Kierowca nie może pracować dziennie 15 godzin, gdyż musi mieć zapewnione przerwy niewliczane do czasu pracy. Z czasu przerw bowiem tylko 15 minut wliczamy kierowcy do czasu pracy. Szczegóły w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
W stosunku do kierowcy samochodu ciężarowego zastosowanie znajdują nie tylko polskie przepisy o czasie pracy, ale także unijne przepisy o czasie prowadzenia pojazdu. Rozporządzenie unijne nr 561/2006 stosujemy bowiem do przewozu drogowego (art. 2 rozporządzenia nr 561/ 2006):
- rzeczy, gdy dopuszczalna masa całkowita pojazdów łącznie z przyczepą lub naczepą przekracza 3,5 tony lub
- osób pojazdami skonstruowanymi lub trwale przystosowanymi i przeznaczonymi do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą.
Rozporządzenie unijne nr 561/2006 zawiera także liczne wyłączenia odnoszące się do konkretnych grup pojazdów, np. pojazdów o dopuszczalnej maksymalnej prędkości nieprzekraczającej 40 km/h, pojazdów specjalistycznych używanych do celów medycznych (art. 3 rozporządzenia nr 561/2006). Zakładamy jednak, że w sytuacji wskazanej w pytaniu wyłączenia te nie mają zastosowania.
Kierowcy w każdej dobie (24 godziny liczone od godziny, w której kierowca rozpoczął pracę zgodnie z rozkładem czasu pracy) przysługuje prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku (art. 14 ust. 1 ustawy o czasie pracy kierowców).
Regulacje dotyczące odpoczynku przewidzianego w rozporządzeniu unijnym nr 561/2006 mają jednak pierwszeństwo przed wypoczynkiem uregulowanym przepisami polskiej ustawy o czasie pracy kierowców (dotyczy to tylko pracodawców, którzy są zobowiązani do stosowania przepisów rozporządzenia unijnego).
Podobnie jak przepisy ustawy o czasie pracy kierowców, również rozporządzenie unijne nr 561/2006 wskazuje, że kierowca w każdym 24-godzinnym okresie po upływie poprzedniego dziennego lub tygodniowego okresu odpoczynku jest uprawniony do 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dziennego. Rozporządzenie unijne przewiduje jednak możliwość skrócenia nie częściej niż 3 razy w tygodniu (dokładnie między dwoma tygodniowymi okresami odpoczynku) okresu odpoczynku do minimum 9 godzin (art. 8 ust. 2 rozporządzenia unijnego nr 561/2006). Wypoczynek w tym wymiarze jest wystarczającym wypoczynkiem w danej dobie. Przepisy ustawy o czasie pracy kierowców nie przewidują skrócenia odpoczynku dobowego.
W zakresie skorzystania z możliwości skrócenia wypoczynku nie ma znaczenia to, że kierowca (wykonujący przewóz podlegający pod przepisy rozporządzenia unijnego) wykonuje przewozy tylko na terenie kraju. Zatem Państwa kierowca nie częściej niż 3 razy w tygodniu może wykorzystywać jedynie 9-godzinny wypoczynek dobowy.
WAŻNE!
Odpoczynek dobowy kierowcy samochodu ciężarowego może zostać skrócony do 9 godzin 3 razy w tygodniu.
Nie oznacza to jednak, że kierowca pozostałe 15 godzin doby może w pełni wykorzystać na pracę.
Stosując w odniesieniu do Państwa kierowcy system równoważnego czasu pracy możemy wydłużać jego dobowy wymiar czasu pracy do 10 godzin(art. 15 ust. 1 ustawy o czasie pracy kierowców). Jest on bowiem kierowcą zatrudnionym w transporcie drogowym. Wydłużenia do 12 godzin mogą być stosowane tylko do kierowców niezatrudnionych w transporcie drogowym (np. kierowca zatrudniony przez instytucję charytatywną). Państwa kierowca może pracować także w godzinach nadliczbowych. Praca w wymiarze przekraczającym 10 godzin będzie dla niego pracą nadliczbową.
Przepisy unijne zawierają ograniczenia dotyczące czasu powadzenia pojazdu. Zasadniczo nie może być on dłuższy niż 9 godzin między dwoma dziennymi okresami wypoczynku (art. 6 rozporządzenia unijnego nr 561/2006). Nie częściej niż 2 razy w tygodniu czas prowadzenia pojazdu może zostać wydłużony do 10 godzin.
Pamiętać trzeba także o obowiązkowych przerwach w czasie prowadzenia pojazdu, podczas których kierowca nie może wykonywać żadnej innej pracy. Po każdym 4,5-godzinnym okresie prowadzenia pojazdu musi wykorzystać co najmniej 45 minut przerwy (art. 7 rozporządzenia unijnego nr 561/2006).
PRZYKŁAD
Kierowca w danym dniu wyruszył w trasę o godz. 7.00 bezpośrednio po zakończeniu odpoczynku dobowego. Po 4,5 godzinach jazdy zrobił sobie 45-minutową przerwę. Następnie prowadził samochód kolejne 4,5 godziny i musiał rozpocząć następną 45-minutową przerwę. Na tę przerwę składała się przerwa w wymiarze 30 minut z tytułu odpoczynku i 15 minut przerwy śniadaniowej, która przysługuje, gdy czas pracy kierowcy wynosi co najmniej 6 godzin. Po tej przerwie kierowca prowadził pojazd jeszcze przez godzinę do godz. 18.30. W sumie kierowca prowadził pojazd przez maksymalnie dopuszczalnych 10 godzin. Dłużej już nie mógłby prowadzić samochodu. Kierowca może jednak wykonywać w ramach godzin nadliczbowych maksymalnie do godz. 22.00 jeszcze inną pracę kierowcy niż prowadzenie pojazdu, zaliczaną do czasu pracy (obsługa samochodu, wypełnianie dokumentów itp.). Wykonywanie pracy do godz. 22.00 pozwoli mu na wykorzystanie w dobie pracowniczej co najmniej 9-godzinnego wypoczynku, jeżeli podejmie pracę następnego dnia o godz. 7.00. W przykładzie zakładamy, że pora nocna w zakładzie pracy przypada w godz. od 22.00 do 6.00 lub od 23.00 do 7.00, gdyż musimy pamiętać o ograniczeniu pracy do 10 godzin wówczas, gdy kierowca pracował w porze nocnej (niezależnie od długości pracy w tej porze). Ponieważ z udzielonych w sumie w wymiarze 1,5 godziny przerw, tylko 15 minut przerwy śniadaniowej wliczamy do czasu pracy, kierowca nie przepracuje 15 godzin, mimo że łącznie od podjęcia pracy do jej zakończenia upłynie 15 godzin. Praca powyżej 10 godzin będzie dla niego pracą nadliczbową.
Oczywiście praca kierowcy mogłaby zostać inaczej rozłożona niż w powyższym przykładzie. Ważne jest to, że poza prowadzeniem pojazdu kierowca może w danym dniu wykonywać także inną pracę. Biorąc jednak pod uwagę przerwy, jego czas pracy nie może nigdy wynosić aż 15 godzin.
Podstawa prawna
- art. 6, art. 8, art. 9, art. 14, art. 16, art. 27 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U. Nr 92, poz. 879 ze zm.),
- art. 6–8 rozporządzenia (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady 561/2006 z 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98 oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (Dz.Urz. UE L 06. 102.1).