Równość rodzicielska kluczem do równości na rynku pracy
Polityka Insight z inicjatywy Fundacji Share the Care oraz Forum Odpowiedzialnego Biznesu. Karta Różnorodności inicjuje ranking mający wyłonić firmy przyjazne równości płci w opiece rodzicielskiej. Główne cele rankingu to zdiagnozowanie: na ile i w jaki sposób firmy w Polsce wspierają swoich pracowników, będących rodzicami, w dzieleniu się opieką rodzicielską oraz wyróżnienie firm, które rozumieją, że swoimi działaniami przyczyniają się do budowania świata równych szans i promowania idei work-life balance.
„Kara za macierzyństwo”
Opieka rodzicielska stanowi jeden z najważniejszych czynników nierówności między płciami. Jeszcze na początku XXI wieku badacze z całego świata odnotowali zjawisko tzw. motherhood penalty, tj. finansowej „kary za macierzyństwo” widocznej w różnicach zarobków, która często dotyka matki na rynku pracy, mimo że nie dotyka ojców. Konsekwencje asymetrycznej płciowo aktywizacji zawodowej idą dalej i obejmują różnice w wysokościach emerytur, prawie do ubezpieczeń społecznych, uczestnictwie w życiu publicznym i szansach na rozwój osobisty.
Odpowiedzią na nią jest zakrojona na szeroką skalę polityka państwa, która obejmuje m.in. regulacje płatnych urlopów rodzicielskich. Jak wynika jednak z badań, wykorzystanie istniejących narzędzi wsparcia dla opieki rodzicielskiej wymaga pokonania barier strukturalnych, głównie kulturowych. Polityce społecznej musi zatem towarzyszyć promocja równościowych postaw, a w tej materii oprócz państwa ważnym podmiotem są też przedsiębiorstwa.
Dyrektywa work-life balanace
W 2019 roku została przyjęta dyrektywa Unii Europejskiej work-life balance. Zakłada ona, że każdy kraj członkowski UE wdroży nietransferowalne, 2-miesięczne, urlopy rodzicielskie dla jednego z rodziców, co ma zwiększyć udział mężczyzn w opiece nad dziećmi. Państwa członkowskie, w tym Polska, mają obowiązek skutecznie wprowadzić przepisy dyrektywy do krajowego porządku prawnego do 2 sierpnia 2022 r. Wsparcie równości mężczyzn i kobiet na rynku pracy oraz efektywne godzenie życia zawodowego z życiem rodzinnym to ważne wyzwania polityki społecznej i gospodarczej w Polsce.
Badanie i ranking
W ramach edukacji przedsiębiorców w zakresie sprzyjania równości w opiece rodzicielskiej, Fundacja Share the Care zainicjowała badanie, którego celem jest diagnoza, na ile środowisko biznesowe jest gotowe na wprowadzenie zmian wspierających dyrektywę work-life balance. W efekcie badania powstanie ranking firm wspierających równość w opiece rodzicielskiej. Ważnym obszarem rankingu będzie poznanie i zebranie dobrych praktyk, wspierających pracowników w dzieleniu się opieką nad dziećmi, wdrożonych w polskich firmach. Dzięki temu ranking będzie stanowił kompendium wiedzy dla innych firm, które stają przed tym społecznym wyzwaniem.
„Mimo wielu zmian w polskiej polityce społecznej, opieka rodzicielska stanowi jeden z najważniejszych czynników nierówności między płciami. Ta dysproporcja oraz nieuchronność wprowadzenia zapisów unijnej dyrektywy w Polsce stały się przyczynkiem do sprawdzenia, czy polskie firmy są przygotowane na to wyzwanie i opracowania rankingu firm przyjaznych równości płci w opiece rodzicielskiej” – mówi dr Adam Czerniak główny ekonomista, dyrektor ds. badań Polityka Insight, która przeprowadzi ankiety wśród firm.
Ranking instytucji przyjaznych równemu podziałowi opieki rodzicielskiej zostanie przygotowany na podstawie ankiet wypełnianych on-line przez pracodawców. Zaproszenie do badania ma charakter otwarty. Do wypełnienia ankiety są zachęcane firmy, które wspierają pracowników będących rodzicami w dzieleniu się opieką nad dziećmi oraz promują ideę work-life balance. Przekazywane w badaniu cząstkowe dane nie będą nigdzie udostępniane i zostaną przetworzone statystycznie na potrzeby badania. Ankieta jest dostępna pod adresem: https://lnkd.in/erKZGhf do 31 marca 2021. Wyniki badania zostaną zaprezentowane w maju.
Legislacja i edukacja
Polityce społecznej w Polsce powinna towarzyszyć promocja równościowych postaw i w tej materii oprócz państwa ważnymi podmiotami są też przedsiębiorstwa. Pracodawcy poprzez kształtowanie wewnętrznej polityki mogą wspierać pracowników w określonych postawach (np. zachęcać ich do brania urlopów ojcowskich), a także przedstawić własną ofertę wsparcia socjalnego, wykraczającą poza państwowe minimum.
„Pracodawcy mają do odegrania olbrzymią rolę w wyrównywaniu prawa obojga rodziców do opieki nad dzieckiem. Wiemy, że w Polsce są już pracodawcy, którzy dostrzegają ten trend społeczny. Rozumieją, że wynika on zarówno z coraz częstszej chęci ojców do realizowania się w roli taty oraz coraz większej chęci kobiet do spełniania swoich ambicji zawodowych. Zdajemy sobie sprawę, że jest to nowe zjawisko i doceniamy wszelkie próby odpowiedzi pracodawców na tę nową sytuację, która buduje nową jakość na rynku pracy i w życiu społecznym ” – podkreśl Karolina Andrian, prezeska fundacji Share the Care promującej partnerski model rodziny, który pozwala rodzicom realizować się we wszystkich sferach życia.
„Poprzez nasze działania chcemy zwrócić uwagę biznesu na wyzwania w łączeniu pracy i opieki. Jednym z nich jest niedostateczne zaangażowanie mężczyzn w pełnienie ról opiekuńczych oraz brak systemowych form wsparcia dla kobiet. To one ponoszą bowiem negatywne konsekwencje takiego stanu rzeczy. Zmiana jakościowa w obszarze bardziej sprawiedliwego podziału obowiązków opiekuńczych, w tym rodzicielskich, jest konieczna, jeśli chcemy mówić o budowaniu włączającego rynku pracy. To temat, który dotyczy wszystkich pracodawców” - komentuje Marzena Strzelczak, prezeska, dyrektorka generalna Forum Odpowiedzialnego Biznesu, koordynującego Kartę Różnorodności w Polsce.