Coraz częściej, w związku z powszechnością używania na co dzień komputerów, skarżymy się na pogorszenie ostrości wzroku, pogłębienie wad i zwiększenie wrażliwości oczu. Najczęściej wskazywaną przyczyną pogorszenia wzroku jest konieczność używania komputera w pracy, co nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia pracownikom okularów korekcyjnych. Czy jednak wszyscy pracownicy mają prawo do otrzymania refundacji za okulary korekcyjne?
Przede wszystkim należy zauważyć, iż zgodnie z rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, wydane na podstawie art. 23715 § 1 Kodeksu pracy pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia ochrony wzroku jedynie pracownikom obsługującym monitory ekranowe.
Polecamy produkt: Kodeks pracy 2017 Praktyczny komentarz z przykładami
Z § 8 ust. 2 wskazanego rozporządzenia wynika, że pracodawca ma obowiązek zapewnienia pracownikom okularów korygujących wzrok, jeśli potrzebę ich stosowania w trakcie pracy przy obsłudze monitora ekranowego stwierdzi lekarz podczas badań okulistycznych przeprowadzanych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Socjalnej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy.
W § 8 ust. 2 rozporządzenia określono, że okulary zapewnia pracodawca. Z takiego brzmienia przepisu wynika, iż to pracodawca określa wysokość środków finansowych przeznaczonych na ten cel. Uznać należy, iż pracodawca wykonał obowiązek nakładany na niego przez ustawodawcę w niniejszym przepisie w przypadku przeznaczenia nawet najmniejszej kwoty na ten cel, za którą można kupić okulary, uwzględniającej koszt oprawek, szkieł korekcyjnych i robocizny. Pracodawca może określić maksymalną kwotę jaką postanawia refundować w zamian za okulary korekcyjne. Pamiętać jednak musi, iż niniejsza kwota musi pozwalać na rzeczywiste zapewnienie okularów korekcyjnych spełniających swoje zadanie.
Ponieważ obowiązek zapewnienia okularów korekcyjnych leży po stronie pracodawcy, ustawodawca przewidział zwolnienia podatkowe z podatku dochodowego od osób fizycznych w razie, gdy pracodawca zapewnia mu okulary korekcyjne zgodnie z zasadami BHP. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, z podatku dochodowego są zwolnione m.in. świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Okulary korygujące wzrok, do których zapewnienia zobowiązany jest pracodawca na podstawie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (określonych w wymienionym rozporządzeniu) należą niewątpliwie do świadczeń rzeczowych, o których mowa w ustawie. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w związku z brzmieniem art. 21 ust 1 pkt 11 wskazanej ustawy refundacja na okulary nie wlicza się do podstawy ZUS.
Dodatkowo należy zauważyć, iż pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi okulary korekcyjne, ale żadne przepisy szczególne nie precyzują czy jest on obowiązany zapewnić te okulary jednorazowo, czy też za każdym razem, gdy pracownik utraci je w wyniku kradzieży lub zgubienia bądź okulary zostaną zniszczone i staną się niezdatne do użytku. Z całą pewnością pracodawca ma obowiązek zapewnić okulary pracowników, który dostarczy zaświadczenie od lekarza medycyny pracy, z którego wynika, iż wada wzroku uległa zmianie. Natomiast przypadek zniszczenia lub utracenia okularów nie został przewidziany przez ustawodawcę.
Z § 8 ust. 2 omawianego rozporządzenia należy wysnuć następującą normę prawną: pracodawca zapewnia pracownikowi okulary korekcyjne do pracy przy monitorze w razie wykazania na nie zapotrzebowania w celu przeciwdziałania pogarszania się wzroku pracownika. Pracodawca spełnia niniejszą normę poprzez dostarczenie pracownikowi okularów korekcyjnych, w związku z czym utrata lub zniszczenie okularów z przyczyn leżących po stronie pracownika nie tworzy ponownego obowiązku zapewnienia pracownikowi okularów. Nie jest natomiast zabronione, aby pracodawca dobrowolnie ponownie zapewnił pracownikowi okulary.
Przepisy szczególne nie regulują sytuacji przyznawania pracownikom wielokrotnie takich samych okularów w związku z czym należy uznać, iż zwolnienie z art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczy wyłącznie sytuacji zakupu pierwotnych okularów. Pracodawca może zdecydować się na ponowne zapewnienie nowych okularów pracownikowi, należy jednak powinien pamiętać, iż takie okulary nie będą objęte zwolnieniem podatkowym.
Podstawa prawna:
- Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych,
Sprawdź: Wskaźniki i stawki