie jest w stanie prowadzić zarówno efektywnej kontroli czasu pracy pracownika, jak i stopnia jego zaangażowania w procesie świadczenia pracy, lub też tam, gdzie wprawdzie możliwość kontroli sposobu wykonywania pracy istnieje, ale byłoby to nadmiernie utrudnione lub ekonomicznie nieracjonalne. Istotą tego systemu jest traktowanie jako czasu pracy tylko takiego okresu, który jest niezbędny pracownikowi do wykonania określonych zadań, pozostawiając mu znaczny margines swobody co do organizacji swojego czasu pracy" [A. Sobczyk, w: A. Sobczyk (red.), Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2020).
Zgodnie z definicją z ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465, dalej jako: KP) w przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy lub jej organizacją albo miejscem wykonywania pracy może być stosowany system zadaniowego czasu pracy. Pracodawca, po porozumieniu z pracownikiem, ustala czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań, uwzględniając wymiar czasu pracy wynikający z norm określonych w art. 129 KP, w takiej sytuacji czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy,
Zadaniowy czas pracy może być stosowany tylko w wąskim zakresie – wówczas, gdy rodzaj pracy, jej organizacja albo miejsce jej wykonywania uniemożliwiają lub znacznie utrudniają kontrolę pracodawcy nad pracownikiem w czasie wykonywania pracy. Ten rodzaj czasu pracy jest stosowany przede wszystkim wówczas, gdy pracownik wykonuje pracę poza siedzibą pracodawcy i bezpośrednim nadzorem przełożonych. Samo określenie przez strony czasu pracy jako zadaniowego nie jest podstawą do stosowania art. 140 KP, jeżeli nie jest to uzasadnione rodzajem pracy i jej organizacją. Zadaniowy czas pracy nie polega na tym, że pracownik przychodzi do pracy kiedy chce, pracuje tyle godzin, ile chce, i upuszcza pracę, kiedy chce. Nie ma co prawda ścisłych godzin pracy, wiążą go jednak przydzielone mu zadania, które powinien wykonać w okresie rozliczeniowym.
Ile wynosi zadaniowy czas pracy?
To ile wynosi zadaniowy czas pracy, zależy od wymiaru czasu pracy danego pracownika i wymiaru zadań do zrealizowania. W sytuacji przyjęcia przez pracodawcę zadaniowego systemu czasu pracy na danym stanowisku tylko wyznaczenie pracownikowi konkretnych zadań do wykonania (określony rodzaj i ilość pracy) umożliwia ustalenie wymiaru tych skonkretyzowanych zadań i odniesienie go do norm czasu pracy określonych w art. 129 KP. Zatem jeżeli pracownik jest zatrudniony w pełnym wymiarze godzin pracy - jego zadaniowy czas pracy należy odnosić do czasu pracy, który nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy.
Zadania powinny być tak ustalone, aby pracownik, przy dołożeniu należytej staranności i sumienności (art. 100 § 1 KP), mógł je wykonać w ciągu 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin tygodniowo w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym (art. 129 KP.), jeżeli jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy. W tych granicach czas niezbędny do wykonania powierzonego zadania ustala pracodawca po porozumieniu z pracownikiem. Chociaż porozumienie w sprawie stosowania systemu zadaniowego czasy pracy nie musi przybrać postaci umowy sporządzonej na piśmie, to jednak musi rzeczywiście mieć miejsce, ponieważ pracownik ma prawo wyrazić swoje stanowisko co do tego, czy będzie w stanie wykonać powierzone (przydzielone) mu zadania w obowiązującej go normie czasu pracy. Niedostosowanie wymiaru zadań pracowników do norm czasu pracy stanowi naruszenie art. 140 KP. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 22 września 2020 r., I PK 126/19
Czy zadaniowy czas pracy ma nadgodziny?
Przy zadaniowym systemie czasu prac przypisanie pracodawcy obowiązku zapłaty za godziny nadliczbowe bada się dwuetapowo.
- Po pierwsze, trzeba dowieść, że model ten został zastosowany do pracownika wadliwie. Przepis art. 140 KP wymaga aby pracodawca „ustalił czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań, uwzględniając wymiar czasu pracy wynikający z norm określonych w art. 129”. Spełnienie tej przesłanki sprawia, że godziny nadliczbowe nie powstają, w przeciwnym razie zatrudniony nabywa prawo do zapłaty. Kwalifikacja w tym zakresie nie odbywa się jednak przez przymierzenie ilości faktycznie zrealizowanych godzin pracy do wzorca wskazanego w art. 129 § 1 KP. Znaczenie ma bowiem, czy pracownik przy dołożeniu należytej staranności i efektywności mógł wykonać powierzone zadania przez 8 godzin na dobę i przeciętnie przez 40 godzin w tygodniu. W rezultacie, pracownik zatrudniony w zadaniowym czasie pracy nie wykonuje pracy w godzinach nadliczbowych (mimo, że pracuje w czasie przekraczającym normy z art. 129 § 1 KP) w sytuacji, gdy przekroczenie to wywołane jest przyczynami leżącymi wyłącznie po jego stronie.
- Po drugie, dopiero w razie stwierdzenia, że pracodawca powierzał zadania, które obiektywnie nie można było wykonać w granicach norm z art. 129 KP, pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych na ogólnych zasadach. W tym wypadku znaczenie ma tylko relacja zachodząca między czynnikiem „czasu” i „miejsca”. Znaczy to tyle, że wówczas paradygmatem dla przeliczenia godzin nadliczbowych są normy z art. 129 § 1 KP a nie „obiektywny” wzorzec z art. 140 KP. Pracodawca, który postępuje niezgodnie z wyjątkowym wzorcem zawartym w tym przepisie, nie może korzystać z dobrodziejstwa z niego płynącego.
Pracodawca nie może wprowadzić jako zadaniowego systemu czasu pracy czasu rozliczanego według kryterium efektywności i realizacji norm pracy, charakterystycznego dla akordowego systemu wynagradzania (art. 140 KP).
Spór - kto udowadnia?
W przypadku sporu dotyczącego zadaniowego czasu pracy to pracodawca powinien wykazać, że powierzał pracownikowi zadania możliwe do wykonania w czasie pracy wynikającym z norm określonych w art. 129 KP.
Ewidencja czasu pracy w zadaniowym czasie pracy
Pracodawca nie prowadzi ewidencji godzin pracy pracowników, do których stosuje zadaniowy system czasu pracy (art. 149 § 2 KP). Nazwisko pracownika zatrudnionego w zadaniowym czasie pracy może jednak figurować na liście obecności. Pracodawca ma prawo sprawdzać, czy taki pracownik jest obecny w pracy. Zawsze należy jednak ewidencjonować w szczególności okresy urlopów wypoczynkowych, urlopów bezpłatnych, niezdolności do pracy z powodu choroby oraz opieki nad chorym członkiem rodziny, także w przypadku pracowników, w stosunku do których wyłączony został obowiązek ewidencjonowania godzin pracy.