W dniu 23 lutego przypada Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją. Depresję można i powinno się leczyć. Wiele polskich pracowników zmaga się jednak z problem zwolnienia lekarskiego i uznania depresji za chorobę zawodową - bo takową ona nie jest.
- Czym jest zaburzenie psychiczne?
- 23 lutego Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją
- Czym jest depresja?
- Depresja nie jest chorobą zawodową
- Zwolnienia lekarskie spowodowane depresją
Czym jest zaburzenie psychiczne?
Zaburzenie psychiczne należy definiować zgodnie z Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych - ICD-10 oraz ustawą z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2020 r. poz. 685). Zgodnie z ww. ustawą pojęcie osoby z zaburzeniami psychicznymi, odnosi się to do osoby:
a) chorej psychicznie (wykazującej zaburzenia psychotyczne),
b) upośledzonej umysłowo,
c) wykazującej inne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych, a osoba ta wymaga świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym lub społecznym.
23 lutego Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją
Jak informuje Sanepid: Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją został ustanowiony przez Ministra Zdrowia w 2001. Jest on obchodzony w dniu 23 lutego. Według Światowej Organizacji Zdrowia depresja jest czwartą najpoważniejszą chorobą na świecie i jedną z głównych przyczyn samobójstw.
Czym jest depresja?
Sanepid wskazuje, że: "Choroba może dotknąć każdego człowieka bez względu na płeć, wiek czy status społeczny. Często rozwija się latami, dyskretnie i powoli odbierając radość z życia. Depresja dotyka ludzi w różnym wieku, z różnych środowisk i mieszkających we wszystkich krajach.
Depresja jest chorobą, którą charakteryzuje uporczywy smutek, brak energii, brak zainteresowania czynnościami, które dotąd sprawiały przyjemność i dawały satysfakcję. Problemy ze snem (bezsenność lub ospałość), niepokój, trudności z koncentracją, utrata poczucia własnej wartości, poczucie winy lub beznadziei istnienia, myśli o samookaleczeniu lub wręcz uporczywe myśli samobójcze – to cechy charakterystyczne tej choroby.
Depresja to nie tylko problemy z nastrojem. Do zaburzeń psychicznych dołączają objawy somatyczne, czyli cielesne. Na skutek symptomów depresji chorzy zaczynają zaniedbywać codzienne obowiązki – pracę, szkołę, higienę osobistą. Problemem stają się dla nich podstawowe czynności takie jak wstanie z łóżka czy pójście do sklepu. Celem ustanowienia dnia było upowszechnianie wiedzy na temat depresji i innych zaburzeń z nią związanych. Obecnie depresja jest najczęstszą chorobą psychiczną. (…) Depresję można i powinno się leczyć. Najkorzystniejsze są metody kompleksowe, czyli połączenie psychoterapii i farmakoterapii. Bardzo istotna jest również edukacja – objaśnianie pacjentowi, na czym polega choroba i czego może się spodziewać. Ważne, by o depresji możliwie dużo wiedzieli również najbliżsi chorego. Najczęstszą metodą psychoterapii jest tak zwana terapia poznawczo-behawioralna, która skupia się na analizowaniu problemów i wykształcaniu pozytywnych reakcji.".
Depresja nie jest chorobą zawodową
Za chorobę zawodową uważa się chorobę wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych „narażeniem zawodowym. Nie każda choroba, która powstaje na skutek naszego stresu w pracy, wypalenia zawodowego, konfliktów, mobbingu czy nawet molestowania - jest uznana automatycznie za chorobę zawodową. Wykaz chorób zawodowych znajduje się rozporządzeniu i jedynie choroby w nim wymienione mogą zostać uznane za choroby zawodowe i to tylko pod warunkiem stwierdzenia narażenia zawodowego. Ponadto wyznaczone są okresy, w których wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej pomimo wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym. Wykaz ten nie zawiera jednak depresji.
Zwolnienia lekarskie spowodowane depresją
Jak podaje Zakład Ubezpieczeń Społecznych, wzrosła liczba zwolnień lekarskich wystawionych z powodu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania. W 2023 roku do ZUS wpłynęło o 8,7 procent więcej takich zwolnień niż w 2022 roku. Paradoksalnie jak wskazuje ZUS: do tej grupy chorobowej zaliczane są m.in. depresja, schizofrenia, nerwica, zaburzenia nerwicowe, zaburzenia osobowości i reakcje na ciężki stres.
W ubiegłym roku lekarze wystawili ponad 1,4 mln zaświadczeń lekarskich z powodu zaburzeń zaliczających się do tej grupy. Ubezpieczeni spędzili na takich zwolnieniach 26 mln dni absencji chorobowej. Z kolei w 2022 roku wystawiono 1,3 mln takich zwolnień na 23,8 mln dni absencji chorobowej.
reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne – 477,6 tys. zaświadczeń lekarskich na 8,86 mln dni absencji chorobowej
epizod depresyjny – 251,6 tys. zaświadczeń na 5,14 mln dni,
inne zaburzenia lękowe – 246 tys. zaświadczeń 4,77 mln dni.
W 2023 r. najwięcej zaświadczeń z powodu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania lekarze wystawili:
w październiku – 128,3 tys. zaświadczeń na ponad 2,37 mln dni,
w marcu – 125,4 tys. zaświadczeń na 2,30 mln dni,
we wrześniu – 121,2 tys. zaświadczeń na 2,23 mln dni.
Najmniej tego rodzaju zwolnień było w lutym – około 107 tys. na 1,94 mln dni.