Czy po urlopach związanych z macierzyństwem pracownicę należy skierować na badania profilaktyczne
Jeżeli zaszły okoliczności uzasadniające przeprowadzenie badań kontrolnych i jednocześnie upłynął termin badań okresowych w czasie trwania urlopu macierzyńskiego, to po zakończeniu wszystkich urlopów związanych z macierzyństwem pracownica powinna przeprowadzić zarówno badania kontrolne, jak też okresowe na podstawie jednego skierowania.
Badania okresowe i kontrolne
Pracownicy zobowiązani są przeprowadzać badania okresowe oraz kontrolne. Te pierwsze są przeprowadzane np. co 2, 3 czy 5 lat, w zależności od warunków pracy na danym stanowisku. Natomiast badania kontrolne pracownik musi zaliczyć w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą. Zatem badania okresowe są wykonywane w wyznaczonych przez lekarza medycyny pracy terminach, a badania kontrolne są badaniami dodatkowymi i mogą być przeprowadzane częściej, w zależności od tego, jak często pracownik długotrwale choruje. Jednak cel badania kontrolnego i okresowego jest wspólny. Oba badania są wykonywane po to, by ustalić zdolność pracownika do świadczenia pracy na zajmowanym stanowisku.
Zbieg badań kontrolnych z okresowymi
Może się zdarzyć, że badania kontrolne zbiegną się w czasie z terminem kolejnych badań okresowych. Taka sytuacja ma miejsce w opisanym przypadku. Generalnie, powrót do pracy po urlopie macierzyńskim czy rodzicielskim nie musi być poprzedzony badaniami kontrolnymi, bowiem okres ciąży przed urlopem nie jest niezdolnością do pracy, a ciąża nie jest chorobą. Jednak często w czasie ciąży orzekana jest niezdolność do pracy z powodu choroby. Jeśli taka niezdolność trwa nieprzerwanie ponad 30 dni i w czasie zwolnienia lekarskiego pracownica urodzi dziecko, to od dnia porodu rozpoczyna urlop macierzyński, a następnie kolejne urlopy, tj. dodatkowy urlop macierzyński i rodzicielski (na swój wniosek). Oznacza to, że badanie kontrolne pracownica może przeprowadzić dopiero po zakończeniu wszystkich tych urlopów. Pod koniec trwania ostatniego urlopu (macierzyńskiego lub rodzicielskiego) lub najpóźniej w pierwszym dniu po takim urlopie pracodawca powinien przekazać pracownicy skierowanie na badania.
Rekomendowany produkt: Serwis Prawno-Pracowniczy
Zarówno badanie okresowe, jak i kontrolne wykonuje się w celu ustalenia zdolności do pracy pracownika.
Wzór skierowania na badania
Jest jeden wzór skierowania, który obowiązuje zarówno dla badań wstępnych, jak też kontrolnych i okresowych. Został on zamieszczony w rozporządzeniu w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (dalej: rozporządzenie). Jeżeli w trakcie urlopu związanego z macierzyństwem przypadnie termin kolejnego badania okresowego, to takie badanie również może być przeprowadzone dopiero po zakończeniu urlopu. Wówczas w treści skierowania pracodawca powinien skreślić tylko wyrazy „badanie wstępne”, a pozostawić jako konieczne do przeprowadzenia – „badanie kontrolne i okresowe”.
Zapraszamy na FORUM
Wynik badania kontrolnego, a więc orzeczenie o zdolności do pracy jest podstawą do dopuszczenia pracownika do pracy i zachowuje ważność aż do nowo wskazanego przez lekarza terminu badania okresowego, chyba że lekarz określił tę samą datę, jaka widniała na poprzednim zaświadczeniu o zdolności. Jednak skoro po zakończeniu urlopów związanych z macierzyństwem nałożyły się zarówno badania kontrolne, jak też okresowe, to pracodawca powinien zaznaczyć oba badania na skierowaniu, by w ten sposób wypełnić swój obowiązek w zakresie profilaktycznej ochrony zdrowia. Lekarz, mając takie skierowanie, otrzymuje informację o rodzaju badań, jakie ma przeprowadzić.
Wzory orzeczeń lekarskich
Rozporządzenie określa również 2 wzory orzeczeń wydanych na podstawie skierowania na badania lekarskie:
- orzeczenie stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na określonym stanowisku pracy,
- orzeczenie o niezdolności do wykonywania dotychczasowej pracy ze względu na jej szkodliwy wpływ na zdrowie, podejrzenie powstania choroby zawodowej lub z powodu wypadku przy pracy.
Skierowanie na badanie lekarskie od 1 kwietnia 2015 r.
W pierwszym orzeczeniu lekarz wpisuje również datę następnego badania okresowego.
Jeżeli pracownikowi nałożyły się badania okresowe i kontrolne, to na skierowaniu na badania lekarskie pracodawca powinien zaznaczyć, że należy przeprowadzić oba te badania.
Urlop wypoczynkowy bezpośrednio po urlopie na dziecko
Jeśli bezpośrednio po zakończeniu urlopu na dziecko, np. rodzicielskiego (lub zakończeniu zwolnienia lekarskiego), pracownik złoży wniosek o urlop wypoczynkowy, to w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego, przed udzieleniem tego urlopu nie musi być kierowany na badania kontrolne czy okresowe. Wykona je dopiero po powrocie z urlopu wypoczynkowego (wyrok SN z 20 marca 2008 r., sygn. akt II PK 214/07, OSNP 2009/15–16/194; wyrok SN z 9 marca 2011 r., sygn. akt II PK 240/10, OSNP 2012/9–10/113, stanowisko Komisji Prawnej GIP z 23 kwietnia 2009 r., zn. KPGIP 2009/04/23).
Podstawa prawna:
- art. 229 § 2–4a ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502; ost. zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1662),
- § 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. Nr 69, poz. 332; ost. zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 457).