Podstawowym kryterium odróżniającym wypadek przy pracy od wypadku na równi z wypadkiem przy pracy jest ustalenie, czy pracownik przebywał w delegacji służbowej oraz jakie czynności wykonywane były przez kierowcę podczas zdarzenia wypadkowego.
Podczas ustalania okoliczności przyczyn wypadku przy pracy bardzo ważne jest właściwe ustalenie okoliczności zdarzenia w celu właściwej jego kwalifikacji. Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych.
Natomiast na równi z wypadkiem przy pracy traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań.
Czynnościami wykonywanymi w ramach czasu pracy w przypadku kierowcy są w szczególności:
- prowadzenie pojazdu,
- załadowywanie i rozładowywanie oraz nadzór nad załadunkiem i wyładunkiem,
- nadzór oraz pomoc osobom wsiadającym i wysiadającym,
- czynności spedycyjne,
- obsługa codzienna pojazdów i przyczep,
- inne prace podejmowane w celu wykonania zadania służbowego lub zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu i rzeczy,
- niezbędne formalności administracyjne,
- utrzymanie pojazdu w czystości,
- pozostawanie kierowcy na stanowisku pracy w gotowości do wykonywania pracy, w szczególności podczas oczekiwania na załadunek lub rozładunek, których przewidywany czas trwania nie jest znany kierowcy przed wyjazdem albo przed rozpoczęciem danego okresu,
- 15 minutowa przerwa w pracy, którą pracodawca jest obowiązany wprowadzić, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy kierowcy wynosi co najmniej 6 godzin.
Jeżeli więc wypadek nastąpił w trakcie którejś z wyżej wymienionych czynności, należy uznać go za wypadek przy pracy.
PRZYKŁAD
1. Pracownik firmy transportowej w trakcie podróży służbowej poza granicami kraju, podczas prowadzenia pojazdu uległ wypadkowi drogowemu. Pracodawca wystawił pracownikowi druk polecenia wyjazdu do Niemiec. Zadaniem pracownika zatrudnionego na stanowisku kierowcy miało być dowiezienie ładunku do określonego miejsca, następnie rozładowanie go, przejechanie do innego miasta i odbiór innego towaru, załadunek i przywiezienie towaru do siedziby pracodawcy do Polski. Wypadek drogowy miał miejsce na terenie Niemiec. W drodze powrotnej do Polski pracownik, który uległ wypadkowi, prowadził pojazd. Pracodawca sporządził protokół wypadku przy pracy, zdarzenie uznał za wypadek przy pracy. Powyższe zdarzenie jest wypadkiem przy pracy.
2. Pracownik firmy transportowej, otrzymał polecenie wyjazdu służbowego poza miejscowość, w której znajduje się siedziba pracodawcy. Pracodawca wystawił druk delegacji. Pracownik uległ wypadkowi na terenie innej firmy na terenie innego kraju. W chwili zdarzenia pracownik nie wykonywał pracy polegającej na prowadzeniu pojazdu, a przeładunkiem towarów zajmowali się pracownicy innej firmy. Pracownik przyglądał się jedynie rozładunkowi części towarów, musiał jednak pozostać przy samochodzie w celu ochrony pozostałego przewożonego przez niego towaru i nadzorować jego ustawienie w pojeździe. Pracownik został potrącony przez jeden z wózków widłowych. Powyższe zdarzenie jest wypadkiem przy pracy.
3. Pracownik firmy transportowej zatrudniony na stanowisku kierowcy otrzymał polecenie wyjazdu służbowego poza miejscowość, w której znajduje się siedziba pracodawcy, poza granice kraju. Pracodawca wystawił druk polecenia wyjazdu służbowego – delegacji. Zadaniem pracownika miał być odbiór towarów z konkretnego miasta oraz przywiezienie ich do siedziby pracodawcy. Pracownik uległ wypadkowi drogowemu w trakcie prowadzenia pojazdu w drodze do miejsca odbioru towaru. Powyższe zdarzenie jest wypadkiem przy pracy.
4. Pracownik firmy transportowej otrzymał polecenie wyjazdu służbowego poza miejscowość, w której znajduje się siedziba pracodawcy, poza granice kraju. Pracodawca wystawił druk polecenia wyjazdu służbowego – delegacji. W czasie wolnym, po zakończeniu przeładunku na terenie innego kraju, pracownik udał się do pobliskiego sklepu, aby kupić żywność. W tym czasie złamał nogę. Powyższe zdarzenie jest wypadkiem traktowanym na równi z wypadkiem przy pracy.
PODSTAWA PRAWNA
- Ustawa z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (DzU nr 89, poz. 589 ze zm.),
- Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (DzU nr 92, poz. 879 ze zm.),
- Ustawa z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (DzU z 2009 r. nr 167, poz. 1322 ze zm.),
- Rozporządzenie Rady Ministrów z 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (DzU nr 105, poz. 870).