Służba cywilna - duże zmiany w czasie pracy i wynagrodzeniach. Część zmian wejdzie w życie już we wrześniu 2023 r., a część w styczniu 2024 r. Najważniejsze wydają się nowe regulacje dot. rekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych członkom korpusu służby cywilnej, już nie tylko w formie czasu wolnego ale wynagrodzenia.
- Kto wchodzi w skład korpusu służby cywilnej - kogo będą dotyczyły zmiany?
- Od 1 stycznia 2024 r. nowe zasady rekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych członkom korpusu służby cywilnej
- Dzień wolny za pracę w niedzielę
- Dzień wolny albo wynagrodzenie za pracę w święto
- Czas wolny w tym samym wymiarze albo wynagrodzenie - za pracę w godzinach nadliczbowych wykonywaną na polecenie przełożonego
- Dotychczas był udzielany tylko czas wolny urzędnikom
- Wniosek o rekompensatę - jak złożyć?
- W jakim terminie złożyć wniosek o rekompensatę?
- Promowanie Służby Cywilnej
- Ustanowienie Dnia Służby Cywilnej i Odznaki Honorowej za Zasługi dla Służby Cywilnej
- Zmiany w systemach czasu pracy w Służbie Cywilnej
- 4-miesięczny okres rozliczeniowy
Kto wchodzi w skład korpusu służby cywilnej - kogo będą dotyczyły zmiany?
Zasady zatrudnienia i warunków pracy w służbie cywilnej określa m.in. ustawa o służbie cywilnej z dnia 21 listopada 2008 r. (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1691, dalej jako: ustawa).
- pracownicy służby cywilnej - czyli osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o służbie cywilnej;
- urzędnicy służby cywilnej - czyli osoby zatrudnione na podstawie mianowania, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o służbie cywilnej.
Pracownicy mogą być zatrudnieni na stanowiskach urzędniczych w:
- Kancelarii Prezesa Rady Ministrów;
- urzędach ministrów i przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów oraz urzędach centralnych organów administracji rządowej;
- urzędach wojewódzkich oraz innych urzędach stanowiących aparat pomocniczy terenowych organów administracji rządowej podległych ministrom lub centralnym organom administracji rządowej, z wyłączeniem terenowych organów wykonawczych Ministra Obrony Narodowej;
- Krajowej Informacji Skarbowej i izbach administracji skarbowej;
- komendach, inspektoratach i innych jednostkach organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich oraz kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej;
- Centralnym Biurze Śledczym Policji;
- Biurze Spraw Wewnętrznych Policji;
- Centralnym Biurze Zwalczania Cyberprzestępczości;
- Centralnym Laboratorium Kryminalistycznym Policji;
- Biurze Spraw Wewnętrznych Straży Granicznej;
- Biurze Nasiennictwa Leśnego;
- jednostkach budżetowych obsługujących państwowe fundusze celowe, których dysponentami są organy administracji rządowej.
Od 1 stycznia 2024 r. nowe zasady rekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych członkom korpusu służby cywilnej
Zmieniają się zasady rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych. Zmiany wynikają z ustawy z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw.
Nowa regulacja umożliwi od 1 stycznia 2024 r. przyznanie wynagrodzenia:
- pracownikowi służby cywilnej za pracę wykonywaną na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych,
- urzędnikowi służby cywilnej za pracę w godzinach nadliczbowych wykonywaną w porze nocnej.
Dzień wolny za pracę w niedzielę
Zgodnie z nowymi regulacjami urzędnikowi służby cywilnej, do którego jest stosowany system czasu pracy inny niż system, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta, za pracę w niedzielę przysługuje dzień wolny od pracy w najbliższym tygodniu.
Dzień wolny albo wynagrodzenie za pracę w święto
Zgodnie z nowymi regulacjami urzędnikowi służby cywilnej, do którego jest stosowany system czasu pracy inny niż system, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta, za pracę w święto przysługuje inny dzień wolny, albo wynagrodzenie za czas przepracowany w tych dniach.
Czas wolny w tym samym wymiarze albo wynagrodzenie - za pracę w godzinach nadliczbowych wykonywaną na polecenie przełożonego
Osobie zajmującej wyższe stanowisko w służbie cywilnej, z wyłączeniem dyrektora generalnego urzędu i kierownika urzędu, za pracę w godzinach nadliczbowych wykonywaną na polecenie przełożonego w:
- porze nocnej,
- dniu wolnym wynikającym z rozkładu czasu pracy,
- niedzielę i święto albo w dniu wolnym udzielonym w zamian za pracę w niedzielę i święto
– przysługuje czas wolny w tym samym wymiarze albo wynagrodzenie.
Jeżeli pracownik samowolnie zdecyduje, że zostaje w pracy dłużej albo, że przychodzi do pracy w dniu wolnym - ponieważ ma dużo pracy i nie wyrabia się z nią na bieżąco, a przełożony nie dam mu polecenia wykonania pracy NIE MA PRAWA DO DODATKOWEGO WYNAGRODZENIA!
Skoro wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych jest limitowane wyjątkowymi okolicznościami, to jasne staje się, że pracodawca czy przełożony powinien ją zlecić (w ramach uprawnień kierowniczych). W orzecznictwie Sądu Najwyższego jednolicie przyjmuje się, że polecenie to nie zostało sformalizowane, a to oznacza, że znaczenie prawne ma każda forma (pisemna, ustna, a także dorozumiana – zob. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14 maja 1998 r., I PKN 122/98; z dnia 26 maja 2000 r., I PKN 667/99).
Dotychczas był udzielany tylko czas wolny urzędnikom
Do momentu kiedy zmiany nie wejdą w życie, czyli do 2024 r. zarówno pracownikowi, jak i urzędnikowi służby cywilnej – rekompensata przysługuje wyłącznie w formie czasu wolnego w tym samym wymiarze, nie wynagrodzenia!
Wniosek o rekompensatę - jak złożyć?
Wniosek o wypłatę wynagrodzenia będzie składany w formie pisemnej w postaci papierowej albo elektronicznej do dyrektora generalnego urzędu, za pośrednictwem bezpośredniego przełożonego.
W jakim terminie złożyć wniosek o rekompensatę?
Wniosek o rekompensatę należy złożyć w terminie 14 dni po dniu zakończenia okresu rozliczeniowego. Rozpatrywany jest zaś w terminie 14 dni od dnia jego złożenia.
Promowanie Służby Cywilnej
W dniu 27 września 2023 wejdą w życie zmiany np. w zakresie nowych obowiązków Szefa Służby Cywilnej. Nowym ustawowym zadaniem będzie prowadzenie działań promujących służbę cywilną.
Ustanowienie Dnia Służby Cywilnej i Odznaki Honorowej za Zasługi dla Służby Cywilnej
W związku z 100. rocznicą uchwalenia ustawy z dnia 17 lutego 1922 r. o państwowej służbie cywilnej ustanowiono Dzień Służby Cywilnej, który (dla uczczenia uchwalenia pierwszej ustawy dotyczącej problematyki służby cywilnej) będzie obchodzony właśnie w dniu 17 lutego.
Ustanowiono Odznakę Honorową za Zasługi w zakresie działalności państwowej na rzecz służby cywilnej.
Zmiany w systemach czasu pracy w Służbie Cywilnej
W Służbie Cywilnej został ustanowiony szerszy niż dotychczas katalog systemów i rozkładów czasu pracy. Znowelizowane przepisy wprowadzają (poza nadal obowiązującymi systemami: podstawowym i równoważnym) dodatkowe systemy czasu pracy:
- zadaniowy,
- skróconego tygodnia oraz
- system czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta.
W podstawowym i równoważnym systemie czasu pracy zmianie ulegnie sposób określania długości okresu rozliczeniowego - z tygodni na miesiące.
4-miesięczny okres rozliczeniowy
Urzędy mogą ustalić maksymalny czas trwania okresu rozliczeniowego do 4 miesięcy. Dotychczas było to maksymalnie 8 tygodni.
Ustawa o służbie cywilnej z dnia 21 listopada 2008 r. (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1691)