Sytuacja rolnictwa
Wojna na Ukrainie rozpoczęta pod koniec lutego 2022 r. wywołała szok podażowy związany przede wszystkim z dostępnością produktów rolnych, które były eksportowane przez porty Morza Czarnego i stanowiły źródło zaopatrzenia głównie dla dużej części krajów Afryki, Bliskiego Wschodu czy regionu Azji Południowo-Wschodniej - podkreślił zastępca Dyrektora Generalnego KOWR.
"Czynniki te, w połączeniu z presją rosnących kosztów produkcji wywołanych przede wszystkim przez wzrost cen nośników energii, spowodowały w przetwórstwie spożywczym znaczący wzrost cen żywności w wielu rejonach świata, w tym również w Polsce" - tłumaczył podsumowując ubiegły rok w polskim rolnictwie Wroński.
Jak mówił, w tej sytuacji w centrum uwagi znalazł się rynek zbóż. Na rynkach zagranicznych znacznie wzrosło zapotrzebowanie, zwłaszcza na pszenicę, co przyczyniło się do dużego eksportu ziarna z Polski. W okresie dziesięciu miesięcy 2022 r. eksport zbóż z Polski osiągnął rekordowy poziom 7,3 mln ton ziarna.
Ubiegły rok okazał się dobry dla zbiorów zbóż, w Polsce uzyskano 35,3 mln ton, tj. o 2 proc. więcej w stosunku do poprzedniego roku. Pomimo niezbyt korzystnych warunków atmosferycznych na przeważającym obszarze kraju dobre zbiory uzyskano również w przypadku kukurydzy - 8,3 mln ton, o 11 proc. więcej w stosunku do roku 2021, o 6 proc. wyższe niż przed rokiem zbiory owoców z drzew, a o 4 proc. zbiory z plantacji jagodowych. Wzrosły też zbiory warzyw gruntowych - wyliczał wicedyrektor KOWR.
Wroński zaznaczył, że dobrze poradziła sobie w 2022 r. branża mleczarska. Stymulująco na produkcję wpływał popyt eksportowy na produkty mleczne z Polski. Ceny skupu mleka uzyskiwane przez producentów kształtowały się na historycznie najwyższych poziomach. W okresie dziesięciu miesięcy 2022 r. przychody z eksportu produktów mlecznych uzyskane przez krajową branżę mleczarską były o 45 proc. większe niż w roku 2021 i wyniosły 14,4 mld zł.
Natomiast był to trudny rok dla polskiego rynku wieprzowiny i drobiu. Do ograniczeń w funkcjonowaniu rynku, na skutek rosnących kosztów produkcji (pasz i nośników energii), doszły problemy spowodowane epidemiami wirusowymi zwierząt – afrykańskim pomorem świń oraz grypą ptaków – zaznaczył Wroński.
Był to bardziej sprzyjający rok dla sektora wołowiny. Do maja 2022 r. – zarówno na rynku unijnym, jak i w Polsce – utrzymywała się wzrostowa tendencja cen skupu bydła rzeźnego stymulowana zwiększonym popytem na asortyment wołowy, przy ograniczonej podaży oraz wysokich kosztach produkcji. Od czerwca 2022 r. średnie ceny skupu żywca wołowego wahały się, ale ich poziom był znacząco wyższy niż rok wcześniej.
Problemy i sukcesy
Pomimo problemów, przed którymi stanęło krajowe rolnictwo i przetwórstwo rolno-spożywcze, wzrosła wartość wywozu polskiej żywności. W okresie dziesięciu miesięcy 2022 r. eksport wzrósł o 27 proc. Od stycznia do października 2022 r. sprzedaż towarów rolno-spożywczych za granicę osiągnęła 39,2 mld euro (183 mld zł), o 8,4 mld euro więcej niż rok wcześniej. Dynamika wzrostu eksportu przewyższała tempo wzrostu importu. W rezultacie dodatnie saldo wymiany handlowej zwiększyło się w porównaniu z tym samym okresem 2021 r. o 23 proc., osiągając 13,0 mld euro (61 mld zł). Zdaniem Wrońskiego, świadczy to o bezpieczeństwie żywnościowym naszego kraju i możliwości intensyfikacji wywozu nadwyżek produktów rolno-spożywczych.
Wroński zauważył, że w ubiegłym roku administracja rządowa podejmowała szereg działań łagodzących negatywne czynniki wpływające na polskie rolnictwo i przemysł spożywczy. Realizowane były m.in. prorozwojowe inwestycje strukturalne, w tym na obszarach wiejskich, a także programy społeczne, w tym 500+, oraz systematycznie wypłacane środki krajowe i w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Na szeroko pojęty sektor rolno-spożywczy, pośrednio lub bezpośrednio, miało wpływ wsparcie z poszczególnych tarcz antykryzysowych oraz np. obniżka VAT na żywność czy paliwo - podkreślił wicedyrektor KOWR.
Przypomniał, że polski rząd, jako jedyny w UE, uruchomił dopłaty do nawozów w związku z drastycznym wzrostem ich cen. W 2022 r. wspierano także producentów trzody chlewnej oraz przekazano pomoc dla producentów jabłek deserowych oraz dla producentów świń. Zwiększono dopłaty do paliwa rolniczego, były dotacje do ubezpieczeń rolniczych, pomoc dla pszczelarzy, dopłaty do prywatnego przechowywania wieprzowiny - wyliczał Wroński.
Dodał, że Polska jest wśród siedmiu krajów członkowskich UE, które jako pierwsze uzyskały akceptację Komisji Europejskiej dla swoich krajowych planów strategicznych. Zatwierdzony w sierpniu 2022 r. przez KE „Krajowy Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027” będzie realizowany ze środków pochodzących z UE: 17,3 mld euro w ramach I filara i 4,7 mld euro w ramach II filara oraz ponad 3,2 mld euro w ramach środków krajowych. W sumie to kwota 25,2 mld euro. (PAP)
autor: Anna Wysoczańska
awy/ skr/