Powrót do pracy po chorobie dłuższej niż 30 dni
Każda niezdolność do pracy trwająca dłużej niż 30 dni skutkuje obowiązkiem skierowania pracownika na kontrolne badania lekarskie. Celem tych badań jest ustalenie, czy pracownik odzyskał już zdolność do pracy na zajmowanym stanowisku. Zatem pracownikowi, który po długotrwałej chorobie stawia się w pracy w pierwszej kolejności należy wystawić skierowanie na kontrolne badania lekarskie, które przeprowadza lekarz medycyny pracy.
Nierzadko zdarza się, że pracownik po okresie długotrwałej choroby przedkłada pracodawcy zaświadczenie od lekarza, który go leczył, potwierdzające zdolność do pracy. Niektórzy pracodawcy popełniają błąd uznając takie zaświadczenie za wystarczające do dopuszczenia pracownika do świadczenia pracy. Z punktu widzenia przepisów prawa jest to jednak niewystarczający dokument, a pracownik traktowany jest jako osoba nieposiadająca aktualnego orzeczenia o zdolności do pracy.
Podstawą wykonania badań kontrolnych jest wystawione przez pracodawcę skierowanie, w którym należy wskazać:
- informację o rodzaju badania (badanie kontrolne),
- stanowisko/stanowiska pracy, na którym zatrudniony jest pracownik,
- informację o występowaniu na tym stanowisku/stanowiskach czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych,
- aktualne wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia wykonanych na tym stanowisku/stanowiskach.
Polecamy: Kodeks pracy 2019. Praktyczny komentarz z przykładami
Skierowanie pracownika na badania
Skierowanie pracownika powracającego po długotrwałej chorobie na badania kontrolne należy do obowiązków pracodawcy. Nie wolno zatem żądać od takiego pracownika, aby stawiając się w pracy przedłożył aktualne zaświadczenie lekarskie stwierdzające jego zdolność do pracy. Znajduje to potwierdzenie w wyroku SN z 21.06.2005 r. (II PK 319/04; OSNP 2006/3-4/49) z którego wynika, że „Pracownik stawiający się do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności (art. 53 § 3 k.p.) nie ma obowiązku dostarczenia orzeczenia lekarskiego o zdolności do pracy, o którym mowa w art. 229 § 2 k.p. Jeżeli pracownik stawi się do pracy i zgłosi gotowość jej wykonywania, obowiązek skierowania go na kontrolne badania lekarskie spoczywa na pracodawcy (§ 4 ust. 1 w związku z § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy, Dz. U. Nr 69, poz. 332 ze zm.)”.
Skutki dopuszczenia pracownika do pracy bez orzeczenia lekarskiego
Jak wskazane zostało na wstępie, dopuszczenie pracownika do pracy bez aktualnego orzeczenia wydanego przez lekarza profilaktyka stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Obowiązkiem pracodawcy jest, bowiem dbałość o zdrowie i życie pracowników oraz przestrzeganie przepisów bhp.
Poważniejsze problemy mogą się jednak pojawić, wówczas, gdy pracownik nieposiadający aktualnych badań profilaktycznych ulegnie wypadkowi przy pracy.
Brak badań może być uznany za przyczynę zewnętrzną wypadku przy pracy, co znalazło potwierdzenie w wyroku Sądu Najwyższego z 07.02.2006 r. (I UK 192/05; M.P.Pr. 2006/5/269), w którym SN stwierdził:
„1. W związku z ustanowionym w art. 229 § 4 KP zakazem dopuszczenia pracownika do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego za zewnętrzną przyczynę wypadku można przyjąć dopuszczenie do pracy bez przeprowadzenia badań kontrolnych lub na podstawie orzeczenia lekarskiego wydanego po upływie terminu obowiązującego do przeprowadzenia tych badań albo w przypadku oczywistej błędności tego orzeczenia. O oczywistej błędności zaświadczenia lekarskiego można twierdzić tylko wówczas, gdy łatwo dostrzec jego wady lub braki, bez wnikania w zawartą w nim, zastrzeżoną dla lekarzy ocenę merytoryczną.
2. W razie skierowania do pracy pracownika, u którego w kontrolnych badaniach lekarskich nie ujęto przeciwwskazania do jej wykonywania, a błędu tej oceny nie można było ustalić bez wiadomości medycznych, stwierdzenie wypadku przy pracy wymaga ustalenia istnienia przyczyny zewnętrznej”.
Niewystawienie skierowania na badania kontrolne i w efekcie dopuszczenie pracownika bez ważnego przeczenia stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na dotychczasowym stanowisku należy traktować jako działanie zawinione przez pracodawcę, gdyż jak wskazano powyżej dopilnowanie formalności w tym zakresie należy do jego obowiązków. W razie zatem stwierdzenia, że zewnętrzną przyczyną wypadku przy pracy był brak badań lekarskich, po stronie pracownika mogą pojawić się roszczenia cywilnoprawne wobec pracodawcy w związku z wypadkiem jakiemu uległ. Pracownik, na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego może domagać się odszkodowania, zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, czy przyznania od pracodawcy renty.
Podstawa prawna:
- Art. 229 § 1, 283 § 1 Kodeksu pracy
- § 4 rozporządzenia MZiOS z 30.05.1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. Nr 69, poz. 332 ze zm.)