Kwestie podatkowe prowadzenia działalności gospodarczej dla emerytów i rencistów nie różnią się niczym od prowadzenia firmy przez innych przedsiębiorców. Mogą oni wybrać jedną z trzech form opodatkowania: skalę podatkową, podatek liniowy bądź ryczałt. Inaczej natomiast prezentuje się kwestia składek na ubezpieczenie społeczne.
Działalność gospodarcza na emeryturze
Emeryt, który prowadzi działalność gospodarczą, nie podlega pod obowiązkowe ubezpieczenie społeczne, czyli składkę emerytalną, rentową oraz wypadkową. Może on natomiast podjąć decyzję o tym, że będzie je dobrowolnie opłacał. Jeżeli się na to zdecyduje, zobowiązany jest do opłaty trzech wskazanych składek łącznie. Niemożliwe jest opłacanie przez niego składki chorobowej oraz składki na fundusz pracy. Podejmując decyzję o tym, że nie chce płacić składek – nie musi ich opłacać. Jest jednak coś, czego nikt nie uniknie – składka zdrowotna.
Emeryt – przedsiębiorca zobowiązany jest opłacać ją w zależności od wybranej przez siebie formy opodatkowania. Prowadzący działalność na emeryturze i rencie nie mają żadnych limitów w zakresie dochodów osiąganych z działalności. Wyjątek dotyczy rencistów oraz emerytów, którzy skorzystali z wcześniejszej emerytury.
Limity dotyczące osób korzystających z renty lub wcześniejszej emerytury
W sytuacji, gdy przedsiębiorca nie osiągnął przyjętego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet, 65 dla mężczyzn), ale pobiera emeryturę, musi wziąć pod uwagę limity, które go dotyczą. Powyższe ograniczenia odnoszą się do osiąganych dochodów, które mogą spowodować, że emerytura lub renta ulegnie odpowiedniemu zmniejszeniu lub w ogóle nie będzie przysługiwać.
Z warunków wskazanych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wynika, że:
a) w przypadku, gdy dochód przedsiębiorcy przekroczy 70% przeciętnego, miesięcznego wynagrodzenia – emerytura/renta ulegnie zmniejszeniu. Emeryturę/rentę zmniejsza się o kwotę jaką osiągany przychód przekracza 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, jednak maksymalnie o kwotę zmniejszeń ustalonych dla danego rodzaju świadczeń;
b) jeżeli dochód przekroczy 130% przeciętnego, miesięcznego wynagrodzenia – ZUS zawiesza przyznawanie świadczeń emerytalnych/rentowych. Zawieszenie będzie trwało tak długo, dopóki dochód nie spadnie poniżej poziomu 130%.
Wysokość przeciętnego, miesięcznego wynagrodzenia ogłasza co kwartał Prezes Głównego Urzędu Statystycznego.
Składki na ZUS w przypadku rencistów
Ogólną zasadą jest, że składki społeczne na rencie są dobrowolne, tak jak w przypadku emerytów. Istnieje jednak rodzaj renty, który zobowiązuje przedsiębiorcę do ich opłacania.
Jeśli przedsiębiorca prowadzący firmę ma prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, przyznanej na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych – obowiązkowe są dla niego składki społeczne, takie jak: emerytalna, rentowa i wypadkowa. Przedsiębiorca może natomiast zdecydować się także na dodatkowe opłacanie składki chorobowej.
Powyższe zasady obowiązują wyłącznie przy spełnieniu jednocześnie dwóch warunków:
a) kiedy renta z tytułu niezdolności do pracy wynika ze wskazanych powyżej przepisów ogólnych,
b) kiedy rencista prowadzi działalność gospodarczą.
Do opłacania składek społecznych nie będą natomiast zobowiązani ci, którzy pobierają rentę z tytułu niezdolności do pracy, na podstawie przepisów szczegółowych (np. rentę wojskową).
Aleksandra Dudzińska, Kancelaria Mentzen