To państwowa jednostka organizacyjna, posiadająca osobowość prawną, zajmująca się gromadzeniem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne obywateli oraz dystrybucją świadczeń (np. emerytur, rent, zasiłków chorobowych lub macierzyńskich) w wysokości i na zasadach ustalonych przez parlament i rząd.
W skład ZUS wchodzi centrala, 42 oddziały i podległe im inspektoraty oraz biura terenowe.
Nadzór nad zgodnością działań ZUS z obowiązującymi przepisami sprawuje prezes Rady Ministrów.
Organami Zakładu Ubezpieczeń Społecznych są prezes ZUS, zarząd i rada nadzorcza.
Najważniejsze zadania
Do najważniejszych zadań ZUS należy:
1. stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych,
2. ustalanie uprawnień do świadczeń oraz określanie zasad ich wypłacania,
3. pobieranie składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
4. prowadzenie rozliczeń z zakładami pracy i innymi jednostkami z tytułu należnych składek i wypłacanych przez nie świadczeń podlegających finansowaniu przez ZUS,
5. prowadzenie indywidualnych kont ubezpieczonych i kont płatników składek,
6. kontrolowanie wykonywania przez zakłady pracy obowiązków w zakresie ubezpieczenia społecznego,
7. prowadzenie prewencji rentowej.
ZUS administruje m.in. największym funduszem celowym – Funduszem Ubezpieczeń Społecznych (FUS) oraz Funduszem Rezerwy Demograficznej (FRD).
W ramach FUS wyodrębnionych jest 5 funduszy:
- emerytalny (z niego finansowane są emerytury),
- rentowy (z niego finansowane są m.in. renty z tytułu niezdolności do pracy, szkoleniowe, rodzinne i wydatki na prewencję rentową, zasiłki pogrzebowe),
- chorobowy (są z niego finansowane m.in. zasiłki chorobowe i macierzyńskie),
- wypadkowy (są z niego finansowane m.in. renty wypadkowe, koszty prewencji wypadkowej),
- rezerwowy (może być wykorzystany na uzupełnienie niedoborów funduszy rentowego, chorobowego i wypadkowego).
Wpływy FUS pochodzą głównie ze składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe), z wpłat i dotacji z budżetu państwa, oprocentowania rachunków bankowych FUS.
Ważne:
ZUS uruchomił specjalne infolinie, które czynne są od poniedziałku do piątku od 8 do 15. Pod numerem:
0 801 410 410 można zasięgnąć informacji dotyczącej zasad przekazywania dokumentów ubezpieczeniowych do ZUS w formie elektronicznej, instalacji, konfiguracji programu Płatnik, tworzenia zestawu dokumentów, wysyłania dokumentów elektronicznych, odbioru potwierdzeń przesłania dokumentów do ZUS,
0 801 400 400 można zasięgnąć informacji dotyczącej „Informacji o składkach na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego w ZUS”, sposobu ich weryfikacji, zgłaszania reklamacji, wskazania właściwej jednostki ZUS oraz godzin jej urzędowania, jednostek ZUS właściwych do załatwiania spraw wynikających z koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego państw Unii Europejskiej.
Sprawdź:Jak odwołać się od decyzji ZUS