Zmiana warunków pracy cudzoziemca a konieczność zmiany zezwolenia na pracę lub uzyskania nowego zezwolenia na pracę
Co do zasady, zgodnie z art. 87 ust. 1 pkt 12 Ustawy o cudzoziemcach, cudzoziemiec jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli posiada zezwolenie na pracę oraz przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na określonych w tym przepisie podstawach pobytowych z którymi wiąże się uprawnienie do świadczenia pracy.
Zezwolenie na pracę nie jest jedyną podstawą uprawniającą do legalnego wykonywania pracy przez cudzoziemca na terytorium Polski, jednakże stanowi ono jedną z najbardziej popularnych form legalizacji świadczenia pracy. Zezwolenie na pracę jest wydawane na czas określony, nie dłuższy niż 3 lata i może być przedłużane.
Elementy zezwolenia na pracę
Każdorazowo zezwolenie na pracę wydawane jest dla określonego cudzoziemca i zawiera jego imię, nazwisko, obywatelstwo oraz datę urodzenia. Pozostałe elementy zezwolenia na pracę wynikające z art. 88f Ustawy to:
- określenie podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi,
- stanowisko lub rodzaj pracy wykonywanej przez cudzoziemca,
- najniższe miesięczne wynagrodzenie cudzoziemca na danym stanowisku,
- wymiar czasu pracy albo liczba godzin pracy w tygodniu lub miesiącu,
- rodzaj umowy będącej podstawą wykonywania pracy oraz
- okres ważności zezwolenia.
W przypadku zezwolenia na pracę typu C i D (delegowanie), w zezwoleniu na pracę określa się również podmiot, do którego cudzoziemiec jest delegowany. Jeżeli zezwolenie dotyczy pracy cudzoziemca w charakterze pracownika tymczasowego, w zezwoleniu na pracę jest określany pracodawca użytkownik.
Wykonywanie pracy na warunkach zezwolenia
Zasadą jest uprawnienie cudzoziemca do wykonywania wyłącznie na warunkach określonych w zezwoleniu. Świadczenie przez cudzoziemca pracy na warunkach innych niż określone w zezwoleniu na pracę, może być uznane za nielegalne wykonywanie pracy, jednakże Ustawa przewiduje pewne wyjątki.
Wyjątki – zmiany dotyczące podmiotu zatrudniającego
W przypadku niektórych zmian, nie wymaga się wydania nowego zezwolenia na pracę dla cudzoziemca ani też zmiany zezwolenia na pracę. Ma to miejsce w sytuacji, gdy dochodzi do zmiany:
- siedziby lub miejsca zamieszkania podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi,
- nazwy lub formy prawnej podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi,
- jak również w sytuacji:
- przejęcia zakładu pracy lub jego części przez innego pracodawcę,
- przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę lub
- zastąpienia umowy cywilnoprawnej umową o pracę.
O wyżej przedstawionych okolicznościach podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi obowiązany jest poinformować wojewodę w terminie 7 dni od dnia zaistnienia zmiany. Niedopełnienie obowiązku informacyjnego określonego w art. 88i Ustawy, może skutkować nałożeniem kary grzywny w wysokości nie niższej niż 100 zł (art. 120 Ustawy).
Wyjątki – zmiana warunków pracy i płacy
Wyjątek od obowiązku pracy na warunkach zezwolenia przewiduje art. 88 f ust. 1b Ustawy, zgodnie z którym istnieje możliwość zmiany charakteru wykonywanej pracy lub stanowiska bez konieczności uzyskania nowego zezwolenia na okresy łącznie nieprzekraczające 30 dni w roku kalendarzowym pod warunkiem spełnienia pozostałych warunków określonych w zezwoleniu na pracę oraz wymagań, o których mowa w art. 88d Ustawy (dotyczą one wykonywanie zawodów regulowanych lub działalności regulowanej). Jednakże w tym przypadku, zgodnie z art. 88 i pkt 1 Ustawy, podmiot powierzający wykonywanie pracy w terminie 7 dni powinien pisemnie powiadomić wojewodę o rozpoczęciu pracy o innym charakterze lub na innym stanowisku.
Uzyskiwanie nowego zezwolenia na pracę nie jest konieczne także, gdy dochodzi do obniżenia wymiaru czasu pracy cudzoziemca na podstawie ustawy z dnia 11 października 2013 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 669).
Również w przypadku wzrostu wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, wysokości minimalnej stawki godzinowej lub też podwyższenia przez pracodawcę wynagrodzenia nie jest wymagana zmiana zezwolenia. Taka zmiana nie powoduje obowiązku poinformowania wojewody o podwyższeniu wysokości wynagrodzenia.
W wyroku z dnia 4 września 2019 r., w sprawie o sygn. akt IV SA/Wa 1250/19, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie podzielił argumenty Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, który wskazał, że istniejąca konstrukcja przepisów oznacza, że propozycja wynagrodzenia określona we wniosku powinna zostać potraktowana jako kwota, której wypłatę podmiot powierzający pracę gwarantuje cudzoziemcowi w danym wymiarze czasu pracy, nie wykluczając jednocześnie możliwości podwyższenia wysokości wynagrodzenia, wedle uznania podmiotu, przy niezmienionym wymiarze czasu pracy.
Pomimo, iż we wniosku o wydanie zezwolenia na pracę konieczne jest wskazanie miejsca wykonywania pracy, w zezwoleniu na pracę nie określa się w jakim miejscu cudzoziemiec będzie wykonywał pracę. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, w wyroku z dnia 26 kwietnia 2011 r., w sprawie o sygn. akt II SA/Ol 128/11 podkreślił, że art. 88f Ustawy nie precyzuje, iż obligatoryjnym elementem zezwolenia na pracę cudzoziemca jest określenie miejsca wykonywania pracy, w związku z czym wykonywanie pracy w miejscu innym niż wskazane we wniosku o wydanie zezwolenia na pracę nie stanowi wykonywania pracy niezgodnie z określonym w zezwoleniu na pracę miejscem jej wykonywania, czyli niezgodnie z warunkami zezwolenia. Oznacza to również, że w przypadku zmiany miejsca pracy, nie jest konieczne uzyskanie nowego zezwolenia na pracę, ani też poinformowanie wojewody o dokonanej zmianie.
Szczególne rozwiązania – COVID-19
Wykonywanie przez cudzoziemca pracy na warunkach innych niż określone w dokumentach będących podstawą legalnej pracy cudzoziemca jest możliwe również na warunkach określonych w art. 15z5 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. 2020 poz. 374 ze zm.), w związku ze skorzystaniem przez podmiot zatrudniający z rozwiązań pomocowych. Powołany przepis dopuszcza między innymi obniżenie wymiaru czasu pracy (maksymalnie o 20%, nie więcej niż do 0,5 etatu) oraz inne zmiany w zakresie czasu pracy bez konieczności zmiany zezwolenia na pracę.
Podsumowanie
Jeżeli w trakcie zatrudnienia cudzoziemca okaże się, że jest konieczna zmiana warunków pracy, płacy albo stanowiska, które zostały określone w zezwoleniu na pracę i nie zachodzą powyżej wymienione wyjątki, konieczne będzie wystąpienie o wydanie nowego zezwolenia na pracę. Co istotne, praca na nowych warunkach będzie możliwa dopiero po uzyskaniu nowego zezwolenia.
Należy również zaznaczyć, iż w przypadku pracy podstawie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę (zezwolenia jednolitego), obowiązują inne zasady zmiany warunków pracy, płacy albo stanowiska, albowiem w tym przypadku zachodzi konieczność wystąpienia przez cudzoziemca do wojewody jedynie o zmianę zezwolenia, a nie o wydanie nowego zezwolenia.
Krzysztof Żuradzki, adwokat, wspólnik zarządzający
Anna Janosz, aplikant adwokacki
KBZ Żuradzka i Wspólnicy