Wakacje od ZUS - jest już projekt ustawy a konsultacje trwają. Na czym będzie polegał urlop dla przedsiębiorców? Na czym mają polegać wakacje od ZUS? To najczęstsze pytania, które padają w ostatnim czasie z ust przedsiębiorców. Poniżej założenia i uzasadnienie. Opiniowanie trwa do 6 lutego 2024 r.
- Zmiany w systemie ubezpieczeń społecznych - wakacje od ZUS
- Składki na ZUS są zaporą utrudniającą rozwój firmy
- Przedsiębiorcy zawieszają działalność bo nie mają pieniędzy na koszty
- Jakie ustawy będą zmienione?
- Kto może skorzystać z wakacji od ZUS?
- Wakacje składkowe – krok po kroku
- Od kiedy będą obowiązywały wakacje od ZUS?
Zmiany w systemie ubezpieczeń społecznych - wakacje od ZUS
Ministerstwo Rozwoju i Technologii wraz z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych przygotowało projekt z dnia 22 stycznia 2024 r. ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (dalej jako: projekt). Nowe przepisy mają wprowadzić wakacje składkowe dla przedsiębiorców. Według szacunków z rozwiązania będzie mogło skorzystać prawie 1,8 mln osób - a dokładnie 1 777 230 ubezpieczonych (mikroprzedsiębiorców) prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Projekt został skierowany do uzgodnień i konsultacji, opinie można przesyłać do 6 lutego 2024 r.
Według założeń przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą może złożyć wniosek o zwolnienie z opłacania należności z tytułu składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe, ubezpieczenie wypadkowe, ubezpieczenie chorobowe, jeżeli wcześniej ubezpieczony zadeklarował jego opłacanie, a także składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy za wybrany jeden miesiąc kalendarzowy w każdym roku kalendarzowym. W wybranym przez przedsiębiorcę miesiącu składki na ubezpieczenia społeczne będą pokrywane z budżetu państwa, w kwocie stanowiącej podstawę wymiaru składki.
Składki na ZUS są zaporą utrudniającą rozwój firmy
W aktualnych realiach a szczególnie tzw. "drożyzny i podwyżek" przedsiębiorcy mają się źle. Najgorzej radzą sobie mikroprzedsiębiorcy, w tym samozatrudnieni. Sama wysokość składek na ubezpieczenia społeczne jest dla nich zaporą, która utrudnia im rozwijanie własnego biznesu, a co dopiero inne koszty, takie jak inflacja, składki na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, PIT no i podwyższane z roku na rok minimalne wynagrodzenia pracowników. Jak wskazuje się w uzasadnieniu do zmian: "(…) Powszechny polski system ubezpieczeniowy przewiduje swego rodzaju „pas startowy” w tym zakresie. Jego sednem jest możliwość nieopłacania składek bądź też opłacania składek niższych niż tzw. składka ryczałtowa obowiązująca przedsiębiorców (…) tzw. ulga na start, składki preferencyjne oraz tzw. Mały ZUS Plus. Choć rozwiązania te stanowią istotną ulgę dla osób prowadzących działalność gospodarczą, zwłaszcza w pierwszych okresach jej wykonywania, nie eliminują one wszystkich wyzwań, które wiążą się z uczestnictwem najmniejszych firm w systemie ubezpieczeniowym. (…) wprowadzona zostanie instytucja tzw. „wakacji składkowych” dla najmniejszych firm. W ocenie projektodawców rozwiązanie to zapewni istotne wsparcie dla sektora mikroprzedsiębiorców, nie narażając jednocześnie polskiego systemu ubezpieczeń społecznych.".
Przedsiębiorcy zawieszają działalność bo nie mają pieniędzy na koszty
Jak wynika z danych Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, w 2022 r. wpłynęło 193 tys. wniosków dotyczących zakończenia jednoosobowej działalności gospodarczej (w 2021 r. odnotowano 176 tys. wniosków). Ponadto w 2022 r. do rejestru CEIDG wpłynęło ponad 347 tys. wniosków o zawieszenie jednoosobowej działalności gospodarczej. To o 24% więcej niż w roku 2021 r., w którym było blisko 278 tys. takich wniosków. W grudniu 2023 r. zawieszonych było łącznie 697 471 podmiotów, o 12,4% więcej w porównaniu do analogicznego okresu poprzedniego roku. Wprowadzane wakacje od ZUS mają na celu ograniczenie skali zawieszania i zamykania działalności gospodarczych.
Jakie ustawy będą zmienione?
Zgodnie z projektem zmiany mają nastąpić w takich aktach prawnych:
w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 735, 1429, 1723 i 1737);
w ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 2540 oraz z 2023 r. poz. 1059 i 1414);
w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230, 1429, 1672 i 1941).
Kto może skorzystać z wakacji od ZUS?
Wakacje składkowe to dobrowolne rozwiązanie skierowane do mikroprzedsiębiorców, tj. przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, w tym samozatrudnionych, wpisanych do CEIDG. Zgodnie z opracowanym przez PARP raportem „2023 Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce” spośród osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą 98,9% stanowią mikroprzedsiębiorcy. Projekt nie zwalnia przedsiębiorców z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne. Z wakacji składkowych będą mogli skorzystać przedsiębiorcy niezależnie od formy rozliczania podatku dochodowego (PIT, ryczałt, karta podatkowa). Wsparcie będzie udzielane w trybie pomocy de minimis.
Wakacje dotyczą składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorcy w odniesieniu do niego samego (nie do osób przez niego ubezpieczanych, np. współpracujących czy jego pracowników). Rozwiązanie nie będzie obowiązywać osób, które wykonują działalność na rzecz swoich byłych pracodawców. Zastrzeżenie takie ma zabiegać tzw. „wypychaniu” pracowników na samozatrudnienie.
Wakacje składkowe – krok po kroku
Krok 1. Według aktualnych założeń, aby móc skorzystać z wakacji składkowych od ZUS, przedsiębiorca powinien złożyć wniosek do ZUS-u w miesiącu poprzedzającym wybrany przez siebie miesiąc. To bardzo ważne, aby procedurę wszcząć odpowiednio wcześnie. Jeżeli np. przedsiębiorca będzie chciał, żeby grudzień 2024 r. był miesiącem wolnym od składek na ubezpieczenia społeczne, odpowiedni wniosek powinien złożyć do ZUS-u w listopadzie 2024 r. a nie np. na początku grudnia.
Krok 2. Co ważne, w takiej sytuacji przedsiębiorca musi również złożyć deklarację rozliczeniową i imienne raporty miesięczne za miesiąc korzystania z wakacji składkowych. Obowiązujący termin jest taki sam, jak w przypadku innych przedsiębiorców – do 20. dnia następnego miesiąca.
Od kiedy będą obowiązywały wakacje od ZUS?
Według aktualnej wersji projektu, ustawa ma wejść w życie z dniem 1 października 2024 r. Nie jest to jednak na ten moment pewne.