Rodzaje świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz warunki nabywania prawa do tych świadczeń oraz zasady i tryb przyznawania świadczeń, ustalania ich wysokości oraz zasady ich wypłaty określa ustawa z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 Ustawy wypadkiem przy pracy jest nagłe zdarzenie, które zostało wywołane przyczyną zewnętrzną, nastąpiło w związku z pracą i spowodowało uraz lub śmierć. Zdarzenie to musi nastąpić:
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
- w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Polecamy produkt: Umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2017 r.
Aby wypadek został uznany za zrównany z wypadkiem przy pracy, muszą zostać spełnione określone warunki. Zgodnie z art. 3 ust. 2 Ustawy, za wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:
- w czasie podróży służbowej;
- podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;
- przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.
Analizując problematykę okoliczności, które pozwalają na zakwalifikowanie wypadku jako wypadku zrównanego z wypadkiem przy pracy, warto zwrócić uwagę na kilka istotnych elementów. Jest to ważne, ponieważ bez zaistnienia konkretnych przesłanek, nie może być mowy o zajściu wypadku zrównanego z wypadkiem przy pracy.
Podróż służbowa
Podróżą służbową zgodnie z art. 775 § 1 Kodeksu pracy (Dz. U. 2014, poz. 1502 ze zm.), jest podróż, w czasie której pracownik wykonuje zadanie służbowe poza miejscowością stanowiącą siedzibę pracodawcy lub poza miejscem, gdzie zazwyczaj praca jest świadczona. Wypadek podczas delegacji zostanie uznany za zrównany z wypadkiem przy pracy, gdy nie może zostać zakwalifikowany jako wypadek przy pracy. Takie sytuacje będą miały miejsce, gdy do zdarzenia nie dojdzie: podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych, albo podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia, a także w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Tym samym, pojawia się pytanie, co w przypadku, gdy wypadek wydarzy się podczas nieoficjalnej części wyjazdu służbowego. Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 maja 2014 roku, sygn. akt III AUa 1681/13 nawet, gdy pracownik ulegnie wypadkowi w czasie podróży służbowej, w trakcie nieoficjalnej części zaplanowanego spotkania, to taki wypadek uznawany jest za wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy.
Należy jednak podkreślić, że okoliczności nie mają znaczenia, jeżeli wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań.
Szkolenie w zakresie powszechnej obronności
Inną z sytuacji, w której możliwe jest zakwalifikowanie wypadku jako wypadku zrównanego z wypadkiem przy pracy, jest wypadek w czasie szkolenia w zakresie powszechniej obronności.
W myśl art. 168 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 2015, poz. 827 ze zm.), szkolenie ludności w zakresie powszechnej samoobrony jest to szkolenie, które ma na celu przygotowanie do samoobrony przed środkami masowego rażenia oraz innymi działaniami nieprzyjaciela. Wspomnianemu szkoleniu podlegają wszystkie osoby, które posiadają obywatelstwo polskie i którym stan zdrowia pozwala na uczestnictwo w zajęciach. Skierowanie na szkolenie w zakresie powszechnej obronności, zgodnie z § 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 września 1993 roku w sprawie powszechnej samoobrony ludności (Dz. U. nr 91, poz. 421), odbywa się w formie decyzji administracyjnej, którą wydaje wójt (burmistrz, prezydent miasta).
Zadanie zlecone przez organizacje związkowe
Za wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy, może zostać uznany również wypadek, który wystąpi przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe. Zadania te, zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 roku o związkach zawodowych (Dz. U. 2015, poz. 1881), dotyczą działań w ramach dobrowolnej i samorządnej organizacji ludzi pracy, powołanej do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych.
Zobacz: Kalkulatory
Podsumowanie
W przypadku wyżej opisanych sytuacji ważne jest ustalenie okoliczności, które pozwoli stwierdzić, czy doszło do wypadku zrównanego z wypadkiem przy pracy. Okoliczności zdarzenia powinny zostać ustalone przez pracodawcę. Do zakwalifikowania wypadku, jako wypadku zrównanego z wypadkiem przy pracy, istotne jest, aby zdarzenie, które wywołało wypadek, było zdarzeniem nagłym i spowodowanym przyczyną zewnętrzną, a jego konsekwencją – uraz lub śmierć pracownika.