Zmiany w rozporządzeniach do Kodeksu pracy. Zmiany dotyczą szkoleń pracowników, rejestrów i indywidualnych rejestrów medycznych pracowników. Trzeba te wszystkie rozwiązania wprowadzić w miejscach pracy zagrażających pracownikowi.
Sejm zrównał czynniki wpływające na reprodukcję pracowników na równi z czynnikami rakotwórczymi. Wiążą się z tym obowiązkowe szkolenia dla pracowników, specjalne procedury dla lekarzy medycyny pracy. Pracodawcy muszą prowadzić rejestry, szkolenia, współpracować z lekarzami medycyny pracy.
Od kiedy nowe przepisy
Nowelizacja kodeksu pracy wchodzi w życie 29 czerwca 2024 r. (Dz.U. 2024 poz. 878). Rząd właśnie opublikował projekty aktów wykonawczych, które wejdą w życie najpóźniej 30 dni później. W praktyce pod koniec lipca 2024 r. zacznie obowiązywać nowy system ochrony pracowników przed niebezpiecznymi substancjami. To oznacza w zagrożonych miejscach pracy szkolenia, prowadzenie specjalnych rejestrów (w tym indywidualnych dla pracownika), specjalne obowiązki i uprawnienia dla lekarzy medycyny pracy.
Rozporządzenia - zmiany w prawie pracy od 30 lipca 2024 r.
Ustawodawca dodał substancje chemiczne, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu reprotoksycznym do tych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym. Konsekwencje prawa regulującego te problemy do tej pory dotykały pracodawców i pracowników sektorów gospodarki związanych z tzw. „toksycznym środowiskiem” pracy. Od 30 lipca 2024 r. mogą im podlegać pracownicy nie objęci do tej pory nadzorem dla toksycznych miejsc pracy.
Jest możliwość powtórzenia się historii (głośnej) bisfenolem A, który był zawarty w paragonach wydawanych przez kasjerki w centrach handlowych – okazało się, że zagraża zdrowiu pracowników sieci handlowych (głównie kasjerek). Nikt się nie spodziewał takiego zagrożenia w centrach handlowych.
W zależności od wyników przeprowadzanych badań w miejscu pracy jest możliwe potraktowanie jako toksycznego miejsca pracy np. biurowca.
Substancje reprotoksyczne - przykłady
- ftalany;
- formamid i jego N-metylowe pochodne (N-metyloformamid, dimetyloformamid);
- dimetyloformamid;
- niektóre biocydy;
- imidazol i niektóre jego pochodne (1-winyloimidazol, 2-metyloimidazol, 4-metyloimidazol);
- N-metylopirolidon i N-etylopirolidon.
Gdzie można znaleźć te substancje? W jakim firmach? Tak się może zdarzyć:
- przy produkcji i stosowaniu pestycydów;
- produkcji i przetwórstwie tworzyw sztucznych;
- w przemyśle gumowym;
- w przemyśle farmaceutycznym;
w przemyśle metalurgicznym;
- w przemyśle kosmetycznym;
- w budownictwie;
- w placówkach ochrony zdrowia;
- w warsztatach samochodowych.
Uzupełnieniem nowelizacji Kodeksu pracy są akty prawne. Rząd pracuje nad nowym rozporządzeniem w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym w środowisku pracy.
Szkolenia pracowników po zmianach
Pracodawca przeprowadza okresowe szkolenia pracownika w zakresie np. ryzyka dla zdrowia, jakie wynika z oceny narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym oraz środków ostrożności, które powinny być podejmowane w celu ograniczenia tego narażenia.
Pracodawca prowadzi też kontrolę zdrowia związaną z oceną indywidualnego pracownika w celu określenia stanu jego zdrowia w związku z narażeniem na działanie określonych czynników rakotwórczych, mutagenów lub substancji reprotoksycznych podczas pracy, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 437) oraz w art. 229 Kodeksu Pracy;
WAŻNE! Przed powierzeniem pracownikowi pracy z substancjami chemicznymi, ich mieszaninami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym, pracodawca informuje pracownika o konieczności poddania się kontroli zdrowia związanej z ustalonymi wartościami dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB), w przepisach wydanych na podstawie art. 23715§ 2 Kodeksu pracy.
Rejestr substancji reprotoksycznych
Pracodawca prowadzi rejestr pracowników zatrudnionych przy pracach z z procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym.
Rejestr zawiera:
1) datę wpisu do rejestru;
2) imię, nazwisko pracownika oraz jego stanowisko pracy, o którym mowa w § 6 ust. 1 pkt
3) numer PESEL, a w przypadku jego braku – numer dokumentu potwierdzającego tożsamość.
Rejestr pracowników wraz z rejestrem prac i indywidualny rejestr medyczny:
1) dotyczący czynników rakotwórczych i mutagenów przechowuje się przez okres 40 lat po ustaniu narażenia;
2) dotyczący substancji reprotoksycznych niebędących jednocześnie czynnikami rakotwórczymi lub mutagenami przechowuje przez okres 5 lat. po ustaniu narażenia.
W przypadku likwidacji zakładu pracy pracodawca przekazuje rejestry, właściwemu państwowemu wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu.
Nowości w indywidualnych rejestrach medycznych dla pracowników
Jeżeli w wyniku kontroli zdrowia, zostanie stwierdzone istnienie zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracownika pracodawca prowadzi indywidualny rejestr medyczny dla tego pracownika.
Indywidualny rejestr medyczny zawiera:
1) datę wpisu do rejestru;
2) imię, nazwisko pracownika oraz jego stanowisko pracy;
3) numer PESEL, a w przypadku jego braku – numer dokumentu potwierdzającego tożsamość;
4) informację o przekroczeniu dopuszczalnej wartości biologicznej;
5) proponowane działania ochronne lub zapobiegawcze;
6) informację o potrzebie kontynuowania kontroli zdrowia po ustaniu narażenia.
Zachoruje jeden pracownik, pracodawca musi zlecić przebadanie przez lekarza wszystkich innych [Nowelizacja kodeksu pracy]
W przypadku rozpoznania lub podejrzenia u pracownika zmian w stanie zdrowia, stwarzających podejrzenie, że powstały w wyniku narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym, pracodawca, na wniosek lekarza, jest obowiązany zlecić przeprowadzenie dodatkowych badań stanu zdrowia innych pracowników narażonych w podobny sposób, dokonać weryfikacji uprzedniej oceny tego narażenia, a w razie potrzeby - zastosować odpowiednie dodatkowe środki zapobiegawcze.
Pracownik u lekarza
Lekarz udziela informacji:
1) pracownikowi – o wynikach badań i ocenie jego stanu zdrowia oraz o zakresie profilaktycznej opieki zdrowotnej, jakiej powinien się poddać po ustaniu zatrudnienia przy pracach z substancjami chemicznymi, ich mieszaninami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym;
2) pracodawcy, przedstawicielom pracowników oraz działającej w zakładzie pracy komisji bezpieczeństwa i higieny pracy – o ocenie stanu zdrowia pracowników, dokonanej z uwzględnieniem tajemnicy lekarskiej.