Praca na urlopie wychowawczym jest możliwa zarówno u obecnego, jak i innego pracodawcy. Forma zatrudnienia nie ma znaczenia – może to być umowa o pracę, jak i umowa zlecenia. Głównym założeniem urlopu wychowawczego jest przedłużenie sprawowania opieki nad dzieckiem po zakończeniu urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, a więc praca podjętą podczas urlopu wychowawczego nie może kolidować ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem.
Kto jest uprawniony do urlopu wychowawczego?
Urlop wychowawczy przysługuje pracownikowi z co najmniej 6-miesięcznym stażem pracy. Chodzi o ogólny staż pracy na podstawie umowy o pracę.
Maksymalny okres urlopu wychowawczego to 36 miesięcy. Jeden z rodziców może wykorzystać maksymalnie 35 miesięcy – jeden miesiąc przeznaczony jest dla drugiego z nich. Zgodnie z art. 186 § 2 Kodeksu pracy urlop wychowawczy udzielany jest na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat.
Kodeks pracy pozwala na podzielenie urlopu wychowawczego na 5 części. Nie określa przy tym maksymalnego i minimalnego okresu trwania każdej z tych części. Liczbę części określa się na podstawie złożonych wniosków.
Podczas urlopu wychowawczego pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia ani zasiłku, jest to urlop całkowicie bezpłatny.
Sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem
Przepisy Kodeksu pracy nie określają, jaki wymiar pracy podjętej na urlopie wychowawczym gwarantuje, że osobista opieka nad dzieckiem nie będzie zachwiana. Dominuje jednak pogląd, że podjęcie pracy do wymiaru połowy etatu nie narusza sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Praca podczas urlopu wychowawczego w wymiarze wyższym niż 0,5 etatu lub odpowiedniku 0,5 etatu w przypadku umowy zlecenia, może zostać potraktowana jako uniemożliwiająca sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem.
Zgodnie z art. 1862 § 2 Kodeksu pracy „W razie ustalenia, że pracownik trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pracodawca wzywa pracownika do stawienia się do pracy w terminie przez siebie wskazanym, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia takiej wiadomości i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania”.
Praca a urlop wychowawczy
W art. 1862§ 1 Kodeksu pracy czytamy:
„w czasie urlopu wychowawczego pracownik ma prawo podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo inną działalność, a także naukę lub szkolenie, jeżeli nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem”.
Praca na urlopie wychowawczym podjęta u dotychczasowego pracodawcy powinna być innego rodzaju niż ta, którą pracownik świadczył dotychczas. W podstawowym stosunku pracy pracownik korzysta bowiem z urlopu wychowawczego, a nie jest dopuszczalne, aby pracownik w ramach jednej umowy przebywał na urlopie wychowawczym i jednocześnie świadczył pracę.
Podjęcie pracy na urlopie wychowawczym powinno nastąpić na podstawie odrębnego stosunku pracy lub na podstawie umowy cywilnoprawnej.
W sytuacji gdy zawarcie umowy z innym pracodawcą spowoduje, że pracownik będzie podlegał pod ubezpieczenia społeczne, to jest on zobligowany do poinformowania pracodawcy udzielającego urlopu wychowawczego o podjęciu dodatkowego zatrudnienia. Jeśli pracownik ma inny tytuł do objęcia ubezpieczeniem społecznym, to składki emerytalno-rentowe za pracownika nie będą już finansowane przez budżet państwa.
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.